بخيل 14 مطلب

مفاسد «ربا» برای رباخوار

چه مفاسدی دامنگیر خود رباخوار می گردد و علاوه بر عذاب اخروی در دنیا چه خطراتی برای این افراد وجود دارد؟

پول و بیکاری دو ویژگی مهم رباخواران حرفه ای است که زالووار از دسترنج مردم استفاده می کنند. پاتوق آنها مراكز عيّاشى و هوسرانى پرخرج است تا بهتر بتوانند اين ثروت باد آورده را در عالَم مستی و بی خبری بر باد دهند. گروه ديگرى از آنها چنان بخيل و خسيس هستند كه حتى به خودشان هم بُخل ورزیده و مانند فقرا زندگی می کنند و این ثروتِ نامشروع را براى بازماندگان خود به يادگار مى گذارند. البته اموالى كه از طريق ربا به دست می آید همانند اموال دزدى و سرقت است كه بر هيچ كس حتی ميراث خوار آنها نيز حلال نيست.

نگاهي به نشانه های «بُخل»

نشانه های «بُخل» کدامند؟

از نشانه هاى «بخل» آوردن عذرهاى گوناگون، براى خوددارى از كمك به ديگران است. بخيلان براى پوشاندن رذيله اخلاقى خود در برابر مردم، به عذرهاى واهى متوسل مى شوند و حتى گاهى با همين عذرها، خود را فريب مى دهند. از نشانه هاى ديگر افراد بخيل، پوشاندن نعمت هاست. آنها به بهانه هاى مختلف سعى دارند، نعمت هاى خدادادشان را از ديد مردم دور نگه دارند، مبادا كسى از آنها تقاضايى كند و ...

تعریف و جایگاه «قناعت» در معارف اسلامی

«قناعت» چیست و چه جایگاهی در معارف اسلامی دارد؟

در روایت آمده که ميانه روى حدى دارد كه اگر زياده بر آن كند بخيل است و نهايت ميانه روى، قناعت است. پیامبر(ص) فرمودند: «قناعت سلطنتى است كه از بين نمى رود و مَركَب رضايت خداوند است كه صاحبش را به خانه خدا سوق مى دهد». در وحی خداوند به داود(ع) آمده كه «ثروت را در قناعت قرار دادم؛ ولی مردم آن را در زيادى ثروت جستجو مى كنند و هرگز آن را نمى يابند». در روایت دیگر آمده «قناعت، انسان را ثروتمند و بى نياز مى كند». معصومین(ع) هم مردم را از اسراف و تبذیر نهی کرده اند.

«جُبن»؛ (ترس) از منظر روایات اسلامی

چگونه در روایات اسلامی از «جُبن و ترس» نکوهش شده است؟

در احاديث اسلامى از «جُبن و ترس» نکوهش بسیاری شده است؛ مانند: انسان با ايمان نه ترسوست و نه حريص و نه بخيل، ترس و حرص و بُخل، صفات زشتى هستند كه در سوء ظن به خداوند سبحان خلاصه مى شود، هرگز با انسان ترسو مشورت نكن؛ چرا كه تو را از كارهاى مهم باز مى‏ دارد و موضوعات كوچك را در نظر تو بزرگ جلوه مى‏ دهد و ...

ناهماهنگي «بخیل» با عالم هستي

چگونه انسان «بخيل» دچار مخالفت و ناهماهنگی با عالم هستی مي شود؟

در جهان آفرينش همه جا روح سخاوت و بذل و بخشش حاكم است. خورشيد دائم مى سوزد و با نور و گرمايش به همه مخلوقات زندگى مى بخشد. زمين با انواع مواهبى كه در دل دارد، همه را سخاوتمندانه در اختيار انسان مى گذارد. در وجود يك انسان نيز قلب، دستگاه تنفس، معده، چشم، گوش، دست و پا هيچ كدام تنها براى خودشان كار نمى كنند و هرگز در خدمت به ساير اجزاء بدن، «بُخل» نمى ورزند؛ بلكه آنچه را كه دارند سخاوتمندانه در ميان خود و تمام سلول هاى بدن تقسيم مى كنند. در چنين جهان با سخاوتي، آيا جايى براى انسان بخيل وجود دارد؟

