مقدمه:
خداوند متعال به عنوان پروردگار عالمیان، بر اساس حکمت عالی خویش علاوه بر لطف و رحمت واسعه اش که همه انسانها و موجودات را در بر می گیرد، عوامل و کمکهایی را جهت پیشرفت و دستگیری هر چه بیشتر انسان در مسیر زندگی و عبودیت او قرار داده که ما از آنها تحت عنوان «امدادهای الهی» یاد می کنیم. امدادهای الهی در واقع رزقهای مادی و معنوی ای هستند که نقش مهمی در پیشرفتها، توفیقات، گشایش در امور و تقویت و تعالی مادی و معنوی انسان، هم در عرصه های اجتماعی و هم در امور شخصی و فردی دارند. این امدادها می توانند به صورت مادّی یا معنوی شامل حال انسانها باشند.
امدادهای مادی بیشتر بصورت کسب نصرت و یاری الهی و توفیقات و برکات مادی در زندگی فرد محقق می شوند همچنانکه خداوند می فرماید: «اَمْدَدْناکُمْ بِاَمْوالٍ وَ بَنینَ وَ جَعَلْناکُمْ اَکْثَرَ نَفیراً»(1)؛(شما را به وسیله داراییها و فرزندانى کمک خواهیم کرد و نفرات شما را بیشتر قرار مىدهیم).
امدادهای معنوی بیشتر مربوط به کسب علم و ایمان، هدایتها، الهامات، حکمتها و بصیرتهایی است که نصیب فرد می گردند همچنانکه خداوند می فرماید: «اِنَّهُمْ فِتْیَهٌ آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَ زِدْناهُمْ هُدىً»(2)؛(آنها جوانانى بودند که به پروردگارشان ایمان آوردند، و ما بر هدایتشان افزودیم)، یا جای دیگر می فرماید: «آتَیْناهُ حُکْماً وَ عِلْماً وَ کَذلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنینَ»(3)؛(ما «حکم» و «علم» به او دادیم و اینچنین نیکوکاران را پاداش مىدهیم).
دریافت و جلب این امدادها و بهره مندی از آنها راهها، شرایط و اسبابی دارند که می بایست از سوی انسان فراهم آیند تا بتواند آنها را بسوی خود جلب نماید. این عوامل و راههای جلب امدادهای الهی گستره بسیار وسیعی دارند که احصاء و شمارش همه آنها کاری دشوار است و در این مختصر نمی گنجد؛ لذا در این نوشتار به اختصار سعی شده تا بر اساس منابع دینی مهمترین شرایط و راههای جلب و دریافت امدادهای الهی مورد شناسایی و تبیین قرار گیرند.
راههای جلب امدادهای الهی:
ایمان
با مراجعه به آیات قرآن کریم می توان دریافت که ایمان به خداوند، پیامبران و تعالیم الهی، از مهم ترین شرایط برخورداری از امدادهای الهی هستند که به چند آیه اشاره می شود:
1. «اِنَّ اللَّـهَ یُدَافِعُ عَنِ الَّذِینَ آمَنُوا»(4)؛(خداوند از کسانی که ایمان آوردهاند دفاع می کند).
2. «نَحْنُ نَقُصُّ عَلَیْکَ نَبَاَهُمْ بِالْحَقِّ اِنَّهُمْ فِتْیَهٌ آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَ زِدْناهُمْ هُدىً»(5)؛(ما داستان آنان را بحق براى تو بازگو مى کنیم آنها جوانانى بودند که به پروردگارشان ایمان آوردند، و ما بر هدایتشان افزودیم).
3. «وَ لَوْ اَنَّ اَهْلَ الْقُرى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْاَرْضِ وَ لکِنْ کَذَّبُوا فَاَخَذْناهُمْ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ»(6)؛(و اگر اهل شهرها و آبادیها، ایمانمى آوردند و تقوا پیشه مى کردند، برکات آسمان و زمین را بر آنها مى گشودیم ولى [آنها حق را] تکذیب کردند؛ ما هم آنان را به کیفر اعمالشان مجازات کردیم).
