آموزه های قرآن جاودانه و جهانی هستند؛ امّا دعوت جهانی پيامبر(ص) مرحله به مرحله بوده است. ایشان در مرحله اول مأمور به دعوت فامیل خود و در مرحله بعد مأمور به دعوت عرب و در مرحله بعد مأمور به دعوت از عموم بشر بود. هنگامى كه پايه هاى اسلام در ميان اعراب قوى و مستحكم شد، پيامبر مامور به دعوت جهانی شد و این حقایق در آیات متعدد قرآن بیان شده و تناقضی با هم ندارد. از آن گذشته ممکن است تعبیر «ام القری» از مکه دلالت بر مرکزیت جهانی آن و تعبیر «من حولها» اشاره به همه جهان داشته باشد.

ابن حجر از ابورافع نقل کرده که ابوطالب از پیامبر(ص) شنید که: خداوند او را براى صله ارحام، و براى اینکه تنها خداوند را پرستش کند و شریکى براى او قرار ندهد، مبعوث کرده است.

نه تنها در میان عرب جاهلى بلکه در اقوام دیگر و حتى شاید متمدن ترین ملل آن زمان، زن شخصیتى ناچیز داشت، و غالباً با او به صورت یک کالا رفتار مى شد؛ ولى اسلام با این خرافه در ابعاد مختلفش سرسختانه جنگید، مخصوصاً تولد دختر را که ننگ مى دانستند در احادیث اسلامى به عنوان گشوده شدن باب رحمت خدا به خانواده معرفى کرد. نمونه آن در رفتار پیامبر(ص) با دخترش فاطمه(س) و سخنان حضرت درباره آثار محبت به دختر و برکت های دختر قابل مشاهده است.

مجموع اهداف بعثت را با توجه به آیه 2 سوره جمعه مى توان در سه امر خلاصه کرد که یکى جنبه مقدماتى دارد و آن «تلاوت آیات الهى» است، و دو امر دیگر یعنى «تهذیب و تزکیه نفوس» و «تعلیم کتاب و حکمت» دو هدف بزرگ نهائى را تشکیل مى دهد.

پیامبر(ص) در محیطى که از فرط نادانی بت هایى را که خود ساخته بودند عبادت می کردند و زنان بدکاره بر در خانه خود پرچم مخصوص نصب مى کردند و پدران، دختران خود را زنده به گور می کردند، مبعوث شد. ایشان بت پرستان را به پرستش خداى یگانه دعوت کرد، با مفاسد اخلاقى مبارزه نموده و تبعیضها را برچید. ایشان جان انسانها را آن قدر ارزشمند کرد که براى کشتن یک انسان به صورت غیرعمد، یکصد شتر دیه قرار داد، در حالى که اگر کسى چهار یا پنج شتر داشت، انسان ثروتمندى محسوب مى شد.

جلوگیری از کارشکنی ها و حملات احتمالی برخی از قبائل و بر قرار کردن یک نحوه تألیف و پیوند عاطفی که زمینه ساز هدایت و گسترش اسلام در میان آنها باشد چنانکه درمورد حفصه و عایشه اینگونه بود، از جمله دلایل و حکمتهای ازدواج های پیامبر(ص) است.