ردّ عقیده به «تصویب» در حکمت 183 نهج البلاغه

امام علی(علیه السلام) در حکمت 183 نهج البلاغه، چگونه عقیده به «تصویب» را باطل می شمارد؟

امام علی(ع) در رد عقیده «تصویب» می فرماید: «هيچ گاه دو دعوت مختلف و متضاد وجود ندارد؛ مگر اين كه يكى از آن دو ضلالت و گمراهى است». در واقع گروهى از اهل سنت معتقدند مجتهدانى كه اختلاف در آراء دارند، يكى فلان كار را حرام مى داند و ديگرى واجب مى شمرد، همگى بر حقند و عقيده همه، حكم الهى است نه حكم ظاهرى. اما امام(ع) سخنان بسيار كوبنده و شفافى در نفى عقيده به «تصويب» بيان كرده و اين گونه عقايد را نفى و ابطال مى كند و ساحت اسلام و قرآن را مبرا مى شمرد.

دلالت آیه تطهیر بر عدم عصمت ذاتی اهل بیت!

آیا زدودن و پاک نمودن رجس از اهل بیت طبق آیه تطهیر، به این معنی نیست که قبلا رجسی وجود داشته که از ایشان زدوده شده است؟!

اذهاب رجس و تطهیر در این آیه، به معنی «دفع و پیشگیری» است، نه به معنی «رفع و ازاله» رجس موجود. هر مسلمانی که آیه «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ» را می خواند، معنی اش این نیست که گمراه است و از خدا طلب هدایت می کند؛ بلکه طلب از دست ندادن هدایت یا استمرار و تثبیت آن یا افزایش آن است. ضمن اینکه امام حسن(ع) و امام حسین(ع) هنگام نزول آیه خردسال بوده‌اند و گناهی نداشتند تا رفع شود! همچنین پیامبر(ص) نیز قبل از نزول آیه معصوم بوده است. پس نمی توان اذهاب را بمعنی «رفع و ازاله» رجس دانست.

تطیر وتفأل

منظور از تطیر و تفأل چیست؟

«تَطَیر» از ماده«طیر» به معنى پرنده است و چون عرب فال بد را غالباً به وسیله پرندگان مى زد، عنوان«تطیر» به معنى فال بد زدن آمده است، در برابر«تفأل» که به معنى فال نیک زدن است. در قرآن کراراً این معنى مطرح شده است که مشرکان خرافى، در برابر پیامبران الهى به این حربه متوسل مى شدند. ولى قرآن با یک جمله کوتاه مى گوید: بخت و طالع، پیروزى و شکست و موفقیت و ناکامى شما همه نزد خدا است و پیروان خود را از وادى خرافه به حقیقت و از بیراهه به صراط مستقیم دعوت مى کند.

معرفی صراط مستقیم در کلام امام علی(ع)

امام علی(علیه السلام) راه مستقیم را چگونه معرفی می نماید؟

امام علی(ع) راه مستقیم را دورى گزیدن از طرق انحرافى و افراط و تفریط بیان نمودند و نشانه آن را مطابقت با قرآن و سنت پیامبر(ص) و سیره معصومین دانسته اند.

دشواری رسيدن به «حكمت عبادات»

آيا رسيدن به «حكمت عبادات» كار آساني است؟

رسيدن به حكمت عبادات كار آساني نيست؛ هم در تشخيص راه و هم در پيمودن آن مشكلات بسياری هست. لذا فرمودند: صراط مستقيمي كه در نماز از خدا مي ‏طلبيم «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيمَ» از مو باريكتر و از شمشير تيزتر است.

جمع بين سُبُل الهی و صراط مستقيم؟!

چگونه عقيده به راههای متعدد شناخت و نيل به خداوند، با عقيده صراط واحد مستقيم سازگار است؟!