4. «فَاَمَّا الَّذینَ آمَنُوا فَزادَتْهُمْ ایماناً وَ هُمْ یَسْتَبْشِرُونَ»(7)؛(اما کسانى که ایمان آوردهاند، بر ایمانشان افزوده و آنها [به فضل و رحمت الهى] خوشحالند).
در این آیات «ایمان» سبب هدایت، ایمان بیشتر، خوشحالی، جلب برکات و دفاع الهی از انسان برشمرده شده است.
تقوا
بعد از ایمان به خدای متعال مهم ترین شرط بهره مندی از امدادها و نصرتهای الهی تقوا و پرهیزکاری است. خداوند می فرماید:
1. «وَاِن تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا لَا یَضُرُّکُمْ کَیْدُهُمْ شَیْئًا»(8)؛(و اگر صبر کنید و پرهیزگاری نمایید، نیرنگشان هیچ زیانی به شما نمی رساند).
2. «وَ مَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ»(9)؛(و هر کس تقواى الهى پیشه کند، خداوند راه نجاتى براى او فراهم مى کند، و او را از جایى که گمان ندارد روزى مى دهد).
3. «وَ مَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مِنْ اَمْرِهِ یُسْراً»(10)؛(و هر کس تقواى الهى پیشه کند، خداوند کار را بر او آسان مى سازد).
طبق این آیات، بواسطه تقوا، کیدها و حیلههای دشمن به انسانهای مومن ضرر نمی زند، راه نجات برایشان فراهم می شود، از جایی که گمان ندارند روزی داده می شوند و امورشان آسان می شود.
توکّل
توکل یکی دیگر از اوصاف برجسته بندگان شایسته خداوند است که در تعالیم دینی ما بسیار به آن تاکید شده است و آثار فراوانی بر آن مترتب است. در این باره در قرآن مجید چنین آمده است: «وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ»(11)؛(و هر کس بر خدا توکّل کند، پس خدا کفایت امرش را مى کند).
امام علی(علیه السلام) نیز در این باره می فرمایند: «مَنْ تَوَکَّلَ عَلَى اللَّهِ ذَلَّتْ لَهُ الصِّعَابُ وَ تَسَهَّلَتْ عَلَیْهِ الْاَسْبَابُ وَ تَبَوَّاَ الْخَفْضَ وَ الْکَرَامَه»(12)؛(هرکس بر خدا توکّل کند، امور سخت بر او آسان و اسباب حصول خواسته ها برایش تسهیل شود و در وسعت و کرامت فرود آید).
بنابر آنچه از آیه و حدیث فوق بر می آید انسان با توکل حمایت همه جانبه خدا دارد و سختی ها بر او آسان و دستیابی به خواسته ها برایش تسهیل می شود و به مقام کرامت دست می یابد.
اخلاص در عمل
اخلاص مقام بسیار والایى است که علماى اخلاق و عرفان روى آن تکیه فراوان کردهاند. فرد مخلص تمام نیّت خود را متوجّه خدا مى کند و هر انگیزهاى غیر از انگیزه الهى را مردود مى شمرد و تمام هستى خویش را در اختیار کسى مى گذارد که همه هستى ها از آن او است، و هرچه را غیر از او، باطل و فانى مى داند. خداوند نیز چنین شخصی را مورد الطاف خاص خویش قرار می دهد.(13)
خداوند در داستان یوسف در قرآن مجید، مى فرماید: «کَذَلِکَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَ الْفَحْشَاءَ انَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُخْلَصِینَ»(14)؛(ما این چنین کردیم تا بدى و فحشا [و گناه] را از او دور سازیم، چرا که از بندگان مخلص ما بود).
این تعبیر نشان مىدهد که هرکس «مخلص» باشد، به هنگامى که در کشاکش هیجان هواى نفس و وسوسه هاى شیطانى قرار مى گیرد با امدادهاى الهى از آن رهایى مى یابد. جمله «انَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُخْلَصِینَ» از قبیل قیاس منصوص العله است و به مفهوم آیه عمومیت مى دهد.(15)
همچنین در حدیثی رسول خدا(صلی الله علیه و آله) می فرمایند: «مَا اَخْلَصَ عَبْدٌ لِلَّهِ عَزَّوَجَلَّ اَرْبَعِینَ صَبَاحاً اِلَّا جَرَتْ یَنَابِیعُ الْحِکْمَهِ مِنْ قَلْبِهِ عَلَى لِسَانِه»(16)؛(بنده ای برای خدا چهل صباح خالص نشود، مگر آنکه چشمه هاى حکم تاز قلب او بر زبان او جارى شود).
