لزوم ارتباط حاکم اسلامی با «علماء»

امام علی(عليه السلام) در عهدنامه مالک اشتر چه فوائدی را برای ارتباط حاکمان با علماء و حکماء بیان می کند؟

امام علی(ع) در عهدنامه مالك اشتر، فوائدي را برای ارتباط حاکمان با عالمان و حکماء بر می شمارد؛ ایشان می فرماید: «با دانشمندان، زياد به گفتگو بنشين و با انديشمندان نيز بسيار به بحث بپرداز [و اين گفتگوها و بحث ها بايد] درباره امورى [باشد] كه به وسيله آن، امور بلاد تو اصلاح مى شود و آنچه را پيش از تو باعث پيشرفت كار مردم بوده است برپا مى دارد». همچنین امام(ع) در تبیین برکات همنشینی و گفت و گو با دانشمندان می فرماید: «هر كه بحث علمی بسيار كند ، آموخته هايش را از ياد نمی ‏برد و آنچه را كه نمی داند ، فرا می گيرد».

خطرات پیروی از «نفس امّاره»

پیروی از «نفس امّاره» چه خطراتی را به دنبال دارد؟

به اعتقاد دانشمندان اسلامی نفس داراي سه مرحله امّاره، لوّامه و مطمئنه است. بر اساس روايات نفس امّاره گناه را در نزد انسان زيبا جلوه داده و خوبى ها را زشت مى نماياند. امام علی(ع) می فرماید: «نفس امّاره فريبكار همچون منافقان به انسان تملّق مى گويد و در چهره دوستِ موافقى بروز مى كند تا زمانى كه انسان را فريب دهد». لذا امام(ع) می فرماید: «اين نفس پيوسته انسان را به بدى ها دعوت مى كند كسى كه آن را ناديده بگيرد او را به انواع گناهان مى كشاند». در واقع نفس امّاره مهم ترين ابزار شيطان است و اگر انسان از شر آن رهايى يابد از شر شيطان هم رهايى خواهد يافت.

موارد نهی از «عفو و گذشت»

در چه مواردی از «عفو و گذشت» نهی شده است؟

فضیلت عفو و گذشت، نباید سبب جرأت مجرمان شود، بلکه احتمال مجازات به عنوان اهرمی برای حفظ نظم جامعه و پيش گيرى از تكرار جرم، باید همیشه وجود داشته باشد. امام علی(ع) در این رابطه می فرماید: «عفو درباره كسى است كه به گناه خود اعتراف دارد نه در مورد كسى كه بر گناه اصرار دارد». در اینجا دو مطلب قابل توجه است: اولا: نبايد به بهانه اين كه عفو و گذشت سبب جرات مجرمان می شود، به انتقام جويى پرداخت. ثانیا: اجراى حدود و تعزيرات شرعيه از واجبات است و عفو جز در موارد منصوص روایات جایز نیست.

توصیه امام علی(ع) به حمایت از «مظلوم»

امام علی(عليه السلام) چگونه درباره حمایت از «مظلوم» به فرزندانش سفارش می نماید؟

امام علی(ع) درباره حمایت از مظلوم به فرزندانش وصيت می كند كه: «همواره دشمن [سرسختِ] ظالم و يار و مددكار مظلوم باشيد». اين توصيه در واقع تأكيدى است بر طرفدارى از حق. چه حقى از اين بالاتر كه انسان مظلوم را در برابر ظالم يارى دهد تا مظلوم به حقش برسد و ظالم از ظلمش دست بر دارد و جالب اينكه ظالم و مظلوم در اين دو جمله، مطلق است و تنها مسلمانان را شامل نمى شود و به اين ترتيب هر مظلومى در جهان بايد زير چتر حمايت مسلمانان قرار گيرد و از ظلم هر ظالم و ستمگرى بايد پيشگيرى شود.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ رَسُولُ اللّهِ صلّى اللّه عليه و آله :

الحسن و الحسين امامان قاما او قعدا .

حسن و حسين در همه احوال امام و پيشوايند؛ چه قيام کنند و چه بنشينند.

بحار الانوار 43/291 و 44/2