در اینکه منظور امام(ع) از «کور کردن چشم فتنه»، كدام «فتنه» است؟ چهار تفسير وجود دارد: 1. فتنه «جنگ جمل». 2. فتنه «خوارج» در نهروان. 3. فتنه «معاویه» و «جنگ صفین». 4. فتنه به مفهوم عامّ آن كه از زمان رسول خدا(ص) در جنگ بدر آغاز شد و تا زمان امام علي(ع) ادامه يافت. در ميان اين تفاسير، تفسير اوّل كه اشاره به جنگ جمل دارد با تعبيرات خطبه، مناسب تر به نظر مى رسد.

در جنگ صفين امام علی(ع) به اصحابشان درباره امام حسن و امام حسين(عليهما السلام) با تاکید زیاد سفارش فرموده و مى گويد: «اين جوان [امام حسن(ع)] را از طرف من بگيريد و نگاه داريد [تا به ميدان جنگ پا نگذارد] مبادا [مرگ او] مرا درهم بكوبد، زيرا من از مرگ اين دو بسيار دريغ دارم، مبادا نسل رسول خدا(ص) با مرگ آنها قطع شود». امام(ع) با اینکار می خواستند آنها را حفظ نمایند تا هر چه بيشتر، نسل پيامبر(ص) فزونى يابد، زيرا با وجود دشمنان بسيار، اين نسل با بركت از جوانب مختلف در خطر بوده است.

امام علی(ع) برخی از یاران خود را مورد سرزنش قرار داده و می فرماید: «نه اموال خود را در راه آن كس كه به شما داده، بذل كرديد و نه جانها را در راه كسى كه آنها را آفريده، به خطر افكنديد». گویا زمان اين سخنان پس از جنگ صفين بوده كه گروهى از مردم حاضر نشدند در دفاع از حق جان و مال خود را به خطر بیفکنند.

«عمرو عاص» 34 سال قبل از بعثت متولد شد. پدرش «عاص بن وائل» مورد نكوهش قرآن قرار گرفت. مادرش نيز بدنام ترين زن در «مكّه» بود، به گونه اى كه وقتى «عمرو» را زاييد، پنج نفر مدّعى پدرى او بودند. او در ظاهر مسلمان شد و پيامبر(ص) او را فرمانده لشكر كوچكى كرد و به «ذات السّلاسل» فرستاد. خليفه دوم او را راهي مصر كرد و آنجا را فتح كرد. نقش او در به نيزه كردن قرآن در جريان جنگ صفين كه باعث پيروزي معاويه شد در تاريخ مشهور است. او به پاس اين خدمت، به حكومت مصر رسيد و تا پايان عمر در آنجا به سر برد.

امام علي(ع) در بیان آثار سوء «اختلاف» می فرماید: «اختلاف، تصميم گيرى و تدبير را نابود مى كند»، در واقع اختلاف مانعی در برابر تصميم گیری و تدبير صحیح است و آن را بر هم می زند؛ زیرا انجام هر كار مهمى احتياج به انديشه، تدبير و تصميم گيرى صحيح دارد و اين كار نیز تنها در فضايى به دور از اختلاف امکان پذیر است. در داستان جنگ صفين، امام(ع) و برخی از دوستان آگاه اصرار داشتند كه جنگ را تا پيروزى ادامه دهند؛ اما مخالفت افراد جاهل، اين تصميم را بر هم زد و مسلمانان را با عواقب بسيار دردناكی مواجه ساخت.

امام علي(ع) درباره افراد «ملول» و «زودرنج» می فرماید: «به انسانى كه ملول و رنجيده خاطر است اعتماد مكن»؛ زیرا نشاط عمل در آنها از بین رفته و منتظر بهانه اى برای فرار از كار هستند و هرگز نمى توان استقامت لازم برای پيشرفت را از آنها انتظار داشت. از سویی گاه به افراد زودرنج نیز ملول می گویند. که آن هم واقعيتى است و اعتماد به آنان بسيار مشكل است، زیرا ممکن است در گرماگرم كار و انجام برنامه، از اندك چيزى آزرده خاطر شده و همه چيز را رها سازند. از این رو هر دو تفسير، بيان واقعيتی انكارناپذير است.

جابر بن عبدالله انصارى از صحابه رسول خدا(ص) و ياران با وفاى اهل بيت(ع) است. پدرش عبدالله بن عمرو بن حرام انصارى که در جنگ احد به شهادت رسید، از پيشگامان دعوت پيامبر براى هجرت به مدينه است.  جابر در هيجده غزوه همراه پيامبر(ص) حضور داشت و در جنگ صفين نيز در ركاب على(ع) بود. او در اربعین حسینی به زیارت قبر امام حسین(ع) رفت.