منافات حضور قلب امام علی(ع) با انفاق ایشان در رکوع نماز!

حضرت علی(ع) که موقع نماز تیر را از پایشان بیرون آوردند و چیزی را حس نکردند، چطور هنگام رکوع متوجه حضور سائل شدند؟!

اولا: اين خرده گيرى ها ايراد بر قرآن است! چرا كه خداوند آن را ستوده و ولايت مؤمنين را شايسته چنين كسى دانسته است و اگر اين عمل غفلت از خدا بود نبايد تمجيد مي شد. ضمن اینکه مواردی شبیه این کار که عبادت به شمار می رود توسط پیامبر(ص) نیز در ضمن نماز صورت گرفته است؛ به عنوان مثال در مسند احمد از ابو هريره نقل شده است: ما با پيغمبر نماز عشاء مي خوانديم و وقتي كه پيغمبر به سجده مي رفت، امام حسن و امام حسين كه كوچك بودند بر پشت پيغمبر سوار مي شدند؛ «وقتي پيغمبر مي خواست بلند شود، با اين دو دست مباركش حسن و حسين را مي گرفت و آرام روی زمين مي گذاشت و وقتي كه پيغمبر به سجده مي آمد، آنها روي پيغمبر سوار مي شدند». توجه به حسنين و گرفتن آنها و آرام زمين گذاشتن، آيا اين ها با حضور قلب در نماز منافات ندارد؟!

ثانیا: شنيدن صداى سائل و كمك به او در نماز، نوعی توجّه به خداست. توجه امام علی(ع) وقتی به آن سائل جلب شد که خدا را صدا زد؛ در واقع این نام خدا بود که موجب التفات حضرت به او شد. ایشان با اين كار عبادتى را با عبادت ديگر درآميخت و براي خدا در حال نماز زكات داد. آنچه اشكال دارد پرداختن به خويشتن به هنگام نماز است، امّا پرداختن به نيازمند مظلوم، كه عبادت محسوب مى‏ شود، اشكالى ندارد.

احتجاج های امام علی(ع) بر خلافت بلافصل خود بعد از رسول خدا(ص)؟

آیا امیرالمؤمنین(ع) بر خلافت بلافصل خود بعد از رسول خدا(ص) احتجاج کرده است؟

حضرت علی(ع) در موارد متعددی راجع به موضوع امامت شان صراحتا بیاناتی را فرموده اند. بخشی از صریح ترین این بیانات، احتجاجات آن حضرت به آیه 55 سوره مائده است. ایشان بارها با استدلال به این آیه از شایستگی خود در امامت معنوی و زعامت سیاسی جامعه سخن گفتند؛ مواردی مانند: در گفت وگویی با خلیفه اول، در شورای شش نفره بعد از مرگ خلیفه دوم و در مجلسی که در زمان خلیفه سوم با حضور چهره های شاخص منعقد شده بود، که حتی در مورد اخیر صراحتا به واقعه غدیر نیز اشاره کرده اند.

از آن گذشته ایشان در یکی از مهم ترین خطبه های خود که به خطبه «شقشقیه» نیز شناخته می شود صریحا حقانیت خود در خلافت و غصب این حق توسط دیگران صحبت می کنند و می فرمایند که فلان شخص جامۀ خلافت را بر تن کرد در حالى که مى دانست جایگاه من در حکومت اسلامى چون محور سنگ هاى آسیاب است او مى دانست که سیل علوم از دامن کوهسار من جارى است و مرغان دور پرواز اندیشه ها به بلنداى ارزش من نتوانند پرواز کرد.

منافات داشتن توجه به سائل با «حضور قلب» در نماز امام علي(ع)!

آيا توجه كردن به سائل و دادن انگشتر به او در نماز، با «حضور قلب» امام علی (ع) منافات ندارد؟

شنيدن صداى سائل و كمك به او در نماز، نوعی توجّه به خداست و علي(ع) با اين كار عبادتى را با عبادت ديگر درآميخت و براي خدا در حال نماز زكات داد. وانگهى اين ايراد و خرده گيرى در واقع ايراد بر قرآن مجيد است؛ چراكه خداوند آن را ستوده و ولايت مؤمنين را شايسته چنين كسى دانسته است و اگر اين عمل غفلت از خدا بود نبايد تمجيد مي شد.

«فعل كثير» بودن اعطاء انگشتر به سائل در نماز توسط امام علي(ع)!

آيا بیرون آوردن و دادن انگشتر به سائل در نماز موجب بطلان نماز نمی شود؟

در آوردن انگشتر مطابق هيچ فتوايى «فعل كثير» و موجب اشكال در نماز نيست؛ به خصوص اگر اشاره كرده باشد و سائل شخصاً در آورده باشد. ضمن اینکه فقهاء تصريح كرده اند كه حتى كشتن حيوان گزنده مانند عقرب در حال نماز و يا برداشتن و گذاشتن بچّه كوچك در آن حال و يا شمردن عدد ركعات نماز به وسيله سنگريزه و حتى شستن گوشه لباس يا دست اگر در حال نماز نجس شود، ضررى براى نماز ندارد.

