امام علي(ع) در مقام تعظیم پیامبر(ص)، از خداوند نعمت هایی را برای آن حضرت مسئلت کرده و می فرماید: «بار خدايا! سهم وافرى از عدل خود و پاداش مضاعفى از خيرات، از فضل خود، نصيب او بگردان!، خداوندا! بناى رفيع او را برترين بناها قرار ده، و او را بر سرِ خوانِ [رحمت] خويش گرامى دار؛ بر شرافت مقام او نزد خود بيفزاى؛ وسيله قرب خود را به وى عنايت كن؛ و مقام بلند و افضل را به او عطا فرما!».

حضرت علی(ع) در موارد متعددی راجع به موضوع امامت شان صراحتا بیاناتی را فرموده اند. بخشی از صریح ترین این بیانات، احتجاجات آن حضرت به آیه 55 سوره مائده است. ایشان بارها با استدلال به این آیه از شایستگی خود در امامت معنوی و زعامت سیاسی جامعه سخن گفتند؛ مواردی مانند: در گفت وگویی با خلیفه اول، در شورای شش نفره بعد از مرگ خلیفه دوم و در مجلسی که در زمان خلیفه سوم با حضور چهره های شاخص منعقد شده بود، که حتی در مورد اخیر صراحتا به واقعه غدیر نیز اشاره کرده اند.

از آن گذشته ایشان در یکی از مهم ترین خطبه های خود که به خطبه «شقشقیه» نیز شناخته می شود صریحا حقانیت خود در خلافت و غصب این حق توسط دیگران صحبت می کنند و می فرمایند که فلان شخص جامۀ خلافت را بر تن کرد در حالى که مى دانست جایگاه من در حکومت اسلامى چون محور سنگ هاى آسیاب است او مى دانست که سیل علوم از دامن کوهسار من جارى است و مرغان دور پرواز اندیشه ها به بلنداى ارزش من نتوانند پرواز کرد.

اولا: برخی از علمای اهل سنت، انکارکنندگان ویژگی هایی از خلفا را مانند «تفضیل» بین آنها، با توصیفاتی چون «بدعت گزار» یا «مسلمان غیرواقعی» نواخته اند؛ در حالی که «شهدای بدر و احد» به چنین تفضیل هایی قائل نبوده و روایتی در این امور نشنیده بودند. هر جوابی که آن علما از این سؤال بدهند، همان جواب ماست. مثلا ادعا شده تفضیل خلفای راشد بر همدیگر سنت است و کسی که معتقد بر برتری ابوبکر بر عمر و عمر بر عثمان و عثمان بر علی نباشد، گویی بدعت گزار در دین است. یا مثلا ادعا شده مسلمان واقعی کسی است که به هیچ وجه علی را افضل بر عثمان نداند! آیا مسلمانانی که در زمان پیامبر(ص) شهید یا رحلت کردند، به چنین رتبه بندی میان خلفا اعتقاد داشتند؟!

ثانیا: شیعیان به استناد کتاب های خود اهل سنت ثابت می کنند که پیامبر(ص) 12 خلیفه را به عنوان شرط عزت اسلام بعداز خود معین کرده و مصداق آن 12 خلیفه ائمه اهل بیت(ع) هستند. بنابراین می توان گفت که آن شهدا ایمانی اجمالی به اصل مسأله امامت آن حضرات داشتند و همین کافی است.

هنگامی که جامعه دچار انحراف شده، روحیه رفاه طلبی و دنیازدگی بر آن غلبه و فساد سیاسی و اخلاقی و اجتماعی آن را در محاصره قرار داده و از نظر سیاسی هیچ روزنه‌ای برای تنفس وجود نداشت، امام سجاد(ع) توانست از دعا برای بیان بخشی از عقاید خود استفاده کند و بار دیگر تحرّکی در جامعه برای توجه به معرفت و عبادت و بندگی خداوند ایجاد کند. در میان دعاهای امام سجاد، تعبیری وجود دارد که اغلب تکرار شده و این تعبیر، «صلوات بر محمد و آل محمد» است. زمانی که قرار دادن نام علی بر فرزندان تقبیح می‌شد و افراد بدین دلیل مورد تهدید قرار می‌گیرند و کار امویان جز با دشنام دادن به [حضرت] علي(ع) مستقیم نمی‌شود به کار گرفتن این تعبیر ارزش خود را بخوبی نشان می‌دهد. تکیه امام در پیوند دادن محمد و آل محمّد، امری است که خداوند آن را ضمن دستور بر صلوات بر رسول آورده و اهمیت زیادی برای بیان عقاید شیعی دارد. یکی از مضامین مهم سیاسی- دینی صحیفه، طرح مسأله امامت است؛ مفهوم امامت به صورت یک مفهوم شیعی، که علاوه بر جنبه داشتن احقیت برای خلافت و رهبری، جنبه‌های الهی عصمت و بهره‌گیری از علوم انبیا و مخصوصاً پیامبر اکرم(ص) را در حدّی والا نشان می‌دهد. در این دعاها اهداف عبادی و فکری و سیاسی دیگری نیز مورد نظر بوده است؛ مثل بیان اعتقادات صحیح درباره خداشناسی و مبارزه با تشبیه و تجسیم و شناساندن مصادیق واقعی اهل بیت که در قرآن و سنّت بر فضائل و حقوق آنها تاکید شده بود.

