پاسخ امام علي(ع) به اتّهام «حرص به خلافت»

امام علي(ع) نسبت به اتّهام يكي از اعضاي شورای خلافت درباره «حریص بودن حضرت به خلافت» چه پاسخي دادند؟

امام علي(ع) در پاسخ به اتّهام يكي از اعضاي شوراي خلافت درباره «حريص بودن خود به خلافت» مي فرمايد: «به خدا سوگند! شما با اينكه دورتريد، حريص تريد [چرا كه خلافت، شايسته اهل بيت پيامبر(ع) است كه به اين كانونِ هدايت نزديك ترند] و من شايسته تر و نزديكترم، من فقط حق خويش را مطالبه كردم [چرا كه از همه شايسته ترم و پيامبر(ص) نيز مرا تعيين فرموده]؛ ولى شما ميان من و آن حايل مى شويد و دست ردّ بر سينه ام مى گذاريد، هنگامى كه در آن جمع حاضر با اين دليل كوبنده به او پاسخ گفتم، مبهوت و سرگردان ماند و نمى دانست در پاسخم چه بگويد!».

هشدار امام علی(ع) درباره پیامدهای انتخاب «عثمان»

امام علی(علیه السلام) چه پیامدهائی را برای انتخاب «عثمان» به عنوان خلیفه بیان می نماید؟

امام علی(ع) با هشدار نسبت به پیامدهای تصمیم شورای شش نفره می فرماید: «هيچ كس زودتر از من دعوت حق را اجابت نكرد و همانند من به صله رحم و احسان نپرداخت». امام با اشاره به فضایل خود، به شرح آينده اين انتخاب پرداخته و مى فرماید: «با چشم خود شمشيرهايى را ببينيد كه از نيام درآمده و به پيمان ها خيانت شده، بعضى از شما پيشوايان ضلالت، و بعضى پيروان اهل جهالت خواهيد بود ...».

ماجرای به خلافت رسیدن عثمان از زبان امیر المومنین(ع)

در کلام امام علی(ع) داستان به خلافت رسیدن عثمان چگونه بیان شده است؟

ایشان در خطبه شقشقیّه مى فرماید: «...خلیفه دوم در آستانه وفات، خلافت را در گروهى به شورا گذاشت که به پندارش من نیز یکى از آنها بودم. پناه بر خدا از این شورا که مرا همسنگ امثال اینها  قرار دادند. ولى من به خاطر مصالح اسلام با آنها همکاری کردم. سرانجام یکى از اعضاى شورا به خاطر کینه اش از من روى بر تافت و دیگرى به خاطر دامادیش تمایل به دیگرى پیدا کرد، علاوه بر جهات دیگرى که ذکر آن خوشایند نیست...».

اعتراض مقداد بن اسود به انتخاب عثمان براى خلافت

مقداد بن اسود چگونه اعتراض خود را نسبت به خلافت عثمان اعلام نمود؟

چون با عثمان بیعت شد، مقداد مى گفت: به خدا سوگند، ندیدم که با اهل بیت پیامبرى پس از او چنین کنند که با این خاندان کردند. به خدا سوگند، من آنها را به خاطر محبّتم به پیامبر خدا(ص)، دوست دارم.  قریش، خود را به سبب وابستگى به آنها، از سایر مردم، برتر دیدند و با این حال، همگى بر بیرون کشیدن قدرت پیامبر(ص) از دست اینان، اتّفاق کردند. به خدا سوگند، اگر من یاورانى علیه قریش داشتم، همچون روز بدر و اُحد با آنان مى جنگیدم.

شوراى شش نفره‏

در شورای شش نفره که عمر بن خطاب برای تعیین خلیفه بعدی ایجاد کرده بود چه گذاشت؟

على(ع)، عثمان، طلحه، زبیر، سعد وقاص و عبدالرحمان بن عوف اعضای شورایی بودند که عمر انتخاب کرد.
در جلسه شوری نخست طلحه به نفع عثمان کنار رفت؛ زبیر نیز، به نفع امام(ع) و سعد وقّاص به نفع عبد الرحمان کنار کشید. بعد پسر عوف رو به على(ع) کرد و گفت: با تو بیعت مى کنم بر کتاب خدا و سنّت پیامبر(ص) و روش شیخَین. على(ع) آخرین شرط او را نپذیرفت. بعد خطاب به عثمان همان سخن را تکرار کرد. عثمان فوراً پذیرفت و عبد الرحمان با او به عنوان «امیر مؤمنان» بیعت کرد.
 