شکرگزاری
در قرآن و منابع روایی ما درباره مقام شاکرین و آثار شکرگزاری مطالب بسیاری وجود دارد که در اینجا به دو نمونه اشاره می شود:
1. «وَ اِذْ تَاَذَّنَ رَبُّکُمْ لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَاَزیدَنَّکُمْ وَ لَئِنْ کَفَرْتُمْ اِنَّ عَذابی لَشَدیدٌ»(17)؛(وهمچنین به خاطر بیاورید هنگامى را که پروردگارتان اعلام داشت اگر شکرگزارى کنید، [نعمت خود را] بر شما خواهم افزود و اگر ناسپاسى کنید مجازاتم شدید است).
2. امام علی(علیه السلام) نیز در این باره می فرمایند: «شُکْرُ الْمُنْعِمِ یَزِیدُ فِی الرِّزْق»(18)؛(شکر و سپاس از نعمت دهنده رزق و روزى را افزایش می دهد).
صبر و استقامت
یکی دیگر از شروط جلب امدادهای الهی، خصوصا حضور فرشتگان و امدادهای ویژه آنان، صبر و استقامت در کنار داشتن ایمان و تقواست. خداوند می فرماید: «اِنَّ الَّذِینَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّـهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلَائِکَهُ»(19)؛(در حقیقت، کسانی که گفتند: پروردگار ما خداست، سپس ایستادگی کردند، فرشتگان بر آنان فرود می آیند).
حضرت موسی(علیه السلام) آنگاه که می خواهد قوم خود را آماده کند تا در برابر سختی ها و فشارهای فرعون تحمل خود را از دست ندهند به آنها سفارش می کند تا صبر و استقامت پیشه کنند و تقوای الهی را رعایت کنند تا خداوند نصرت و یاری خویش را شامل حال آنها کرده و وارث زمین شوند؛ «قَالَ مُوسَی لِقَوْمِهِ اسْتَعِینُوا بِاللَّـهِ وَاصْبِرُوا اِنَّ الْاَرْضَ لِلَّـهِ یُورِثُهَا مَن یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَالْعَاقِبَهُ لِلْمُتَّقِینَ»(20)؛(موسی به قوم خود گفت: از خدایاری جویید و پایداری ورزید، که زمین از آنِ خداست، آن را به هر کس از بندگانش که بخواهد می دهد و فرجام نیک برای پرهیزگاران است».
یاری دین خدا
خداوند به کسانی که دین او را یاری نمایند وعده داده است که آنها را در مراحل زندگی و سختیها نصرت و یاری دهد و خداوند خلف وعده نمی کند: «یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ یَنْصُرْکُمْ وَ یُثَبِّتْ اَقْدامَکُمْ»(21)؛(اى کسانى که ایمان آوردهاید اگر [آیین] خدارا یارى کنید، شما را یارى مى کند و گام هایتان را استوار مى دارد).
تلاش و جهاد در راه خدا
یکی دیگر از عواملی که باعث جلب امداد الهی و هدایت و راهنمایی بیشتر انسان می شود جهد و تلاش در راه خداست که در این باره خداوند می فرماید: «وَ الَّذینَ جاهَدُوا فینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ اِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنینَ»(22)؛(و آنها که در راه ما [با خلوص نیّت] جهاد کنند، قطعاً به راههاى خود، هدایتشان خواهیم کرد و خداوند با نیکوکاران است).