امکان خلافت امام علی(ع) در زمان حیات پیامبر(ص)

امام علي(ع) در زمان حیات پيامبر(ص) مقام ولايت به معني حاكميت و رهبري مسلمين نداشت؛ پس چگونه مي توان آيه «ولایت» را دلیلی بر خلافت ایشان دانست؟

پاسخ اين سؤال روشن است؛ در تعبيرات روزانه بسيار ديده ايم كه اسم يا عنوانى به افرادى اطلاق مى شود كه نامزد و یا انتخاب براى آن مقام شده اند هر چند هنوز رسماً وارد عمل نشده اند يا به تعبير ديگر بالقوّه داراى آن مقام اند نه بالفعل. مثلا كسى در حال حيات خود، يك نفر را به عنوان وصىّ خود تعيين مى كند و با اينكه هنوز در حيات است مى گوئيم فلان كس وصىّ او است يا قيّم اطفال او است. در آیات قرآن و روایات نیز این گونه استعمالات بسیار دیده می شود.

اختصاص شأن نزول آيه «ولايت» به علي(ع) با وجود آمدن ضمائر جمع در آيه!

اگر آيه «ولايت» در شأن امام علي(ع) نازل شده است پس چرا موصول ها و ضمائر آن جمع است؟

شأن نزولهای این آيه تنها مربوط به علي(ع) است. تاريخ اسلام هم گواهي مي دهد كه صدقه دادن به سائل در حال ركوع، تنها كار يك نفر بوده و تعبير به صيغه جمع براى احترام و تعظيم مقام آن فرد است. در قرآن مكرر از مفرد به لفظ جمع تعبير شده است مانند داستان مباهله که مراد از كلمه «نسائنا» و «انفسنا» كه به صورت جمع آمده‌اند، فاطمه زهرا(س) و علي(ع) است و یا مراد از «انفاق كنندگان در شب و روز» در آيه 274 سوره بقره تنها علي(ع) است. همچنین در چندين مورد خداوند در قرآن، خود را با ضمير جمع خوانده است.

دلالت آيه «ولايت» بر مسئله خلافت امام علي(ع)

آيه «ولايت» چگونه بر مسئله خلافت اميرالمومنين(ع) دلالت دارد؟

در این آيه روى مسأله «ولى» تكيه شده و على(ع) به عنوان ولىّ مسلمانان معرفى گرديده است. آری «ولى» معانى متعدد دارد، اما با دو قرينه در اینجا به معناي «سرپرست» است؛ اول اينكه اگر ولي به معنى دوست باشد شامل همه مؤمنان مى شود؛ اما ولايت در آيه مورد بحث به خاطر كلمه «انما» منحصر شده است. قرینه دوم آيه بعد است که تعبير به «حزب الله» دارد و مربوط به تشكيل حكومت اسلامى است، نه يك دوستى ساده؛ چراكه در معنى «حزب» يك نوع تشكل اجتماعى براى تأمين اهداف مشترك نهفته است.

شأن نزول آيه «ولايت»

آیه «ولایت» کدام آیه قرآن است و شأن نزول آن چيست؟

آیه «ولایت» آیه 55 سوره مائده است و مفسّران و محدثان بسياري گفته اند در شأن امام علی(ع) نازل شده است. سيوطى از ابن عباس آورده كه على(ع) در حال ركوع بود كه سائلى كمك خواست و آن حضرت انگشترش را به او صدقه داد، پيامبر(ص) از او پرسيد: چه كسى انگشتر را به تو صدقه داد؟ او به امام(ع) اشاره كرد و گفت: آن مرد كه در حال ركوع است. در اين موقع آيه «انّما وليّكم الله و رسوله...» نازل شد. اين حديث را علماي ديگر چون زمخشرى، فخر رازى، طبرى و ... در كتاب‌هايشان نقل کرده اند.

زکات دادن علي(ع) در نماز با وجود تعلق نگرفتن زكات بر ايشان

با اینکه زکات واجب بر عهده علی بن ابی طالب(علیه السلام) نبود چرا از انفاق ایشان به زکات تعبیر گردیده است؟

اطلاق زكات بر زكات مستحب در قرآن مجيد فراوان است؛ چون زكات بعد از هجرت واجب شد. ضمن اینکه درست است که على(ع) چيزى از مال دنيا براى خود نيندوخت ولى سهمى از غنائم جنگى نصيب او مى شد و درآمدهایی هم از دسترنج خود داشت و انگشتر مزبور يك انگشتر نقره و ظاهراً كم قيمت بوده. بنابراين تعلق اين مقدار زكات جزئي به آن حضرت به هيچ وجه بعيد نيست و اغراق هايى كه درباره قيمت آن انگشتر گفته اند به هيچ وجه پايه صحيحى ندارد.

ارزش انگشتری که امام علی(ع) در نماز به سائل داد

این شبهه که "انگشتري امام علي(ع) که در نماز به فقير داد بسيار گران قيمت بود" با چه اهدافی مطرح می شود؟

منشأ اين تصور که انگشتر امام قيمت فوق العاده‌اي داشت، تنها يك روايت مرسله و ضعيفي است كه قيمت آن را معادل خراج شام دانسته است؛ اما اين بيشتر شبيه افسانه است تا واقعيت و شايد براى بى ارزش نشان دادن اين فضيلت بزرگ به وسيله جاعلان حديث جعل شده است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الامام الصادق (عليه السلام)

من سره ان يکون على موائد النور يوم القيامة فليکن من زوار الحسين بن على (عليهما السلام)

هر کس دوست دارد روز قيامت، بر سر سفره‏هاى نور بنشيند بايد از زائران امام حسين (عليه السلام) باشد.

وسائل الشيعه، ج 10، ص 330،