چگونگي ترويج و گسترش تشيع با آزاد كردن بردگان از سوي امام سجاد(ع)؟

امام سجاد(علیه السّلام) چگونه با آزاد كردن بردگان، در ترويج و گسترش تشيّع گام بر مي‌داشت؟

از جمله تلاش‌های امام سجاد(ع) که هم جنبه دینی داشت و هم سیاسی، توجه به قشری بود که از زمان خلیفه دوم به بعد و مخصوصاً در عصر امویان، مورد شدیدترین فشارهای اجتماعی بودند. بردگان و کنیزکان، متحمل سخت‌ترین کارها شده و از طرف اربابان مورد اهانت‌های شدیدی قرار می‌گرفتند. امام سجاد(ع)، همانند امیر المؤمنین(صلوات الله علیهما) که با برخورد اسلامی خویش بخشی از موالی عراق را به سمت خویش جذب کرد، کوشید تا حیثیت اجتماعی این قشر را بالا برد. امام در حالی که نیازی به بردگان نداشت، آنها را می‌خرید. این خریدن تنها برای آزاد کردن آنها بود. گفته‌اند امام قریب به صد هزار نفر را آزاد ساخت. بردگان که چنین نیّتی از امام می‌دیدند، خود را در معرض او می‌نهادند تا امام آنها را بخرد. امام سجاد(ع) در هر ماه و روز و سالی به آزادی آنها می‌پرداخت؛ به طوری که در شهر مدینه عده زیادی، همچون یک لشکر از موالی آزاد شده، از زن و مرد، به چشم می‌خورد که همگی از موالی امام بودند. هیچ برده‌ای را بیش از یک سال نگه نمی‌داشت و حتی پس از آزادی، اموالی هم در اختیار آنها می‌گذاشت. در این مدت آنها از نزدیک با امام سجّاد(ع) و شخصیت عظیم علمی و اخلاقی و تقوایی حضرت آشنا می‌شدند و طبیعی بود که در قلوب بسیاری از آنها علاقه‌ای نسبت به امام سجاد(ع) و جریانات شیعی به وجود آید.

گزارشات منابع تاريخی درباره شخصیّت، فضائل معنوی و جايگاه اجتماعی و علمی امام سجاد(ع)

در منابع تاريخی درباره شخصیّت، فضائل معنوی و جايگاه اجتماعی و علمی امام سجاد(ع) چه گزارشاتی به ما رسيده است؟

امام سجّاد(ع) چهارمین امام شیعه بنا بر قول مشهور در سال 38 هجری متولد شدند. در دوره ايشان ارزش‌های دینی دچار تحریف و تغییر امویان قرار گرفت و امام(ع) با سلاح دعا مهمترین تأثیر اجتماعی را در پیوند مردم با خدا برقرار كرد. شخصیتی که همه مردم تحت تأثیر روحیات و شیفته مرام و روش او بودند. هنگام وضو گرفتن، رنگ چهره‌اش دگرگون می‌شد و در وقت نماز به هیچ چیز توجه نداشت. در دادن صدقه و رسیدگی به محرومین زبانزد خاص و عام بود. حضرت نسبش را در مسافرت پنهان مي‌كرد و دو بار اموالش را در راه خدا تقسيم كرد.

سخنان امام سجاد(ع) در منابع اهل سنت

در منابع اهل سنت چه احادیثى از امام سجاد(ع) نقل شده است؟

احاديث بسيارى از امام سجاد(ع) در منابع اهل سنت آمده است. از جمله این روایات ايشان که می فرمایند: «با شخص فاسق همنشينى نکن، زيرا تو را با يک لقمه و کمتر خواهد فروخت، و با بخيل دوست مباش، زيرا تو را در مالى که شديداً به آن احتياج دارى خوار خواهد نمود» و «همانا قومى خداوند را از ترس عبادت کردند، که آن عبادت بردگان است. و عده اى دیگر او را به جهت رغبت، عبادت کردند که آن عبادت تاجران است. و عده اى دیگر او را به جهت شکر و سپاس عبادت کردند که آن عبادت آزادمردان است» و... .