توبه و استغفار
توبه و استغفاریکی از ابواب مهم در منابع دینی ما است که آثار فراوانی در زندگی دنیوی و اخروی ما دارد و از عوامل مهم جلب عنایات الهی است که در اینجا به چند نمونه از آیات و روایات مربوط به آن اشاره می کنیم:
حضرت هود(علیه السلام) خطاب به قوم عاد می گوید: «وَ یا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا اِلَیْهِ یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً وَ یَزِدْکُمْ قُوَّهً اِلى قُوَّتِکُمْ وَ لا تَتَوَلَّوْا مُجْرِمینَ»(23)؛(و اى قوم من از پروردگارتان طلب آمرزش کنید، سپس به سوى او بازگردید، تا باران آسمان را پى در پى بر شما بفرستد و نیرویى بر نیرویتان بیفزاید و گنهکارانه، روى از حق بر نتابید).
در آیاتی دیگر از زبان حضرت نوح(علیه السلام) چنین آمده است: «فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُواْ رَبَّکُمْ اِنَّهُ کاَنَ غَفَّارًا * یُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَیْکمُ مِّدْرَارًا * وَ یُمْدِدْکمُ بِاَمْوَالٍ وَ بَنِینَ وَ یَجعَل لَّکمُْ جَنَّاتٍ وَ یَجعَل لَّکمُْ اَنهارًا»(24)؛(به آنها گفتم: از پروردگار خویش آمرزش بطلبید که او بسیار آمرزنده است، و تا بارانهاى پربرکت آسمان را پى در پى بر شما فرستد، و شما را با اموال و فرزندان فراوان کمک کند و باغهاى سرسبز و نهرهاى جارى در اختیارتان قرار دهد).
امام علی(علیه السلام) درباره توبه می فرمایند: «التّوبهُ تَستَنزِلُ الرَّحمَه»(25)؛(توبه و بازگشت رحمت و آمرزش را فرود مىآورد).
دعاو استغاثه
یکی دیگر از ابواب بسیار مهم در متون دینی ما دعا و استغاثه به درگاه خداو اولیاء الهی می باشد، بطوریکه رسول خدا(صلی الله علیه و آله) اصل و مغز عبادت را دعا برشمرده اند: «الدُّعَاءُ مُخُّ الْعِبَادَه»(26).
امام امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) نیز در وصیت خویش به فرزندانش درباره دعا می فرمایند: «اعْلَمْ اَنَّ الَّذِی بِیَدِهِ خَزَائِنُ مَلَکُوتِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ قَدْ اَذِنَ لِدُعَائِکَ وَ تَکَفَّلَ لِاِجَابَتِکَ وَ اَمَرَکَ اَنْ تَسْاَلَهُ لِیُعْطِیَکَ وَ هُوَ رَحِیمٌ کَرِیمٌ فَمَتَى شِئْتَ سَمِعَ نِدَاکَ وَ نَجْوَاکَ فَاَفْضَیْتَ اِلَیْهِ بِحَاجَتِکَ وَ اَبْثَثْتَهُ ذَاتَ نَفْسِکَ وَ شَکَوْتَ اِلَیْهِ هُمُومَکَ وَ اسْتَعَنْتَهُ عَلَى اُمُورِکَ ثُمَّ جَعَلَ فِی یَدِکَ مَفَاتِیحَ خَزَائِنِهِ بِمَا اَذِنَ فِیهِ مِنْ مَسْاَلَتِهِ فَمَتَى شِئْتَ اسْتَفْتَحْتَ بِالدُّعَاءِ اَبْوَابَ خَزَائِنِه»(27)؛(بدان آنکه گنجینههاى آسمانها و زمینها بدست اوست، براى خواندن تو اجازه داده و ضامن برآوردن حاجت تو شده، او تو را فرمان داده که از او بخواهى تا به تو ببخشد، او مهربان و جودمند است. هر گاه بخواهى صدایت را مىشنود، پس حاجتت را بسویش مى افکنى و او را از گرفتاریهایت آگاه می کنى، غمهایت را با او در میان می گذارى، از او در کارهایت کمک مى خواهى، بعد او کلیدهاى گنجینههایش را در دست تو قرار مى دهد بواسطه اجازهاى که در خواهش به تو داده است، پس هر گاه بخواهى بوسیله دعا درهاى گنجینههاى او را باز می کنى).
