طبیعت 12 مطلب

منشأ تمايل انسان به زندگی دسته جمعى؟

چرا انسان يك موجود اجتماعى است و تمايل به زندگى دسته جمعى دارد؟

درباره اينكه چرا انسان يك موجود اجتماعى است و تمايل به زندگى دسته جمعى دارد؟ سه نظر وجود دارد: 1. اين تمايل جزء سرشت و فطرت انسان است. 2. اين تمايل به خاطر «غريزه استخدام» است و انسان بر اثر داشتن اين غريزه، هميشه سعى مى كند از موجودات ديگر به نفع خود بهره بردارى كند. 3. اين تمايل نتيجه ميل به تكامل به همراه يك استدلال روشن عقلى است. انسان، مي بيند اگر تنها زندگى كند و تنها به جنگ مشكلات برود، احتمال موفّقيّت او بسيار كم و به فرض موفّقيّت، بهره او كمتر است. لذا به سراغ زندگي گروهى مي رود.

منافات پاسداشت «نوروز» با معارف شریعت اسلام؟!

مگر نوروز از آئین های زرتشتیان نبوده است؟ پس چرا ما مسلمانان آن را ارج می نهیم؟!

نوروز یک عید طبیعی در جهان آفرینش است و اختصاص آن به زرتشتیان محل تردید است. برخی اعمال عید نوروز مثل صله رحم و نظافت و هدیه دادن و... مورد سفارش اسلام نیز می باشد و در روایات اهل بیت(ع) نوروز و برخی اعمال آن مورد تایید گرفته است. نوروز مقارن با برخی اتفاقات تاریخی مهم دیگر مثل عید غدیر و... نیز می باشد. البته اسلام همه مراسمی را که به عنوان نوروز انجام می شود تایید نمی کند.

امکان «ولایت تکوینی» از ديدگاه قرآن

آیا از ديدگاه قرآن، امام(عليه السلام) می تواند «ولایت تکوینی» داشته باشد؟

«ولايت تكوينى» امام معصوم(ع) در آيات متعدد قرآن اثبات شده است. به تصریح قرآن کسی که عارف به علم الکتاب باشد می تواند در طبیعت تصرف و دخالت کند و شرط دستیابی به آن قرار گرفتن در زمره ی «مطهرون» است و مصداق آن در آیه تطهیر بيان شده است: «خدا چنين مى خواهد كه هر رجس و پليدى را از شما خاندان نبوت دور سازد و شما را از هر عيبى پاك و منزه گرداند». امام باقر(ع) می فرمایند: «منظور این آیه فقط ما[معصومین(ع)] هستیم».

درختکاری و حفظ جنگل در اسلام

اسلام چه توصیه هایی برای درختکاری و حفظ جنگلها و درختان دارد؟

از دیدگاه اسلام درخت کاری و حفظ جنگلها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و آیات و روایات فراوانی درباره اهمیت درختان و ضرورت درختکاری و آب دادن به درخت و نگهداری از آنها بیان شده است. در روایات پاداش صدقه برای کاشت درخت بیان شده و آب دادن به درخت مانند سیراب کردن مؤمن تشنه دانسته شده است. همچنین در روایات بر مراقبت از درختان تاکید شده و به شدت از قطع درختانی که جوان هستند و میوه می دهند حتی در جنگها منع شده است.

از لحاظ فقهی نیز مراجع عظام تقلید بریدن بدون دلیل درختان و نابود کردن جنگلها را مصداق قاعده «لاضرر و لاضرار فی السلام» دانسته و فتوا به حرمت آن داده اند. به عنوان مثال آیت الله مکارم شیرازی می فرمایند: الف) جنگل‏ها جزء انفال است و تصرّف در آن منوط به اجازه حكومت اسلامى است. ب) هر كارى كه موجب ضرر و زيان مسلمين، در كوتاه مدّت يا درازمدت مى شود، جايز نيست، و لازم است مردم مسلمان در اين گونه مسائل، كه با محيط زيست‏ انسان‏ها ارتباط شديد دارد، كاملًا هوشيار و مراقب باشند.

رد «برهان نظم» توسط «هیوم»!

آیا صحیح است که «هیوم» توانسته «برهان نظم» را ابطال کند؟!