 

 

خبر دادن امام سجاد(ع) از ولادت حضرت مهدی(عج)

آیا امام سجاد(ع) از ولادت حضرت مهدی(عج) خبر داده است؟

امام سجاد(ع) در رواياتي از ولادت حضرت مهدی(عج) خبر داده است؛ از جمله در حديثي به فرزندشان می فرمایند: «اى فرزندم! همانا امامت در اولاد او [فرزندم محمد] خواهد بود تا قائم ما قيام كند و زمين را پر از عدل و داد نمايد، همان گونه كه از ظلم و جور پر شده باشد و اوست امام، پدر امامان، معدن حلم و موضع علم، علم را خواهد شكافت. به خدا سوگند! او شبيه ترين مردم به رسول خدا(ص) است».

خبر دادن امام سجاد(ع) از «غیبت امام زمان(عج)»

آیا امام سجاد(علیه السلام) از غیبت امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) خبر داده است؟

امام زين العابدين(ع) از «غیبت امام زمان(عج)» خبر داده است. آن حضرت در حديثي مي فرمايد: «آن گاه غيبت ولى خداى عزوجل، دوازدهمين نفر از اوصياى رسول خدا و امامان بعد از او، امتداد مى يابد، اى ابا خالد همانا اهل زمان غيبت او كه به امامتش قائلند و منتظر ظهور او مى باشند افضل از اهل هر زمان هستند. زيرا خداوند تبارك و تعالى به آنها چنان عقل و فهم و معرفتى داده كه غيبت نزد آنان به منزله حضور و مشاهده است ...».

چگونگی برخورد امام سجاد(ع) با امويان؟

امام سجاد(ع) چگونه با امويانی كه در رأس حكومت بودند برخورد می نمودند؟

اولين برخورد امام سجاد(ع) و امويان با ابن زياد بود. به درخواست ابن زياد امام(ع) خود را معرفي كرد. ابن زياد با عصبانيت گفت: «مگر خدا علی بن حسین را نکشت؟» امام(ع) فرمود: «برادری داشتم که مردم او را کشتند». ابن زیاد خواست او را بکشد که با اقدام شجاعانه حضرت زینب(س) از این کار منصرف گردید.

برخورد دوم با يزيد در شام است؛ امام(ع) با ايراد خطبه در شام، هم مردم را با حسب و نسب خود آشنا ساخت و هم يزيد را رسوا كرد. يزيد هم جنايت كربلا را به گردن ابن زياد انداخت و كاروان اسرا را با احترام به مدينه فرستاد.

مدتی بعد از واقعه کربلا، مردم مدینه شورش حَرّه را سامان دادند. از نظر امام(ع) حرکت مزبور ماهیت شیعی نداشت، لذا در این حادثه شرکت نکرد. هنگامی که مردم مدینه امویان را از شهر بیرون راندند و مسلم بن عُقبه، حرکت مردم مدینه را سرکوب کرد، با علی بن حسين(ع) به ملایمت برخورد کرد و این به دلیل آن بود که امام در این حرکت شرکت نداشت.

از آنجا که نمی‌توان در شرایط مختلف شیوه عمل واحدی را به کار گرفت، وظیفه هر امام در هر موقعیتی متفاوت است؛ بنابراین با توجه به سوابق مناسبات علویان با امویان، امام مورد سوء ظن شدید امویان بود و کوچکترین حرکتی از ناحیه امام، عواقب وخیمی داشت که طبعاً در نظر امام ارزش دست زدن به این اقدامات را نداشته است.

مهمترین اصل دینی-سیاسی که امام سجاد(ع) با استفاده از آن، روزگار سیاسی خود را می‌گذراند، «تقیّه» بود. سپری که شیعیان در طول تاریخ، با استفاده از آن، حیات خویش را تضمین کرده و ائمه شیعه بارها و بارها توجه بدان را گوشزد شیعه کرده‌اند.

