«شفاعت» و عدم تضادّ آن با اصل «توحید»

آیا «شفاعت» با اصل «توحید» در تضادّ است؟

شفاعتى كه قرآن از آن دفاع مى كند شفاعتى است كه خط اصلى آن به «اذن خدا» بر مى گردد و تا او اجازه شفاعت ندهد كسى حق شفاعت ندارد؛ اما وهابيان - كه شفاعت «قرآن» را با شفاعت هاى شيطانى اطرافيان سلاطين اشتباه كرده اند - آن را انكار كرده و با اصل توحيد در تضادّ مى دانند در حقيقت آنها به پندارهاى خود در اين مسئله ايراد كرده اند نه به مسئله شفاعت قرآنى. بنابراين شفاعت در حقيقت يك نوع سببيّت براى نجات است، چه در امور تكويني و چه در امور تشريعي.

«عزت نفس» در بیان امام علي(ع)

امام علي(علیه السلام) در نهج البلاغه درباره «عزت نفس» چه فرموده است؟

ایشان می فرماید: «اگر بتوانى كه ميان خود و خداوند، صاحب نعمتى واسطه نباشد چنين كن؛ زيرا تو [به هر حال] قسمت خود را دريافت مى كنى و سهمت را مي گيري و مقدار كمى كه از سوى خداوند به تو برسد با ارزش تر است از مقدار زيادى كه از سوى مخلوقش برسد، هرچند همه نعمت ها [حتى آنچه از سوى مخلوق رسد] از ناحيه خداست، هنگام مواجهه با سختى هاى زمان و كمبودهاى دوران، از كسانى كمك بخواه كه داراى ريشه هاى ثابت خانوادگى و شاخه هاى پربارند و اهل رحمت و ايثار و شفقت هستند؛ چرا كه آنها در قضاء حوائج سريع تر و در دفع مشكلات مؤثرترند».

ملازمه بین عقیده به «توحید افعالی» و «جبر گرایی»!

«توحید افعالی» یعنی اینکه همه افعال، حرکات و فعّالیّت ها به خدا بر می گردد؛ آیا این تعریف از توحید افعالی مستلزم «جبر گرایی» نیست؟!

توحید افعالی یعنی اینکه اسباب، امکان، قدرت و اثر فعل از خداست؛ نه اینکه خدا به جای ما بنشیند و فعل را انجام دهد! همان خدایی که به ما «امکان و قدرت» انجام یک عمل را داده است، قدرت اراده، تشخیص و انتخاب را هم داده است؛ یعنی ما ضمن اینکه بر انجام هر نوع عملی قدرت یافته ایم، تحقق آن بواسطه نعمت «اراده» و تعیین نوع آن بواسطه نعمت «اختیار» نیز به دست خود ماست.

منظور از فاعلیت خداوند؟ ملازمه فاعلیت خداوند با جسمانیت!

منظور از فاعلیّت خداوند چیست؟ آیا خداوند نیز در انجام هر فعلی محتاج به عمل فیزیکی و ابزار است و باید حرکتی انجام دهد؟! آیا لازمه فعل و عمل او تغییر و جسمانیت در ذات خدا نیست؟!

فاعلیت خداوند به معنی «آفرینش و تدبیر اشیاء» است. فعل یا عمل خدا فقط با اراده الهی محقق می شود و در ذات الهی حرکتی پدیدار نمی شود. وقتی خلق و تدبیر با اراده صورت می گیرد به ابزار نیازی نیست.

معمّاى «حيات»؟!