دعا پشت سر برادران دینی آثار بسیار مطلوبی دارد. امام صادق(علیه السلام) در این باره می فرمایند: «عَلَیْکَ بِالدُّعَاءِ لِاِخْوَانِکَ بِظَهْرِ الْغَیْبِ فَاِنَّهُ یَهِیلُ الرِّزْق»(28)؛(بر تو باد که در پشت سر برادرانت دعاشان کنى، زیرا که روزى را فرو ریزد).
خوش اخلاقی
امام صادق(علیه السلام) درباره آثار حسن خلق و تاثیر آن در جلب روزی می فرمایند: «حُسنُ الخُلقِ یَزیدٌ فِی الرِّزق»(29)؛(حسن خلق مایه افزایش روزى است).
نیت نیکو داشتن
امام صادق(علیه السلام) درباره خوش نیت بودن و آثار آن در زندگی فرد و جلب الطاف الهی می فرمایند: «مَنْ حَسُنَتْ نِیَّتُهُ زَادَ اللَّهُ فِی رِزْقِهِ»(30)؛(هر کس نیت او نیکو شود خداوند روزى او را زیاد مى کند).
احسان و نیکوکاری
خداوند متعال به محسنین و انسانهای نیکوکار به قدر احسان و نیکوکاریشان علم و حکمت افاضه می نماید؛ لذا یکی از راههای جلب علم و حکمت که مهمترین تفضلات و امدادهای معنوی الهی بشمار می روند احسان و نیکوکاری می باشد. خداوند در این باره می فرماید: «آتَیْناهُ حُکْماً وَ عِلْماً وَ کَذلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنینَ»(31)؛(ما به یوسف «حکم»(پیامبری) و «علم» دادیم و اینچنین نیکوکاران را پاداش مى دهیم).
همچنین احسان و نیکوکاری عامل هدایت فرزندان و وجود انسانهای پاک و شایسته و اولیاء الهی در نسل انسان می شود؛ در این باره خداوند می فرماید: «وَ وَهَبْنا لَهُ اِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ کُلاًّ هَدَیْنا وَ نُوحاً هَدَیْنا مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ ذُرِّیَّتِهِ داوُدَ وَ سُلَیْمانَ وَ اَیُّوبَ وَ یُوسُفَ وَ مُوسى وَ هارُونَ وَ کَذلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنینَ»(32)؛(و اسحاق و یعقوب را به او(ابراهیم) بخشیدیم و هر دو را هدایت کردیم و نوح را نیز پیش از آن هدایت نمودیم و از فرزندان او، داوود و سلیمان و ایّوب و یوسف و موسى و هارون را [هدایت کردیم] این گونه نیکوکاران را پاداش مىدهیم).
امام صادق(علیه السلام) هم درباره آثار نیکوکاری می فرمایند: «اِنَّ الْبِرَّ یَزِیدُ فِی الرِّزْق»(33)؛ (همانا نیکی کردن باعث زیاد شدن روزی می شود). در حدیثی دیگر نیز می فرمایند: «مَنْ حَسُنَ بِرُّهُ بِاَهْلِ بَیْتِهِ زِیدَ فِی رِزْقه»(34)؛(هر کس به خانواده خودنیکی کند روزی او زیاد می شود)، و در جای دیگر می فرماید باعث زیاد شدن عمر می شود.
پس احسان و نیکوکاری عامل جلب علم و حکمت و داشتن نسلی پاک و شایسته و ازدیاد روزی و طول عمر می گردد.
انصاف
انصاف نیز یکی از ارزشهای والای اخلاقی است که در دین ما به داشتن آن تاکید فراوانی شده است و آثار زیادی برای فرد دارد. انصاف یکی از راههای کسب و جلب عزتمندی و روحیه شکست ناپذیری در فرد می گردد.
امام علی(علیه السلام) در این باره می فرمایند: «اَلَا اِنَّهُ مَنْ یُنْصِفِ النَّاسَ مِنْ نَفْسِهِ لَمْ یَزِدْهُ اللَّهُ اِلَّا عِزّا»(35)؛(آگاه باشید که هر که از خود به مردم انصاف دهد خداجز عزت او را نیافزاید).
