انصاف 14 مطلب

محاسبه نرخ تورّم در ديون و مطالبات

آيا محاسبه نرخ تورّم در ديون و مطالبات، ربا محسوب مى‏ شود؟

در محيط ما و مانند آن كه در «عرف عام» نرخ تورّم در بين مردم محاسبه نمى ‏شود، كلا «ربا» محسوب مى‏ شود، زيرا اشخاصى كه به يكديگر وام مى‏ دهند بعد از گذشتن چند ماه يا بيشتر، عين پول خود را مطالبه مى‏ كنند و تفاوت تورّم محاسبه نمى‏ شود و اين كه در محافل علمى تورّم به حساب مى‏ آيد به تنهايى كافى نيست، زيرا مدار بر عرف عام است.

ولى ما يك صورت را استثنا مى‏ كنيم و آن در جايى است كه مثلا بر اثر گذشتن سى سال، تفاوت بسيار زيادى حاصل شده باشد و لذا در مورد «مهريّه»‏ هاى قديم زنان يا مطالباتى از اين قبيل احتياط واجب مى‏ دانيم كه بايد به نرخ امروز حساب شود، يا لا اقل مصالحه كنند.

عدالت اجتماعی از دیدگاه امام علی(ع)

عدالت از دیدگاه و سیره امام علی(ع) چه جایگاهی دارد؟

امام علی(ع) عدل را اداره کننده عموم می داند و در نظام علوی هيچ مصلحتي بالاتر از اقامه عدل نبود. ایشان به جنبه اجتماعي عدالت توجه بيشتري داشتند. زیرا آن را مایه پيشرفت و گسترش جامعه در امور مادی و معنوی، عامل پيشگيري از فساد اخلاقی و ناراحتی هاي روحی، عامل وحدت و اتحاد مردم با يكديگر، رعايت انصاف نسبت به بندگان خدا، توجه به نيازمندان، اجرای قانون براي همه و تساوی همه در برابر قانون، تجاوز نكردن به حقوق ديگران مخصوصا مظلومين و ... می دانست. سرانجام نیز در راه گسترش قسط، شهد شهادت نوشيد.

کیفیت و استاندارد در اسلام؟

آیا در دین اسلام مفهوم و قانون استاندارد و کیفیت کالا وجود دارد؟

در اسلام بر انجام امور به احسن وجه و توجه به کیفیت و دوری از تقلب تاکید شده است؛ مثلا آیه «و زِنُوا بِالْقِسْطاسِ الْمُسْتَقِيمِ» به استاندارد در خود ترازو و رعایت حق مشتری در اندازه کالا سفارش و بطور ضمنی بر دوری از تقلب تاکید کرده است. همچنین روایاتی مثل «إِذَا عَمِلَ‏ أَحَدُكُمْ‏ عَمَلًا فَلْيُتْقِن‏» بر اتقان در کار سفارش می کند. در فقه اسلامی نیز برای کالای معیوب حق عودت قرار داده شده است.

مراحل «ذكر» و ياد خدا

علمای اخلاق چه مراحلی را برای «ذكر» و ياد خدا برشمرده اند؟

علمای اخلاق براى «ذكر» سه مرحله برشمرده اند که شامل این موارد است: 1- «ذکر زبانی»؛ یعنی زبانش دائماً مشغول اذكار شرعى باشد، تا غفلت را از خود دور كند. 2- «ذکر قلبی»؛ یعنی دلش به ياد الطاف و نعمت و نقمت خدا باشد و مواظب باشد تا دلش نلغزد. 3- «ذکر عملی»؛ یعنی عملش براى خدا باشد طوری که هر كس ببيند متذكر خدا گردد.

معنای «انصاف در سخن»

مفهوم «انصاف در سخن» چیست؟

«انصاف در سخن» نقطه مقابل مراء و جدال می باشد، که به مفهوم حق جو و حق پذیر بودن در همه حال است. البته انصاف كه در روايات اسلامى مکرر ستوده شده به معنى يكسان نگريستن به منافع خويش و ديگران است، که يكى از شاخه هاى آن انصاف در سخن مى باشد. امام صادق(ع)، رعايت انصاف را در ردیف برترین اعمال دانسته است. همچنين آن حضرت، خانه های بهشتى را پاداش ترك مراء و انصاف قرار می دهد.

رابطه، تشابه و تفاوت عدل و قسط در قرآن؟

با توجه به اینکه واژه عدل و قسط هر دو در قرآن بکار رفته است، این دو واژه چه رابطه، تشابه و تفاوتی با هم دارند؟

«عدل»‏ به گفته اهل لغت لفظى است كه مفهوم برابری و مساوات را در بردارد. در تعریف دیگری، عدل حالتی است بين افراط و تفريط، به گونه ای که در اين حد وسط زيادت يا نقصانی قرار نداشته و اعتدال کامل مراعات شده. «قسط» نیز به معناى نصيب عادلانه است؛ لذا مفهوم دادگرى در آن نهفته است و از آن جهت که در بردارنده مفهوم «اعتدال و حفظ از انحراف و افراط و تفريط» است با عدل هم معنی می باشد. البته واژه «قسط» وقتی افاده معنای «عدالت» را می کند که در باب ثلاثی مزید «إفعال» به کار رود: «أقسط، یقسط، إقساط».