آیا پیشرفت علم و دانش بشری توانسته معمّاى «حيات» را کشف نماید؟

معمّاى «حيات» با وجود پیشرفت های علمی بشر همچنان بی پاسخ مانده است؛ اما قرآن خطاب به مشركان می فرماید: «كسانى را كه غير از خدا مى‌ خوانيد هرگز نمى توانند مگسى بيافرينند، هر چند براى اين كار دست به دست هم دهند، و هرگاه مگس چيزى از آنها بربايد نمى‌ توانند آن را باز پس گيرند». در واقع ساختمان اسرار آمیز يك موجود زنده حتى يك سلّول، نشانه علم و قدرت نامحدود سازنده آن است؛ لذا حيات و زندگى اگر چه از ظاهرترين پديده ها است، ولى حقيقت آن هنوز براى هيچ كس روشن نيست و آنچه می بینیم آثار حیات است.

«توحید افعالی» از زبان امام علي(ع)

امام علي(علیه السلام) در نامه 31 نهج البلاغه درباره «توحید افعالی» چه فرموده است؟

امام علي(ع) درباره «توحید افعالی» می فرماید: «مالكِ مرگ، همان مالكِ حيات است و آفريننده، همان كسى است كه مى ميراند». بر این اساس در جهان يك مبدأ وجود دارد و آن مبدأ خير است و در خلقت خداوند شرّى وجود ندارد، برخلاف دوگانه پرستان که جهان را دارای دو مبدأ خير و شرّ و يزدان و اهريمن می دانند.

اطاعت از انبياء و والدين در کنار اطاعت از خدا

آيا لزوم اطاعت انبياء و والدين با توحيد در اطاعت سازگار است؟

از دیدگاه اسلام، تنها اطاعت از خداوند واجب است. چرا که عالم، حکیم، خبیر، رحیم و مهربان، و خالی از هرگونه خطاست. اگر خواست حاکمان، دوستان، فرزندان و . . . با خواست خداوند هماهنگ نباشد، اطاعت از آنها شرک است. چرا که همتایی برای او در اطاعت قرار داده است.

درسهای خداشناسی در ساختمان بدنى حشرات

چگونه می توان از ساختمان بدنى حشرات درس خداشناسى گرفت؟

دانشمندان با مطالعه ساختمان بدن و شیوه زندگی حشرات، به نتایج شگفت انگیزی رسیده اند، این نتایج ما را به مبدأ بزرگ هستى که تمام این شگفتى ها از علم و قدرت بى پایان او سرچشمه گرفته، راهنمایى مى کند. درس هاى توحیدى که از کاوش در زندگی حشرات کوچک مى توان گرفت، از مطالعه در عالم پهناور آسمان ها واضح تر است، زیرا هر اندازه موجود کوچک تر باشد، به همان اندازه، ایجاد شرایط حیات و بقا در آن مشکل تر و پیچیده تر است و احتمال تصادفی بودن آن را به صفر خواهد رساند.

تعریف توحید ربوبیّت

توحید در ربوبیّت به چه معناست؟

توحید در آفرینندگى، مورد اتفاق میان بیشتر مشرکان بود و اختلاف آنان با موحدّان در توحید ربوبى بود؛ توحید ربوبى یعنی تدبیر عالم هستى در مورد انسان و جهان فقط به دست خداوند است؛ چراکه تدبیر چیزی جز همان آفرینش نیست. برخی آیات مثل آیه 2 سوره رعد این مسأله را تأیید می کند.

منافات معجزه با توحید افعالی !

معجزه کار خداست یا پیامبران؟ اگر این کار از پیامبران صادر می شود چگونه با توحيد افعالي قابل جمع است؟

معجزه هم كار خدا است، زيرا با استمداد از نيروى پروردگار و اذن او انجام مى‏ گردد و هم كار پيامبران است، چرا که به وسيله آنها انجام مى‏ شود. اینکه معجزه کار پیامبران باشد با توحيد افعالى خداوند منافاتی ندارد؛ چرا که همه این معجزات به اذن و اراده خدا بوده است و پیامبران استقلالی از خودشان نداشته اند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمامُ عليٌّ(عليه السلام)

لا شيءَ أصدقُ مِن الأجلِ

چيزى راست تر از اجل و مرگ نيست

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 44