بر اساس شواهد تاريخی، حضرت علی(ع) از کودکی در خانه پيامبر(ص) رشد یافت، و نخستین کسی بود که به پیامبر(ص) ایمان آورد، و با سرور زنان عالم، حضرت فاطمه(س) ازدواج کرد. همچنین پیامبر(ص) در حدیث منزلت، نسبت امام را با خود مانند نسبت هارون به موسی(ع) دانسته است. از سویی عدم مخالفت با پيامبر(ص) حتی براي يك لحظه، تقسيم كننده بهشت و جهنم، اطلاع از اسرار پیامبر(ص)، نجات جان پيامبر(ص) در شب هجرت، برتری ضربت شمشير امام در جنگ خندق از عبادت جن و انس و ... از دیگر فضائل امام علی(ع) است که در تاریخ ثبت شده است.

روایات متعددی در باب شهادت امام علی(ع) وجود دارد. در برخي از روايات آمده كه حضرت در مدخل ورودی مسجد مورد حمله «ابن ملجم» قرار گرفته است. در نقل‌ دیگر آمده امام(ع) در حال بیدار کردن مردم برای نماز بود که مورد حمله قرار گرفته است. اما بسیاری از تواریخ، اشاره به نقل نخست دارند. در مقابل، روایات دیگری زمان حمله «ابن ملجم» را در هنگام نماز می دانند. لذا «میثم تمار» می گوید: امام نماز صبح را آغاز کرده بود و در حالی که یازده آیه از سوره انبیاء را خوانده بود، که «ابن ملجم» با شمشیر ضربتی به سر امام زد.

شك نيست كه «صحابه» پيامبر(ص) از احترام خاصى برخوردارند؛ امّا اين احترام تا زماني است كه آنها از مسير واقعى اسلام منحرف نشده باشند. دخالت طلحه و زبير در ريختن خون هفده هزار مسلمان در ميدان جنگ جمل، جنگ خليفه اول با اصحاب ردّه! و غضب پيامبر(ص) نسبت به «ثعلبة بن حاطب» نمونه‌هايي از انحرافات صحابه است. پس اگر بگوییم صحابه پيامبر(ص) مرتكب هيچ گناهى نشدند و پاك بودند، انكار بديهيات است و اگر بگوییم كه با وجود انجام گناه و اعمال خلاف مورد رضايت خدا هستند، مفهومش آنست كه خدا رضايت به گناهِ آنها داده است!

چند دليل در این رابطه وجود دارد. از جمله:  1- علم او به نبوت پيامبر(ص) قبل از بعثت.  2- اعلام اعتقاد به نبوت پيامبر(ص) در ديوان شعرش.  3- سوگند دادن خدا به پيامبر(ص) هنگام خشكسالى مكه.  4- برقرار ماندن رابطه پيامبر(ص) با ابوطالب با وجود دستور خداوند به قطع رابطه با مشركان.  5- ماندن فاطمه بنت اسد در زوجيت ابوطالب با وجود حكم خدا مبني بر جدا شدن زن مسلمان از همسر كافرش.  6- محافظت از جان پيامبر(ص) هنگام محاصره قريش در شعب ابوطالب.  7- احاديث پيامبر(ص) مبني بر ايمان عمویش ابوطالب.

خداوند اصالتا کعبه را مبارک و مرکز هدایت قرار داده و اینکه زمانی بتخانه شده باشد، ماهیت آن تغییر نمی یابد. اگر ماهیت آن تغییر می کرد، هرگز سزاوار نبود که خداوند کعبه را از دست لشگر فیل نجات دهد، یا اینکه باوجود بتها، حدود شش سال قبل از فتح مکه آن را قبله مسلمین قرار دهد! بنابراین با توجه به اینکه خدا به مریم اجازه نداد در مسجد الاقصی وضع حمل کند، تولد علی(ع) در کعبه فضیلت خواهد بود.

ضمن اینکه رسول خدا (ص) خود بالاصاله اشرف مخلوقات و سید و افضل و خاتم رسل می باشند که خدا و ملائکه و تمام مومنان عالم از اول تا آخر بر او درود می فرستند: «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى النَّبِیِّ یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلیماً». امّا با توجه به شرایط زمانی و مکانی هر یک از اولیاء خدا، معجزات، فضائل و کرامات آنها نیز متفاوت خواهد بود، و این امری بدیهی است که هیچ انسان عاقلی در آن مناقشه نمی کند و قرار نیست همه فضائل مختص یک نفر باشد!

با توجه به اینکه قرآن ماجرای کشته شدن جالوت به دست حضرت داود نوجوان را با عظمت و مهم معرفی می کند نتیجه می گیریم که سن بیشتر موضوعیتی در برتری اعمال ندارد و این شبهه از اساس باطل است و ملاکات قرآنی عواملی چون مجاهدت و سبقت در ایمان و هجرت است. ضمن اینکه عقل و عرف هم رشادت نوجوانان را بر رشادتهای افراد کبیر برتری می دهد؛ چون امری خارق العاده و کم یاب است. 

همچنین در سراسر متون تاریخی بجز ترس و فرار، مطلبی دال بر وجود رشادتی خاص برای خلفا نمی یابیم و از سوی دیگر وجود فداکاریهای امام علی(ع) در مقاطع حساس صدر اسلام مانند لیله المبیت، جنگهای خندق، خیبر، احد و... امری کتمان ناپذیر و مورد گواه قرآن و تاریخ است.