امانتداری
امانتداری یکی از مواردی است که باعث درستی و سلامت دنیا و آخرت فرد و بی نیازی وی می گردد. در این رابطه لقمان به فرزندش می گوید: «یَا بُنَیَّ اَدِّ الْاَمَانَهَ تَسْلَمْ لَکَ دُنْیَاکَ وَ آخِرَتُکَ وَ کُنْ اَمِیناً تَکُنْ غَنِیّا»(36)؛(پسر جانم امانت را بپرداز تا دنیا و آخرتت درست و سالم بماند، و امین باش تا بى نیاز باشى).
رسول خدا(صلی الله علیه وآله) نیز می فرمایند: «الْاَمَانَهُ تَجْلِبُ الْغِنَاءَ وَ الْخِیَانَهُ تَجْلِبُ الْفَقْر»(37)؛(امانتداری بی نیازی را جلب می کند و خیانت فقر را).
امام صادق(علیه السلام) نیز در این رابطه می فرمایند: «الْاَمَانَهُ غِنًى»(38)؛(امانتداری باعث بی نیازی است).
سخاوت
سخاوت یکی از ارزشهای والای اخلاقی در دین مبین اسلام است . رسول خدا(صلی الله علیه وآله) درباره سخاوت و آثار مثبت آن برای شخص سخاوتمند می فرمایند: «تَجَافَوْا عَنْ ذَنْبِ السَّخِیِّ فَاِنَّ اللَّهَ آخِذٌ بِیَدِهِ کُلَّمَا عَثَرَ وَ فَاتِحٌ لَهُ کُلَّمَا افْتَقَر»(39)؛(از گناه شخص سخاوتمند بگذرید، زیرا خداوند دست او را هرگاه لغزشى پیدا کند مى گیرد، و هر گاه تنگدست شود، درى به روى او مى گشاید).
این حدیث به روشنی تاثیر سخاوت در جلب دستگیری و گشایشهای الهی را بیان می نماید.
صله رحم
صله رحم یکی از دستورات مهم دین اسلام است که تاکید فراوانی به آن شده است و آثار زیادی در زمان حیات شخص دارد و باعث افزایش مال و طول عمر و دفع بلا می گردد. امام صادق(علیه السلام) می فرمایند: «صِلَهُ الرَّحِمِ تُزَکِّی الْاَعْمَالَ وَ تُنْمِی الْاَمْوَالَ وَ تُیَسِّرُ الْحِسَابَ وَ تَدْفَعُ الْبَلْوَى وَ تَزِیدُ فِی الرِّزْق»(40)؛(همانا صله رحم عمل ها را پاک سازد و اموال را می افزاید و حساب را سبک کند، و بلا را بر اندازد، و عمر را زیاد می کند).
تلاوت قرآن
یکی از راههای جلب خیر و برکت و برخورداری از مواهب الهی تلاوت کلام خداوند است. رسول خدا(صلی اللهع لیه و آله) در این باره می فرمایند: « نَوِّرُوا بُيُوتَكُمْ بِتِلَاوَةِ الْقُرْآن فَإِنَّ الْبَيْتَ إِذَا كَثُرَ فِيهِ تِلَاوَةُ الْقُرْآنِ كَثُرَ خَيْرُهُ وَ أَمْتَعَ أَهْلَهُ وَ أَضَاءَ لِأَهْلِ السَّمَاءِ كَمَا تُضِيءُ نُجُومُ السَّمَاءِ لِأَهْلِ الدُّنْيا»(41)؛(خانههاى خود را به خواندن قرآن روشن کنید، هرگاه تلاوت قرآن در خانه زیاد شود، خیر آن افزایش پیدا مى کند، و اهل آن را برخوردار مى سازد، و آن خانه به اهل آسمان نور مى دهد، همان گونه که ستارههاى آسمان به اهل زمین نور مى دهند).
صدقه دادن
صدقه دادن یکی از دیگر امور مهم در دین اسلام است که باعث جلب روزی، دفع بلا، شفای بیماران و پرداخت بدهی می گردد. رسول خدا(صلی الله عیه وآله) در این باره می فرمایند: «اَکْثِرُوا مِنَ الصَّدَقَهِ تُرْزَقُوا»(42)؛(صدقه بسیار دهید تا روزی شما فروان شود).