حضور امام علی(ع) در شورای شش نفره

آیا حضور امیرالمؤمنین(علیه السلام) در شورای شش نفره بیانگر قبول نظام شورایی در امامت و خلافت نیست؟

شرکت امام(ع) در این شورا نشانه تأیید آن نیست. بلکه می توانست راهی برای احقاق حق باشد و با وجود اندک احتمالی، شایسته بود که ایشان در این شورا شرکت کند. ضمنا این مشارکت برای این بود که لااقل مصالح اسلام و مسلمین در حد امکان محفوظ بماند، شکاف کمتر شود و فساد مستولى نگردد. علاوه بر این، آنچه از تاریخ بر می آید اضطرار ایشان برای شرکت در این شورا است و گفتار امام در خطبه شقشقیه نیز شاهدی بر این مدعاست.

سزاوارترین مردم برای خلافت از دیدگاه عمر در میان اعضای شورای شش نفره

از دیدگاه عمر چه کسی شایستگی خلافت را از میان اعضای شورای شش نفره داشت؟

مورخین در کتاب های خود نوشته اند: عمر به شایستگی امام علی(ع) در خلافت بر مسلمین اعتراف کرده است. کتاب استیعاب روایت کرده که عمر به ابن عباس گفت: به خدا سوگند، اگر علی بن ابیطالب حکومت مسلمانان را به عهده گیرد، آنان را به طریق روشن هدایت می کند و او سزاوارترینِ مردم به خلافت است؛ امّا قریش، او را تحمّل نمى کند.

موضع امام علی(ع) در برابر نتیجه شورای شش نفره انتخاب خلیفه سوم

موضع امام علی(علیه السلام) در برابر نتیجه شورای شش نفره انتخاب خلیفه سوم چه بود؟

علی(ع) اعتقاد داشت، عبدالرحمن خلافت را به برادر زنش عثمان سپرد، تا او هم بعد از مرگ به خودش باز گردانَد. کما اینکه عثمانْ هنگام مرگ، عهدى براى خلافت پس خود براى عبدالرحمان نوشت. امام به آنها می فرمود: «خوب مى دانید که من از دیگران به خلافت سزاوارترم. به خدا سوگند، تا آنجا تسلیم هستم که کارهاى مسلمانان به سلامت باشد و در آن ستمى نباشد، مگر بر خودم؛ و این به خاطر پاداش و فضیلت صبر و نیز بى رغبتى به زر و زیورى است که به خاطرش بر هم پیشى مى گیرید».

اجبار امام علی(ع) بر بیعت با عثمان

آیا امام علی(علیه السلام) چرا با عثمان بیعت کرد؟

بعد از بیعت اعضای شورای شش نفره با عثمان، حضرت علی همچنان با عثمان بیعت نکرده بود. عبدالرحمن بن عوف حضرت علی را در صورت اصرار بر بیعت نکردن به مرگ تهدید کرد. به خاطر همین در شرح نهج البلاغه می خوانیم که حضرت علی فرمود: از سر نا خشنودی و کراهت، بیعت کردم.

دلائل شرکت علی(ع) در شورای شش نفره

دلائل شرکت علی(علیه السلام) در شورای شش نفره چه بود؟

برخی گفته اند: شرکت علی(ع) در شورا نشانه نبودن دستوری از سوی پیامبر(ص) درباره خلافت است. پاسخ: علی(ع) به دلائلی مجبور به شرکت در آن شورا بود؛ از جمله این دلائل: 1-ترس از بروز فتنه. 2-دستور عمر به کشتن کسی که با تصمیمات شورا مخالفت کند، باعث به خطر افتادن جان حضرت می شد. 3-اثبات تناقض عمر در قول و عمل؛ زیرا عمر قبلاً از پیامبر(ص) نقل کرد: خلافت و نبوت در یک خاندان جمع نمی شود، از طرفی علی(ع) را برای خلافت در شورا کاندید کرد. 4- شورا فرصتی برای بیان برتری علی(ع) بر سایرین بود.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الصادق عليه السلام :

«اني ما شربت ماء باردا الا و ذکرت الحسين‏»

من هرگز آب سرد ننوشيدم مگر اين‏که به ياد حسين عليه السلام افتادم.

امالى صدوق، ص 122