اسباب «تقرّب» به خداوند

از ديدگاه امام علي(علیه السلام) بهترین اسباب براي تقرّب به خداوند چیست؟

از ديدگاه امام علي(ع) بهترین اسباب تقرّب به خداوند، ايمان به خدا و پيامبر(ص)، جهاد در راه خدا، كلمه اخلاص [و شهادت به يگانگى خدا]، برپاداشتن نماز، ادای زکات، روزه ماه رمضان، حجّ و عمره خانه خدا، صله رحم، صدقه پنهانی، انجام معروف و کارهای خوب است.

راه تقرّب و رسیدن به خدا؟

احساس می کنم از خداوند دور شده ام؛ راه رسیدن به خدا را برای من بیان فرمایید؟ می خواهم احساس کنم به خداوند نزدیکم و از بندگان مقرّب او هستم.

تقّرب و رسیدن به خدا‌ مهم ترین دغدغه هر مؤمنی است که برای دستیابی به آن تلاش می کند. بهترین راه رسیدن به خدا و رضوان الهی، همان راهی است که خود خداوند بیان و مشخص کرده است. این امر محقّق نمی گردد جز با شناخت خداوند متعال، حرکت در مسیر بندگی، رعایت اخلاق و مراقبت از نفس. علاوه بر این، باید موانع قرب الهی را رفع نمود که ارتکاب گناه از جمله آن موانع است.

فرق بین «ابرار» با «مقربين»

آيا از نظر قرآن کریم «ابرار» همان «مقربين» هستند؟

در قرآن گاهى به «ابرار» و گاهى به «مقربين» تعبیر مى شود. ظاهراً نسبت اين دو عموم و خصوص مطلق است، يعنى هر كسى كه جزو مقربين بود، جزو ابرار (نيكان) است؛ ولى چنين نيست كه هر كس جزو ابرار بود، به مقام مقربين رسيده باشد؛ گروه مقربين دسته اى خاص از مؤمنان اند كه بر کارنامه اعمال نيكان و ابرار، شاهد و ناظرند.

مفهوم «قصد قربت» در عبادات

«قصد قربت» داشتن در عبادات به چه معناست؟

منظور از «قصد قربت» اين است كه انگيزه انسان در انجام عبادت فرمان خداوند باشد. به عبارتی، عبادت دو ركن دارد: نخست اين كه نفس عبادت ذاتاً مُقرِّب باشد؛ يعنى عملى باشد كه ذاتاً انسان را به خداوند نزديك كند. ديگر اين كه نيّت عبادت كننده نيز نزديك شدن و تقرّب به پروردگار باشد.

«حُسن فعلی» و «حُسن فاعلی» در عبادات

«حُسن فعلی» و «حُسن فاعلی» در عبادات به چه معناست؟

منظور از «حُسن فعلى» اين است كه عبادت ذاتاً مطلوب و محبوب معبود باشد؛ مثل سجده كه حُسن فعلى دارد، و ذاتاً مطلوب است، و مراد از «حُسن فاعلى» اين است كه انجام دهنده عبادت نيّت خوبى داشته باشد و عبادتش براى قرب به پروردگار باشد؛ نه براى هوى و هوس و رياكارى و مانند آن.

منظور از لقاء الله و قرب الهی؟

منظور از «قرب الهی» و «لقاء الله» چیست؟ مگر خداوند در مکان دوری قرار دارد که باید به او نزدیک شویم؟! دور یا نزدیک بودن مگر در مورد خداوند که در همه جا حضور دارد معنا دارد؟! علاوه بر این، ملاقات در مورد خداوند که جسمانی نیست چه مفهومی دارد؟!

تقرّب الهی به معنای احاطه خداوند بر وجود و حتّی درونی ترین احساسات و ذهنیات اوست. با احاطه علمى ای که خداوند به ما دارد و با توجه به بودن ما در قبضه قدرت او تكليف ما روشن است. نه افعال و گفتار ما از او پنهان است، و نه انديشه ها و نيات، و نه حتّى وسوسه هايى كه از قلب ما مى گذرد. معنی دیگر قرب در امور معنوى و بندگى آن است كه بنده خدا با اعمال صالح خود در معرض شمول رحمت الهى واقع می شود.
لقاء الله نیز یا به معنی مشاهده آثار قدرت او در صحنه قیامت، پاداش ها و کیفرها و نعمت ها و عذاب هاى او است، یا به معنى یک نوع شهود باطنى و قلبى است. زیرا انسان گاه به جایى مى رسد که گویى خدا را با چشم دل در برابر خود مشاهده مى کند؛ به طورى که هیچ گونه شک و تردیدى براى او باقى نمى ماند. این حالت ممکن است بر اثر پاکى، تقوا، عبادت و تهذیب نفس در این دنیا براى گروهى پیدا شود.
با این توصیف بدیهی است که این دو اصطلاح به هیچ وجه ارتباطی با اعتقاد به جسمانیّت خداوند ندارند.

شرط دوستی با بهترین محبوب

چگونه تبعیت از پیامبر(صلى الله علیه وآله)، موجب قرب الهى مى شود؟

محبت، تنها یک علاقه قلبى ضعیف و خالى از اثر نیست، بلکه آثار آن، در عمل منعکس می شود. کسى که مدعى عشق به پروردگار است، نخستین نشانه اش، پیروی از فرستاده اوست. در واقع محبت یک طرفه، نمى تواند وجود داشته باشد؛ از این رو خداوند می فرماید: « گو اگر خدا را دوست داريد از من پيروى كنيد تا خدا دوستتان بدارد و شما را ببخشايد». بر این اساس هر محبتى دارنده آن را دعوت مى کند که عملاً در راه خواسته هاى واقعى محبوب گام بردارد، و در چنین حالى به طور قطع، «محبوب» نیز به او علاقه پیدا مى کند.

لقاء الّله

منظور از لقاء اللّه چیست؟

منظور از«لقاء اللّه» در قرآن، به معنى «حضور در صحنه قیامت» مى باشد، و یا به معنى شهود باطنى و قلبى است، که گوئى خدا را با چشم دل در برابر خود مشاهده مى کند، به طورى که هیچ گونه شک و تردیدى براى او باقى نمى ماند. ین حالت، ممکن است بر اثر پاکى، تقوا، عبادت و تهذیب نفس در این دنیا براى گروهى پیدا شود، هم چنان که امام علی(ع) می فرماید: «چشم هاى ظاهر هرگز او را مشاهده نکنند، بلکه قلب ها به وسیله نور ایمان او را درک مى نمایند». این حالت شهود باطنى در دنیا برای بعضی و در قیامت براى همگان پیدا مى شود.

منظور از قرب خدا به بندگان

قرب خدا به بندگان به چه معنى است؟

 آيه 4 سوره حديد، به همراهي خداوند با انسان در تمام لحظات اشاره کرده و می فرماید: «او با شماست هر جا که باشید». هم چنین می فرماید: «او به آنچه انجام مى دهید بصیر و بینا است». در واقع همراهی خداوند، بزرگترين درس تربيت است که به انسان عظمت، اطمينان، اعتماد، شجاعت و احساس مسئوليت شديد مى بخشد. چرا که خدا  همه جا ناظر و مراقب است. بر اساس روايات هر انساني به مقدار انديشه و ايمانش، از عمق اين«معيت» با خبر مى گردد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ رَسُولُ اللّهِ صلّى اللّه عليه و آله :

مرحبا بک يا ابا عبدالله ! يا زين السموات و الارضين.

آفرين بر تو اى ابا عبدالله ! اى زينت آسمان ها و زمين ها!

بحار الانوار 36/204