ابن تیمیه و جعلى دانستن حدیث «اخوّت»!

آیا سخن ابن تیمیه در جعلى دانستن حدیث «اخوّت» اعتبارى دارد؟

روایات بسیاری درباره برادری پیامبر(ص) و امام على(ع) نقل شده؛ اما ابن تیمیه با تضعیف این احادیث مى گوید: «حدیث مؤاخاة، باطل و جعلى است؛ زیرا پیامبر(ص) با هیچ کسى عقد اخوت نبسته است». در این رابطه می توان گفت: اولا: او تنها در صدد تضعیف این احادیث بوده و هیچ کس با او موافق نیست. ثانیاً:علماى اهل سنت همچون ترمذى، نسائى، ابن ماجه، و... این حدیث را در کتب خود آورده اند. ثالثاً: برخى از بزرگان اهل سنت مانند؛ ابن حجر و زرقانى مالکى، تضعیف و ردّ ابن تیمیه را جواب داده اند.

 دلالت حدیث «اخوّت»

حدیث «اخوّت» بر چه فضیلتى از فضائل امام على(علیه السلام) دلالت دارد؟

هدف پیامبر اکرم(ص) از عقد اخوّت با حضرت على(ع) اعلان منزلت و کمال اوست، و این که او بر دیگران برترى دارد و تنها نظیر ایشان در بین صحابه، على بن ابى طالب(ع) است. همان گونه که این مطلب از آیه «مباهله» در جمله«وَ أَنْفُسَنا وَأَنْفُسَکُمْ» استفاده مى شود، و این معنا رمزى بر امامت حضرت امیر(ع) مى باشد و به همین جهت است که آن حضرت به حدیث«أخوّت» در روزى که در شورا براى تعیین خلیفه بعد از عمر شرکت کرد، اشاره نمود.

 برادرى على (ع) در بیان پیامبر(ص)

در چه مواردى پیامبر(صلى الله علیه وآله) على(علیه السلام) را به عنوان برادر خود معرفى کرد؟

پیامبر(ص) در موارد زیادی على(ع) را به عنوان برادر خود معرفی کرده، از جمله: فرمودند: تو برادر منى در دنیا و آخرت. یا اینکه در پاسخ به علت خوشحالیشان فرمودند: بشارتى از طرف پروردگارم در مورد برادرم و دخترم رسیده. و روزى به او مطلبى سپرد و فرمود: تو برادر و وزیر منى، دیْن مرا ادا مى کنى و... . حتی هنگام وفاتش نیز فرمود: برادرم را فراخوانید، و على(ع) را خواستند.

 اهل سنت و حدیث «اخوّت»

علماى اهل سنت حدیث «اخوّت» را با چه تعبیرهایى نقل کرده اند؟

ترمذى به سند خود از عبدالله بن عمر نقل مى کند: پيامبر(ص) به علي(ع) فرمود: «تو برادر من در دنيا و آخرتى». خبر عقد اخوّت اوّل پيامبر(ص) با على را متقى هندى و ابن عساکر و بغوى و طبرانى و ابن عدى و ديگران نقل کرده اند. خبر عقد اخوّت دوّم را متقى هندى از طبرانى و ديگران نقل کرده اند و هيچ کس از علماى اهل سنت اين احاديث را به طور کل يا خصوص عقد اخوت بين پيامبر و على را انکار نکرده است.

 راویان حدیث «اخوّت» از صحابه

از صحابه پیامبر(صلى الله علیه وآله) چه کسانى حدیث «اخوّت» را نقل کرده اند؟

عمر بن خطّاب، انس بن مالک، ابوذر غفارى، جابر بن عبدالله و ده تن  دیگر از صحابه، از پيامبر(ص) نقل کرده اند که خطاب به على(ع) یفرمود: «تو برادر منى در دنيا و آخرت».

 راویان حدیث «اخوت» از علماى عامّه

از دانشمندان اهل سنت چه کسانى حدیث « اخوّت» را نقل کرده اند؟

حديث «اخوت» را قریب به هفتاد تن از علماى اهل سنت از جمله: ترمذى، نسائى، ابن ماجه، ابن عبدالله، ابن عساکر، طبرى، ابونعيم اصفهانى، هيثمى و... نقل نموده اند.

برادرى على(ع) با پیامبر(ص)

برادرى على(علیه السلام) با پیامبر(صلى الله علیه وآله) در روايات چگونه ذكر شده؟

پیامبر(ص) در مدینه، بین تمام مهاجرین و انصار پیمان اخوت برقرار کرد و از میان مهاجر و انصار علی(ع) را بر دیگران ترجیح داد و میان او و خود پیمان اخوت ایجاد کرد. این واقعه در بسیاری از منابع اهل سنت نیز ذکر شده است.

انکار غیر منطقی پیوند برادرى میان پیامبر(ص) و على(ع)

آیا همان طور که ابن تیمیه مى گوید روایت پیوند برادرى میان على(علیه السلام) و پیامبر(صلى الله علیه وآله) جعلى است؟

ابن تیمیه نه تنها حدیث مؤاخات و برادری میان حضرت رسول و امام علی را جعلی می داند بلکه حتی ایجاد پیوند برادری میان مهاجرین با یکدیگر و انصار با یکدیگر توسط پیامبر را نفی می کند. باید گفت باطل دانستن چنین حدیثی که نزد همه مسلمانان ثابت و قطعی است و به شهادت محدثان و تاریخ نویسان یک بار پیش از هجرت و یک بار پس از هجرت صورت گرفته و در هر دو بار پیامبر(ص) علی(ع) را به برادری گرفت، نشان دهنده نهایت جهل ابن تیمه به سیره و حدیث است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

رسول الله(ص)

عليکم بالصوم؛ فإنه محسمة للعروق و مذهبة للأشر

بر شما باد به روزه گرفتن که آن رگها را مي بُرد [شهوت را کم مي کند] و سرمستي را مي بَرد

ميزان الحکمة 6 / 389