مذمّت «بُخل» در روایات اسلامی

در روایات اسلامی، چه مطالبي در مذمّت «بُخل» بيان شده است؟

در احاديث اسلامى، روايات تكان دهنده اى در مذمّت «بخل» ديده مى شود، از جمله اينكه: «بخيل از خدا دور است، از مردم نيز دور است و به آتش دوزخ نزديك است». «نگاه كردن به بخيل، انسان را سنگدل مى كند». «بُخل و حرص با ايمان در يك قلب جمع نمى شوند». «بُخل درختى است كه در آتش دوزخ مى رويد و به همين جهت، تنها بخيلان وارد دوزخ مى شوند». «جاهل با سخاوت نزد خدا، از عابد بخيل محبوبتر است و بدترين دردها درد «بُخل» است» و ...

منظور از «کنود»، در آیه 6 سوره «عادیات»

«کنود» در آیه 6 سوره «عادیات» به چه معنى است؟

کنود به زمینى که چیزى از آن نمى روید می گویند و به انسان ناسپاس و بخیل نیز اطلاق مى شود. و معانی که برخی علما بیان کرده اند، مثل: انسانی که نعمت را فراموش می کند و خیرش کم است و... در واقع به همان ناسپاسى و بخل بر می گردد.

اوضاع سیاسی اجتماعی دوران هشام بن عبدالملک

اوضاع سیاسی اجتماعی دوران هشام بن عبدالملک چگونه بود؟

هشام بن عبدالملک مردى بخيل، خشن، جسور، ستم گر، بي رحم و سخنور بود. او در جمع آورى ثروت و عمران و آبادى مى كوشيد. در زمان خلافتش، صنايع دستى رونق يافت، لكن از آن جا كه وى شخصى بخیل، بى عاطفه و سخت گير بود، در دوران حكومت او، زندگى برمردم سخت شد و احساسات و عواطف انسانى در جامعه رو به زوال رفت و رسم نيكوكارى و تعاون برچيده شد.

نسب عمرو بن عاص

عمرو بن عاص چه نسبی داشت؟

زمخشري در کتاب ربيع الأبرار در مورد نسب عمرو بن عاص می نویسد: «نابغه»  كنيزی بود که ابو لهب، اُمية بن خلف، هشام بن مغيره، ابو سفيان و عاص بن وائل با او زنا كردند و نطفه عمرو از یکی از این پنج نفر بسته شد. پس از تولد، هر يك از آنان مدّعى پدری عمرو بودند. ولی نابغه او را فرزند عاص بن وائل دانست، وقتی به او گفتند چرا نسب ابو سفيان را كه برتر است، برنگزیدی؟ پاسخ داد؛ چون عاص بن وائل خوب خرج مى كند و ابو سفيان بخيل و چشمْ تنگ است.

شرایط «مشورت»

شرایط «مشورت» چیست و با چه کسانی باید مشورت نمود؟

بر طبق روایات، «مشورت» زمانی مفید است که با فرد عاقل، با ايمان و دلسوز باشد؛ زيرا نظرات عاقلانه اش مفید بوده و ايمانش سبب می شود خيرخواهانه مشورت دهد و دلسوزی او را بر این می دارد که رازدار باشد. با برخی نیز نباید مشورت کرد، از جمله: 1- بخيل که انسان را از كار نيك منصرف کرده، از فقر مى ترساند. 2- ترسو که روحیه انسان را ضعیف می کند. 3- حريص كه حرص و ستم را نیکو جلوه مى دهد. 4- دروغگو كه دور را نزديك و نزديك را دور مى نماياند. و همینطور از اشخاص خود رأى، سست خرد، منافق و لجوج.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ الصّادقُ عليه السّلام :

اِنَّ النَّبىَّ لَمّا جائَتْهُ وَفاةُ جَعْفَرِ بنِ اَبى طالبٍ وَ زَيْدِ بنِ حارِثَةَ کانَ اَذا دَخَلَ بَيْتَهُ کَثُرَ بُکائُهُ عَلَيْهِما جِدّاً وَ يَقولُ: کانا يُحَدِّثانى وَ يُؤ انِسانى فَذَهَبا جَميعاً.

من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 177