تفاوت های بین معنای «عدل» و «قسط» نیز از این قرار است: 1. در واقع «قسط»، آن «عدلی» است كه ظهور يافته و محسوس گشته. 2. واژه «قسط» و «اقساط» در مواردى به كار مى رود كه گروهى در چيزى شريك باشند ولى «عدالت» هم در موارد شركت و هم در غير موارد آن به كار مى رود. 3. عدالت در مورد حكومت و داورى است و قسط در مقابل تقسيم حقوق است. 4. قسط تنها در مورد كسانى كه عمل صالح دارند و پاداش نيك دريافت مى كنند گفته شده، و در مورد كيفر بدكاران عنوان نشده است.

خطرات عشق آتشین

عشقهاى آتشین چه تاثیری بر زندگى دارد؟

محبّت اثر «عیب پوشى» عجیبى دارد، تا آن جا که اگر کسى کمترین پند و اندرزى به این «عاشقان بیقرار» بدهد با واکنش شدیدى روبه رو مى شود، امّا هنگامى که عشق هاى بى پایه فروکش کند، یکباره پرده ها کنار مى رود و چه بسا ندامت و افسردگى غیر قابل توصیفى او را در بر گیرد. دوستان چنین اشخاصى باید مسائل را به طور غیر مستقیم با آنها طرح نمایند، و اشتباهات آنها را غالباً به صورت «سؤال» بازگو کنند، و اجازه دهند راهى را که رفته آهسته آهسته با پاى خود باز گردد.

برخورد قاطعانه عدى بن حاتم در برابر جسارت معاویه

عدى بن حاتم در برابر جسارت معاویه به على(علیه السلام) چه واکنشى نشان داد؟

عدى بن حاتم طایى بر معاویه وارد شد. معاویه به او گفت: فرزندانت را چه کردى؟ گفت: همراه على(ع) کشته شدند. معاویه گفت: على با تو انصاف نورزید؛ فرزندانت را به کشتن داد و فرزندان خود را نگاه داشت. عدى گفت: من با على(ع) انصاف نورزیدم که او کشته شد و من هنوز زنده ام. بدان که براى ما مرگ آسان تر از شنیدن سخن زشت درباره على(ع) است. لذا معاويه باخفت از سخنش کوتاه آمد.

وارثان حکومت جهانی، در آخرالزمان از منظر منابع دینی

از دید منابع دینی، اختیار حکومت آخرالزمان در زمین به دست چه کسانی خواهد افتاد؟

به تصريح آيات 105 و 106 سوره «انبياء» در نهايت، این «صالحان» هستند که حكومت زمين را در دست مي‌گيرند. با توجّه اطلاق کلمه «ارض»، این حکمرانی تمام كره زمين و سراسر جهان را شامل مى شود و از آنجا كه اين معنى در گذشته تحقق نيافته، بايد در آينده در انتظار آن بود؛ و اين همان چيزى است كه به عنوان «حكومت جهانى مهدى(عج)» از آن ياد مى كنيم.

جایگاه «قرض الحسنه» در سیستم بانکداری فعلی دنیا

«قرض الحسنه» یا همان وام بدون سود، چه جایگاهی در بانکداری فعلی دنیا دارد؟

ظاهراً قرض الحسنه در نظام بانكدارى دنياى امروز جایگاهی ندارد و در تمام وام ها بهره وجود دارد؛ در حالی که قرض الحسنه آن است كه هيچ سودى نداشته باشد و اين يك امر صد در صد اخلاقى است كه در نظام مادّى بانكدارىِ كنونى دنيا جايى ندارد. ولى در بانكدارى اسلامى اين خدمت وجود دارد و بانك درصدى از موجودى حساب هاى جارى يا قرض الحسنه را به اين امر اختصاص مى دهد، و مبلغى را با شرايطى در اختيار متقاضيان قرار مى دهد! البته در حال حاضر متأسّفانه بانك هاى اسلامى اهميّت زيادى به اين مسأله نمى دهند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الرّضا عليه السّلام :

مَنْ کانَ يَوْمُ عاشورا يَوْمَ مُصيبَتِهِ وَ حُزْنِهِ وَ بُکائِهِ جَعَلَ اللّهُ عَزّوَجَلّ يَوْمَ القيامَةِ يَوْمَ فَرَحِهِ وَ سُرُورِهِ

هر کس که عاشورا، روز مصيبت و اندوه و گريه اش باشد، خداوند روز قيامت را براى او روز شادى و سرور قرار مى دهد.

بحارالانوار، ج 44، ص 284