هیوم بر این باور است که «برهان نظم» ماهیّت «تجربی» دارد و ما پدید آمدن کلیّت جهان و ویژگی های آن را تجربه نکرده ایم تا بتوانیم بگوییم که در ورای آن ها سازنده ای دانا و توانا وجود دارد.
نقد: نياز نظم به ناظم، حكم عقل است و برای پی بردن به دانش و توانایی سازنده یک پدیده، نیاز به تجربه پدیده های مشابه نیست.
هیوم می گوید: ماده ممکن است در ذات خود دارای منبع یا منشاء نظم باشد.
نقد: اثر ذاتی ماده منجر به نظم در کلیّت یک پدیده نمی گردد.
هیوم می گوید: با برهان نظم نمی توان نظام موجود را «نظام اكمل» و خالق آن را بی نقص دانست. برهان نظم مستلزم «توحید» نیست. حوادث ناخوشايند طبیعت(شرور) با نظم جهان سازگاری ندارد. استدلال «تمثیلی» نظم مستلزم و منتج به «محدودیّت» و «انسان وارگی» خدا می گردد.
نقد: این اشکالات از آنجا ناشی می شود که هیوم از حدود کاربرد «برهان نظم» غافل است. او پنداشته همه مسائل الهیات را از یک برهان استنناج می کنند و آن «برهان نظم» است.

گستره مفهوم «امانت» و «خيانت»؟

گستره مفهوم «امانت» و «خيانت» تا چه حد است؟

امانت از صفاتى است كه در رابطه خلق با خالق، و انسان ها نسبت به يكديگر و هم انسان نسبت به خودش و هم نسبت به محيط زيست او تاثیر گذار است.  كتاب هاى آسمانى و آيين هاى الهى، امانت هاى خدا در نزد مردم هستند.  نعمت هاى معنوى و مادى كه خداوند در جسم و جان انسان آفريده، همگی امانت هاى او هستند.  اموال و ثروت هاى مردم، پست ها و مقام هاى اجتماعى، امانت هايى هستند كه مردم مأمور به حفظ آنها می باشند.  فرزندان در دست پدر و مادر، و شاگردان در نزد معلّمان، همه امانت هاى الهى محسوب مى شوند.  آب، خاك، هوا و هر آنچه خداوند براى زندگى و حيات بشر در جهان طبيعت آفريده است، هر كدام امانتى گرانبها در دست انسان ها بوده، كه خيانت نسبت به آنها گناهی بزرگ محسوب می شود.  پيامبر(ص) به «ابوذر» می فرماید: «گفتگوهای مجالس خصوصى، امانت است و افشاء سرّ برادرت خيانت مى باشد».  با توجه به وسعت مفهوم «امانت» و «خيانت» و گستره دامنه آن در ابعاد مختلف، اهميت اين فضيلت اخلاقى بيش از پيش آشكار مى شود.

 

تفکر درباره طبیعت، پیشنهاد قرآن برای کسب معرفت

چرا قرآن ما را به تأمل در طبیعت فرا می خواند؟

قرآن تأكيد زیادی بر لزوم استفاده از حسّ و مشاهده به عنوان يك منبع معرفت و شناخت می نماید. مانند: توجه دادن انسان ها به آسمان و زیبایی ها و نظم و استحکام آن، دعوت به مشاهده نظام آسمان ها و زمين و مخلوقات. پروردگار براى بيدارى دل ها و پيمودن راه توحيد و خداشناسى، دعوت به تامل در مسأله نزول باران و زنده شدن زمين هاى مرده، توجه دادن انسان به مبدأ آفرینش، دعوت انسان به بازنگری دوباره غذا و چگونگی پدید آمدن آن و به صورت کلی دعوت به تأمل در پدیده های گوناگون هستی نموده است.

ولايت تكويني پيامبران(صلى الله عليهم اجمعین) در قرآن

آيا قرآن ولايت تكويني پيامبران(صلى الله عليهم اجمعین)را تاييد مي‌ كند؟

«ولايت تكوينی» یعنی اینکه خداوند به کسی اجازه دهد در جهان آفرينش دخل و تصرف كند و برخلاف جريان طبيعى عالم، حوادثى را به وجود آورد. قرآن، صراحتا در مورد وقوع اين ولايت، سخن گفته است. مانند: اِحياى مردگان و شفاى بيماران لاعلاج توسط حضرت عيسی(ع) یا فرمانبردارى باد از حضرت سليمان(ع) و ... .

نگاه اسلام به محيط زيست و پاسداشت زمين؟

اسلام چه توصیه های در حفظ و پاسداشت طبیعت، محیط زیست و زمین دارد؟

اسلام دستورهای مؤکدی در زمینه حفظ و نگهداری محیط زیست و طبیعت بیان کرده است. آموزه های اسلام بهره برداری افراطی از طبیعت و ضرر رساندن به دیگران را رد کرده است.
در احادیث متعددی، از قطع درختان و از بین بردن مزارع و گیاهان و آتش زدن آنها نهی و نکوهش شده است.
اسلام آن قدر به حقوق حیوانات اهمیت داده که در کتابهای حدیثی بابی به احکام و قوانین مربوط به حیوانات اختصاص داده شده است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

رسول الله (ص)

صوم شهر الصبر و ثلاثة ايام من کل شهر يذهبن وحر الصدر

روزه ماه رمضان و سه روز از هر ماه وسوسه هاي سينه را از بين مي برد

ميزان الحکمة 6 / 400