همچنین در جای دیگر می فرمایند: «اسْتَنْزِلُوا الرِّزْقَ بِالصَّدَقَه»(43)؛(روزی را بوسیله صدق هدان فرود آورید).
و باز می فرمایند: «دَاوُوا مَرْضَاکُمْ بِالصَّدَقَه»(44)؛(بیمارانتان را با صدقه درمان کنید).
امام صادق(علیه السلام) نیز می فرمایند: «اِنَّ الصَّدَقَهَ تَقْضِی الدَّیْنَ وَ تَخْلُفُ بِالْبَرَکَه»(45)؛(صدقه دَین و بدهی را ادا می کند و بجای آن برکت می آورد).
ازدواج
ازدواج و اختیار همسر امری است که در دین اسلام تاکید فراوانی بر آن شده است. با ازدواج، شخصیت انسان تبدیل به یک شخصیت اجتماعى مىشود و خود را شدیدا مسوول حفظ همسر و آبروى خانواده و تامین وسائل زندگى فرزندان آینده مى بیند؛ به همین دلیل تمام هوش و ابتکار و استعداد خود را به کار مى گیرد و با تلاش و صرفه جویی، در مدت کوتاهى مى تواند بر فقر چیره شود و بدون شک امدادهاى الهى و نیروهاى مرموز معنوى نیز به کمک چنین افرادی می آیند که براى انجام وظیفه انسانى و حفظ پاکى خود اقدام به ازدواج مى کنند.(46)
رسول خدا(صلی الله عیه وآله) در این باره می فرمایند: «اتَّخَذُوا الْاَهْلَ فَاِنَّهُ اَرْزَقُ لَکُم»(47)؛(همسر براى خود اختیار کنید زیرا روزیتان فراوان گردد).
حضرت در جای دیگر باز می فرمایند: «زَوِّجُوا اَیَامَاکُمْ فَاِنَّ اللَّهَ یُحْسِنُ لَهُمْ فِی اَخْلَاقِهِمْ وَ یُوَسِّعُ لَهُمْ فِی اَرْزَاقِهِمْ وَ یَزِیدُهُمْ فِی مُرُوَّاتِهِم»(48)؛(با کنیزان بى همسر خود ازدواج کنید، زیرا خداوند متعال اخلاق آنان را نیکو مى گرداند، در رزق و روزى آنها وسعت و برکت ایجاد مى کند، و مروّت و شهامت آنان را افزون مى نماید).
مداومت بر طهارت و وضو
مداومت بر داشتن طهارت و وضوباعث جلب و گسترش روزی می گردد. وقتی کسی به رسول خدا(صلی الله علیه و آله) عرض کرد: دوست دارم روزی ام گسترش یابد، فرمود: «پیوسته در حال طهارت باش، روزیت گسترش می یابد».(49)
امام صادق(علیه السلام) نیز می فرمایند: «الْوُضُوءُ قَبْلَ الطَّعَامِ وَ بَعْدَهُ یَزِیدُ فِی الرِّزْق»(50)؛(وضو گرفتن قبل و بعد از غذا خوردن موجب افزایش روزی می شود).
همسایه داری
در دین مبین اسلام توصیه های فراوانی در خصوص همسایگان و حفظ حقوق آنها و عدم آزار و اذیت آنها وارد شده است. بر همین مبنا برای حسن همجواری و همسایگی نیز آثار مثبتی ذکر کرده اند که امام صادق(علیه السلام) در این باره می فرمایند: «حُسْنُ الْجِوَارِ یَزِیدُ فِی الرِّزْق»(51)؛(خوش همسایگی روزی را فراوان کند).
اینها مهمترین عوامل از صدها عواملی هستند که در متون دینی ما وارد شده اند و هر کدام به نوعی باعث جلب امدادهای الهی می شوند و به طور کلی می توان گفت که هر فعل و حرکت درست و خداپسندانه انسان می تواند منشاء جلب آثار و برکات و گشایشهای مادی و معنوی برای او گردد.
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.