بی اطلاعی پیامبران از اتفاقات ناگوار زندگی؟!

اگر پيامبران از غيب اطلاع داشتند، چرا نتوانستند شداید و اتفاقات ناگوار را از خود دور نمایند؟!

محدوده علم پیامبران مقید به اراده الهی یا منوط به امور مرتبط با هدایت بشر یا محدود به اصولی کلی است. بنابراین می توان گفت اطلاع از امور ناگوار در محدوده تعریف شده برای علم آنها نیست. علاوه بر آن پیامبران وظیفه نداشتند همه جا طبق علومى که از راه هاى غیر عادی حاصل شده عمل کنند و انجام امور زندگی شان طبق علومى بود که از راه های عادى پیدا می شد. این هم زمینه برخورداری شان از ثواب را فراهم می کرد و هم امکان الگوگیری را برای مردمان عادی فراهم می کرد؛ بدون مواجهه با سختی های عمومی یک زندگی معمولی به عنوان انسانی عادی، الگوگیری از آنها نقض می شد.

نقل‌های تاريخی درباره بُعد الهی و غيبی واقعه كربلا

درباره بُعد الهی و غيبی واقعه كربلا چه نقل‌هائی وجود دارد؟

از مسائلی که در بُعد تاریخی حماسه عقیدتی کربلا سهم بسزایی دارد، مسأله «غیب» است. امری که موجب شد تا در بررسی این واقعه تاریخی اختلافاتی پیش آمده و بیشتر بصورت مقابله یک امر کلامی با یک مسأله تاریخی عنوان شود. در این زمینه روایات بسیاری وجود دارد که در بیشتر آنها آمده است که رسول خدا(ص) از شهادت امام حسین(ع) خبر داده بودند. علامه امینی بخشی از این نقل‌ها را در کتاب «سیرتنا و سنتنا» فراهم آورده‌اند. کتاب‌های اهل سنت مملو از این اخبار و آثار است. علاوه بر این روایات، اخباری نقل شده که به صراحت یا اشارت، وقوع حادثه کربلا را قبل از اتفاق افتادن آن، خبر داده است.
امّا طبیعی است که نه تنها امام حسین(ع)، بلکه پیامبر(ص) نیز در زندگی سیاسی خویش، از عنصر «غیب» استفاده نمی ‌کرد، جز در مقام اثبات نبوّت یا امامت؛ «رفتار پیامبر(ص) و ائمه مطابق ارزیابی سیاسی موجود بود». آگاهی از غیب را خداوند به طریقی به آنها داده است - به وسیله جبرئیل یا خواب و امثال آن- چرا که اصل غیب جز در اختیار خداوند نیست. اسوه بودن پیامبر(ص) و امام(ع) هم مبتنی بر وضع موجود و ارزیابی ظاهری است، نه بر غیب.

پیش گويی مدت كوتاه حکومت بنی امیّه توسط امام علی(ع)

پیش گوئی امام علی(علیه السلام) درباره مدت حکومت بنی امیّه چه بود؟

امام علی(ع) درباره مدت زمان حكومت بني اميه فرمودند: «بعضى گمان كردند دنيا به كام بنى اميّه مى گردد و همه خوبى هايش را به آنان مى بخشد و آنها را از سرچشمه زلال خود، سيراب مى سازد و تازيانه و شمشيرشان از سر اين امّت برداشته نخواهد شد. كسانى كه چنين گمان كنند دروغ مى گويند؛ چه اين كه سهم شان از زندگى لذّت بخش، جرعه اى بيش نيست كه زمان كوتاهى آن را مى چشند و بيرون مى افكنند». كلام حضرت اشاره دارد كه بني اميه حكومت را تدريجاً در اختيار مى گيرند و يكباره از دست مى دهند و تاريخ هم اين سخن را ثابت كرد.

علت نوشيدن امامان(ع) از كوزه زهرآلود يا خوردن ميوه مسموم

چرا امام حسن(عليه السلام) از كوزه زهرآلود آب نوشيد و چرا امام رضا(عليه السلام) انگور زهرآلود تناول فرمود؟

در اينكه انبياء(ع) و امامان(ع) به تعليم الهي از علم غيب آگاهند حرفى نيست؛ اما نكته مهم اين است كه آگاهي آنها از علم غيب بالقوه است نه بالفعل؛ يعنى هر گاه اراده كنند چيزى از اسرار غيب را بدانند خدا به آنها الهام مى كند؛ يا از قواعد و اصولي كه نزدشان است از اسرار غيب با خبر مى شوند. بنابراين عدم استفاده آنها از علم غیب در بعضی موارد به این دلیل بوده که مى دانستند خداوند براى امتحان يا مصالح ديگر به آنها اجازه نداده از آن آگاه شوند.

منافات علم امامان و اولیای الهی به اعمال مردم، با ستّارالعیوبی خداوند!

شیعیان عقیده داردند که امامان آنها به اعمال شیعیان و دیگر انسانها علم دارند؛ همچنین معتقد هستند که هر هفته اعمال آنها به امام زمان ارائه می شود؛ از طرفی اعتقاد دارند که بعضی از اولیای الهی علم برزخی یا چشم بصیرت دارند و می توانند ماهیّت واقعی دیگران را ببینند. آیا این عقاید با عقیده قرآنی که می گوید خداوند ستار العیوب است منافات ندارد؟!