ملایمت امام در برخورد با امویان، سبب شد تا امام زندگی آزادی در مدینه داشته و کمتر توجه مخالفان را به خود جلب کند و بُعد علمی امام در جهت حفظ دین تجلی بیشتری بیابد.

امام سجاد(ع) از دیدگاه صحابه و تابعین

صحابه و تابعین در مورد شخصیت امام سجاد(علیه السلام) چه دیدگاهى داشتند؟

امام سجاد(ع) مورد مدح و ستايش معاصرينش بوده، از جمله عبدالله بن عباس با جلالت شأن و سنّ بالا ايشان را تجليل مى نمود، زهرى مي گويد: «من از بنى هاشم کسى را مثل على بن الحسين(ع) نديدم و کسى را فقيه تر از او نيافتم و در مدینه افضل از او درک نکردم و على بن الحسین برتر اهل زمان خود بود». سعيد بن مسيّب مي گويد: «من کسى را افضل از على بن الحسین ندیدم هم چنین زید بن اسلم میگوید: «من در بین مسلمین با کسى مثل او مجالست ننمودم».
 

دیدگاه علماى اهل سنت درباره امام سجاد(ع)

علماى اهل سنت درباره شخصیت امام سجاد(علیه السلام) چه دیدگاهى دارند؟

امام سجاد(ع) نزد علماى اهل سنت از جلالت و احترام خاصى برخوردار است. محمّد ابن سعد و ابن عساکر و ابن حجر مى گويند: «على بن الحسين(ع) مردى ثقه، امين، کثير الحديث، عالى، رفيع، پرهيزکار، ثبت، عابد، فقيه، فاضل و مشهور بود»، ابن عيينه از زهرى نقل کرده که: «من در ميان قريش، کسى را افضل از او نديدم؛ همچنين  ابن حجر هيتمى می گوید: « زین العابدین؛ او کسى است که جانشین پدرش در علم و زهد و عبادت بود... او زینت عبادت کنندگان بوده و بزرگوار، و داراى گذشت و بخشش بود...».

امام سجاد(ع) از دیدگاه متأخرین اهل سنت

متأخرین و نویسندگان معاصر درباره شخصیت امام سجاد(علیه السلام) چه دیدگاهى دارند؟

امام سجاد(ع) مورد احترام و تمجيد متأخرين اهل سنت است. شيخ محمّد ابوزهره مي گويد: «او فقيه و محدّث بود و در قدرت و احاطه بر مسائل فقهى و جوانب و فروعات مسائل، به جدّش على(ع) شباهت داشت»، محمود عقاد مي گويد: «اين جوانِ بيمار در کربلا آنقدر زندگى کرد تا آن که فاتح تمام دل ها شد»، محمّد عبده مي گويد: «على بن الحسين(ع) مردى عابد، زاهد، باوفا، اهل جود و اهل انابه بود و معاصرينش همگى اجماع کرده اند که او عابدترين مردم بود».

اعتراف علماى اهل سنت به شایستگى امام سجّاد(ع) براى مقام امامت

علماى اهل سنت درباره شایستگى حضرت سجاد(علیه السلام) براى مقام امامت چه گفتارى دارند؟

علماى اهل سنت، اعتراف به شايستگى امام سجّاد(ع) براى مقام امامت دارند. ذهبى مي گويد: «او به جهت شرف و بزرگوارى و علم و کمال عقل، اهليّت براى مقام امامت عظمى داشت». عبدالرؤف مناوى شافعى مي گويد: «او به منزله سرى براى جسد رياست بود و براى سرپرستى و سياست اهليّت داشت». محمّد بن طلحه شافعى مي گويد: «او زين العابدين، مقتداى زاهدين و سيد متقين و امام مؤمنين بود».

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الامام الصادق عليه السلام

إن الله تبارک و تعالي يقول : الصوم لي و انا أجزي عليه

خداوند تبارک و تعالي مي فرمايد : روزه از من است و پاداش آنرا من مي دهم

ميزان الحکمة 6 / 389