جزيه 9 مطلب

علت عدم استجابت «دعا» از زبان امام علی(ع)

از ديدگاه امام علي(علیه السلام) علت عدم استجابت «دعا» چيست؟

امام علي(ع) درباره اين كه چرا بسيارى از «دعاهاى» ما به اجابت نمى رسد يا اجابت آن مدت هاى طولانى به تأخير مى افتد؟ می فرماید: «هرگز نبايد تأخير اجابت دعا تو را مأيوس كند؛ زيرا بخششِ پروردگار به اندازه نيّت [بندگان] است، گاه شده اجابت دعا به تأخير مى افتد تا پاداش درخواست كننده بيشتر شود و عطاى آرزومندان را فزون تر كند، گاه شده چيزى را از خدا بخواهى و به تو داده نشود؛ در حالى كه بهتر از آن در كوتاه مدت يا دراز مدت به تو داده خواهد شد يا آن را به چيزى كه براى تو بهتر از آن است تبديل مى كند، گاه چيزى از خدا مى خواهى كه اگر به آن برسى مايه هلاك دين توست [خداوند آن را از تو دريغ مى دارد تا بهتر از آن را بدهد]».

اقسام رابطه مسلمانان با غیر مسلمانان

اسلام رابطه بین مسلمانان با غیر مسلمانان را به چه صورت تایید نموده است؟

رابطه اسلام و مسلمين با غير مسلمانان بر چهار صورت است: 1. «اهل ذمّه»: اقلیت های مذهبی که در کشور اسلامی زندگی می کنند و حکومت اسلامی در مقابل گرفتن جزیه، جان و مال و ناموس آنها را حفظ مي كند. 2. «كفار حربى»: كسانى هستند كه مسلمانان مأمور به جهاد با آنها هستند. 3. «كفار معاهد»: اين گروه خارج از كشورهاى اسلامى زندگى مى كنند؛ ولى از نظر تجارى، سياسى و ... روابطى با مسلمانان دارند و حقوق يكديگر را محترم مى شمارند. 4. «كفار مهادن»: اينها هم در بيرون كشورهاى اسلامى زندگى مى كنند و رابطه خاص سياسى با مسلمانان ندارند؛ ولى در حال جنگ و مبارزه و مخالفت نيز نيستند.

فلسفه گرفتن «جزيه» از اهل كتاب

در چه صورتي حكومت اسلامي مي تواند از اهل كتاب «جزيه» بگيرد؟

قرآن درباره «اهل كتاب» مي فرمايد: «با كسانى از اهل كتاب كه نه ايمان به خدا و نه به روز جزا دارند و نه آنچه را خدا و رسولش تحريم كرده حرام مى شمرند، و نه آيين حق را مى پذيرند پيكار كنيد تا زمانى كه «جزيه» را به دست خود با خضوع و تسليم بپردازند». علت لحن شديد آيه به خاطر آن است كه اهل كتاب به خصوص «يهود» موضع بسيار سختى در برابر اسلام داشتند و در جنگ احزاب و پاره اى از جنگ ها با ديگر دشمنان هم آواز شدند و در برابر مسلمين ايستادند و توطئه قتل پيامبر(ص) را چيدند و براى مشركان جاسوسى كردند.

«جزيه» و فلسفه آن

«جزيه» چيست و فلسفه آن چه مى باشد؟

«جزيه» مالى است كه از غير مسلمانانی كه در پناه حكومت اسلامى هستند گرفته مى شود و اين نامگذارى به خاطر آن است كه آن را به عنوان «جزاء در برابر حفظ مال و جانشان» به حكومت اسلامى مى پردازند. فلسفه اصلى آن اين است كه دفاع از استقلال و امنيت يك كشور وظيفه همه افراد آن كشور است و چون جهاد بر همه مسلمانان واجب است جزيه اي نمي پردازند؛ اما اقليت هاى مذهبى به خاطر معاف بودن از شركت در جهاد، بايد بجاى آن جزيه بپردازند تا از اين طريق در حفظ امنيت كشور اسلامى كه در آن آسوده زندگى مى كنند سهيم باشند؛ البته از قانون پرداخت جزيه، كودكان، زنان، پيرمردان و نابينايان اقليّت هاى مذهبى استثناء شده اند.