اطلاع از اعمال دیگران از دو طریق ممکن است و هیچیک با ستارالعیوبی خداوند منافات ندارد: 1) از طریق عرضه آنها به امامان، که ضروری و برای تربیت نفوس می باشد؛ چنانکه بیمار دکتر را از بیماری خود با خبر می کند. 2) از طریق علم به آثار گناه که در حقیقت انسانها خودشان اولیاء الهی را از کار خود مطلع می کنند. در هر دو طریق حضرات معصومین و اولیای الهی بواسطه ظرفیت اخلاقی و روحی پرده دری نمی کنند و در حقیقت منظور از ستار العیوب بودن خداوند این است که گناه کسی پیش انسانهای معمولی آشکار نمی شود.

ناسازگاری عقیده به «آگاهی از شهادت»، با نظریه قیام امام حسين(ع) برای «تشكيل حكومت»؟!

اگر امام حسين(ع) از شهادت خود آگاه بودند، پس چطور ادعا می شود كه ايشان برای تشكيل حكومت قيام نمود؟!

اصولاً درباره انبیا و امام معصوم(ع) باید ظاهر و باطن را از یکدیگر تفکیک کرد. آنها مکلّف به ظاهر بوده و وظایف اجتماعی خود را بر اساس این تکلیف انجام می‌داده‌اند. در باطن نیز از قضایا بر اساس آنچه خداوند در اختیار آنها قرار داده بود، آگاهی داشتند. حتی اگر فرض کنیم که هدف امام حسین(ع) بر پایه اقداماتی که انجام شده، سرنگونی حکومت اموی و تأسیس دولت جدیدی به رهبری خود بوده، بر اساس ظاهر، این می‌توانسته معقول باشد. همچنین حتّی اگر طبق تحلیل های سیاسی اجتماعی ظاهری شهادت ایشان محتمل بود، «احتمال» حجّت کافی برای وانهادن تکلیف دینی و اجتماعی نخواهد بود.

«امام معصوم(ع)» و دريافت علم از طريق «روح القدس»

آيا این سخن صحیح است که «امام معصوم(علیه السلام)» بخشي از علم خود را از «روح القدس» دريافت مي‌كند؟

يكي از منابع «علم» امامان معصوم(ع)، فيض «روح القدس» است كه بارها قرآن به آن پرداخته است. مراد از روح القدس، يا «جبرئيل» است و يا «روح مقدس عيسي(ع)» يا «انجيل» كه بر او فرستاده شده و يا «اسم اعظم خداوند» كه مسيح(ع) با آن، مردگان را زنده مى كرد.

«وراثت» از منابع علم امامان معصوم(ع)

آيا «وراثت» را مي توان يكي از منابع علمي امامان معصوم(علیهم السلام) دانست؟

«وراثت» از منابع علوم امامان معصوم(ع) است؛ به اين معنى كه پيامبر(ص) تمام معارف و شرايع اسلام را به على(ع) آموخت و طبق بعضى از روايات، على(ع) با خط خود در كتابى نوشت و نسل اندر نسل به فرزندان على(ع) يعنى امامان معصوم(ع) رسيد.

منابع علمي امامان معصوم(ع) در زمان بسته بودن باب «وحي»

با توجه به بسته شدن باب وحي بعد از رحلت پیامبر(صلی الله علیه و اله)، امامان معصوم(علیهم السلام) علم مورد نیاز خود را از چه منابعی دریافت می کردند؟

به تصريح روايات متعدد از منابع شیعه و حتی اهل سنت، از يك طرف علم الكتاب نزد امام على(ع) و ائمه هدى(ع) است و از طرف ديگر مراد از «راسخون در علم»، پيامبر(ص) و امامان معصوم(ع) هستند؛ پس می توان گفت كه يكى از مهمترين منابع علمى آنان، تأويل، تفسير، ظاهر و باطن قرآن است.

اشاره قرآن به علم وسيع امامان معصوم(ع)

در کجای قرآن به علم وسيع امامان معصوم(علیهم السلام) اشاره شده است؟

قرآن در آيات متعددی به علم وسيع امامان(ع) اشاره كرده است. در جایی به مومنین یاد می دهد که در وقایعی که اتفاق می افتد به «اولی الامر» مراجعه کنید چراکه آنها به ریشه مسایل آگاهند و آنرا برایتان روشن می کنند؛ و در جای دیگر می فرماید: «در آنچه نمیدانید به اهل ذکر مراجعه کنید». در احاديث متعددى كه از طرق اهل بيت(ع) به ما رسيده و حتی اهل سنت نیز آنرا نقل کرده اند، «اولی الامر» و «اهل ذکر» به معصومین(ع) تفسیر گردیده است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الباقر (عليه السلام):

الحَجُّ تَسْکِين القُلُوبُ

حجّ آرامش بخش دلها است.

بحار الانوار: 75/183