خداوند در آيات 15 و 16 سوره مائده، صراط و سُبُل (راه ها) را در کنار يکديگر به کار مي برد. اين نوع استفاده روشن مي کند که خداوند اين دو واژه را مترادف هم به کار نبرده است، لذا شبهه تناقض آنها از بين مي رود. براي تبيين معني هر کدام از اين دو واژه، مي توانيم از اين مثال استفاده کنيم که «صراط» مانند بزرگراهی است که از چند مسير (سبيل) تشکيل شده است؛ و يا مي توان گفت «صراط» شبيه بزرگراهي مي باشد که راههای فرعي بدان منتهي مي شود و هر يک از آن راههاي فرعي، يک «سبيل» هستند.

تغییر قبله

چرا قبله از«بیت المقدس» به «کعبه» تغییر یافت؟

چند ماه پس از هجرت، یهودیان مسلمانان را به خاطر نماز خواندن به سوی بیت المقدس سرزنش می کردند؛ بعد از مدتی پیامبر(ص) در مسجد بنی سالم مشغول نماز ظهر بود که جبرئیل آمد و بازوى پیامبر(ص) را گرفت و روى او را به سمت کعبه بگرداند و فرمان تغییر قبله صادر شد. یهودیان از این ماجرا ناراحت شدند و باز بهانه جوئى کردند. خداوند پاسخ قاطعی داد که شرق وغرب عالم از آن خداست و هیچ مکانی بدون عنایت او شرافت ذاتی ندارد.

منظور از واژه قرآنی «لهوالحدیث»

منظور از «لهوالحدیث» در آیه 6 سوره «لقمان» چیست؟

«لَهْوَ الْحَدِیْث» هرگونه سخن یا آهنگی که انسان را به گمراهى مى کشاند، در بر مى گیرد، مانند «غنا»ی شهوت انگیز، یا سخنانى که از طریق محتوا انسان را به فساد سوق مى دهد و یا از هر دو طریق، و یا مانند داستان هاى خرافى که سبب انحراف مردم از «صراط مستقیم» الهى مى گردد، و یا سخنان سخریه آمیزی که به منظور محو حقّ و تضعیف پایه هاى ایمان مطرح مى شود و غیره. لذا این واژه - همانگونه که از روایات برمی آید- مفهوم وسیعی دارد که همه اینها و مانند آن را فرا می گیرد.

محتواى سوره حمد

سوره «حمد» حاوى چه مطالبى است؟

«بِسْمِ اللّه» در سوره حمد سر آغازى است براى هر کار، و استمداد از خدا به هنگام شروع را مى آموزد. آیه بعد درسى است از بازگشت همه نعمت ها به خدا. در ادامه تربیت و حاکمیت خدا بر پایه رحمت و رحمانیت را می رساند. سپس اشاره به معاد شده و توحید در عبادت و استعانت را بیان مى کند. در پایان نیاز بندگان به مساله هدایت و ترسیم روشن از «صراط مستقیم» مطرح شده است.

بیان نعمتهاى الهى در سوره نحل

خداى متعال چگونه نعمتهاى خویش را در سوره «نحل» برشمرده است؟

حدود چهل نعمت در سوره نحل بیان شده ، از جمله: آفرینش آسمان و زمین، آفرینش چهارپایان و منافع حیوانات ؛ هدایت به صراط مستقیم؛ نزول باران و تهیه آب آشامیدنى از آن و پرورش مراتع و چراگاهها و روئیدن زراعت و زیتون و نخل و انگور و انواع میوه ها به برکت آن؛ تسخیر شب و روز، خورشید و ماه و ستارگان و تسخیر دریاها براى استفاده از گوشت و جواهرات آن و حرکت کشتى ها بر سینه آبها؛ آفرینش کوهها و نهرها و راههاى ارتباطى؛ شیر گوارا و میوه ها و عسل؛ همسر و فرزند و رزق و روزی و نعمت اعضا و جوارح و... .

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ رَسُولُ اللهِ(صلى الله عليه وآله):

مَنْ مَاتَ وَ لَمْ يَحُجَّ فَلْيَمُتْ إِنْ شَاءَ يَهُودِيّاً وَ إِنْ شَاءَ نَصْرَانِيّاً

هر کس حجّ به جاى نياورده بميرد ]به او گفته شود [اگر خواهى يهودى بمير و اگر خواهى نصرانى.

مستدرک الوسائل: 8/18