فلسفه «جزیه» در حکومت اسلامی

در حکومت اسلامی فلسفه گرفتن «جزیه» از اهل کتاب چیست؟

در آیات قرآن پذیرش صلح با اهل کتاب، مشروط به دریافت «جزیه» از آنان است. از این رو قرآن می فرماید: «با کسانی از اهل کتاب که نه به خدا و نه به روز جزا ایمان دارند، پیکار کنید تا زمانی که با خضوع و تسلیم، جزیه را به دست خود بپردازند». در واقع «جزیه» در فرهنگ اسلامی، نوعی از مالیات است که اهل کتاب به حکومت اسلامی می پردازند. در مقابل، حکومت اسلامی نیز متعهد می شود از مال، جان و ناموس آنان محافظت نماید. از این رو «جزیه» باج دادن و باج گرفتن نیست بلکه پرداخت نوعی خاص از مالیات است.

اقدامات حضرت عیسی(ع) پس از ظهور

بر اساس حدیث پیامبر(صلی الله علیه و اله) حضرت عیسی(علیه السلام) بعد از نزول از آسمان چه اقداماتی انجام می دهد؟

ابو هريره در حديثى از رسول خدا(ص) نقل مى كند كه فرمود: «... او [يعني عیسی(ع)] از آسمان فرود مى آيد، با مردم به جهت دعوت به اسلام جنگ خواهد كرد، صليب را خرد كرده و خوك را مى كشد و جزيه وضع مى كند. خداوند در عصر او همه ملت ها به جز اسلام را نابود مى گرداند و مسيح، دجال را نيز به هلاكت مى رساند. در روى زمين چهل سال درنگ مى كند و بعد از وفات، مسلمانان بر او نماز مى گزارند».

فلسفه جزیه

جزیه برای چیست؟ منظور از بعثت رسول اکرم هدایت و ارشاد مردم است که همواره توأم با معنویات می باشد؛ ولی از آن طرف، در قوانین اسلام مطالبی دیده می شود که با غرض اصلی اسلام _ارشاد مردم به راه راست_ سازگار نیست؛ چنان که می فرماید: اگر مسیحیان و یهودیان حاضر شوند جزیه بپردازند، آنان را آزاد بگذارید؛ در صورتی که جزیه خود نحوی توجه به امور مادی است؛ بعلاوه چگونه اسلام اجازه می دهد که آنان را تشویق کند که بر آیین تحریف شده خود باقی بمانند؟

در قبول دين هيچ اجبار و اکراهى نيست. در اين بين«جهاد»، مقابله با تهاجم دشمن و«جزيه»، ماليات عادلانه و سرانه اقلّيّت اهل کتاب، به دولت اسلامى جهت حفظ نظم و امنيّت آنهاست. شواهد تاريخى مثل قبطيان مصر يا اهل ذمّه شامات، نجران و ...گواهى مى دهد جزيه عنوان جريمه و فشار نداشته؛ بلکه هدف مصرفش در تأمين آسايش آنان بوده است.

شأن نزول آیه 61 سوره «آل عمران»

شأن نزول آیه 61 سوره «آل عمران» چه می باشد؟

علمای مسیحی ولادت عيسى(ع) بدون پدر را دليل الوهيت او خواندند، پيامبر(ص) به ناچار آنها را دعوت به مباهله نمود، در روز موعود اسقف آنها با مشاهده وضع پيامبر، علي، فاطمه و حسنين(ع)، ازمباهله انصراف داده و تقاضاي مصالحه با پيامبر(ص) نمود که این مصالحه با پرداخت جزيه محقق شد.

شأن نزول آیات (75 ـ 78) سوره «توبه»

شأن نزول آیات (75 ـ 78) سوره «توبه» چه می باشد؟

این آیات درباره ثعلبة بن حاطب نازل شده که مرد فقیرى بود و مرتّب به مسجد مى رفت، اصرار داشت پیامبر(ص) دعا کند تا خداوند مال فراوانى به او بدهد. با اصرار او پیامبر(ص) براى او دعا کرد، چیزى نگذشت که ثروت سرشارى به او رسید. آن چنان مشغول و سرگرم زندگى مادّى شد که در جماعت شرکت نمى کرد. پس از مدتى پیامبر(ص) مأمور جمع آورى زکات را نزد او فرستاد. او نه تنها از پرداخت زکات خوددارى کرد، بلکه به اصل تشریع این حکم نیز اعتراض نمود.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ رَسُولُ اللّهِ صلّى اللّه عليه و آله :

الحسن و الحسين امامان قاما او قعدا .

حسن و حسين در همه احوال امام و پيشوايند؛ چه قيام کنند و چه بنشينند.

بحار الانوار 43/291 و 44/2