رمضان 36 مطلب

روزه عاملی برای تثبیت عدالت فردی و اجتماعی

مجبور کردن بندگان به گرسنگی و تشنگی روزه داری بی عدالتی نیست؟!

- این عبادت، نه تنها موجب پدید آمدن هیچ بی عدالتی ای نمی گردد، که حتی زمینه شکل گیری عدالت فردی و اجتماعی و رشد شخصیت انسانی و نیل به آرمان های الهی را نیز تأمین می کند.
- روزه به «حكومت عادت و شهوت» بر انسان پايان مى دهد و انسان را از بردگى تمنيات نفسانى رها مى سازد. آزادگى و كمال روحى به پايدارى مقابل خوردنی ها و نوشیدنی ها یا کامجویی های جنسی نيازمند است كه روزه به عنوان تمرینی یک ماهه پديد آورنده آن است.
- روزه درس برابرى و عدالت گستری در ميان افراد اجتماع است؛ با انجام اين دستور مذهبى، افراد متمكن وضع گرسنگان و محرومان اجتماع را به طور محسوس درمى يابند و به كمك آنها می شتابند.
- ضمن اینکه روزه حتی از حیث جسمی نیز اثر مثبت بر بدن دارد و در طب امروز و همچنين طب قديم، اثر معجزه آساى‏ «امساك» در درمان انواع بيماری ها به ثبوت رسيده و قابل انكار نيست.

آيات مُوهم «تناقض» در قرآن؟!

نسبت به كدام يك از آيات قرآن گمان «تناقض» می‌رود؟

در ابتداي امر گمان می رود كه در ده آيه از آيات قرآن (مانند آیه 185 سوره بقره) تناقض وجود دارد؛ اما با بررسی دقيق متوجه می شويم كه در آيات قرآن هيچ اختلاف و تنافی وجود ندارد.

تقسيم «روزه» از نظر درجات

«روزه» به چه درجاتی تقسیم می شود؟

«روزه» بر سه قسم است. «روزه عوام»؛ كه تنها از شهوت شكم و فرج و مفطرات ديگر پرهيز مي شود. «روزه خواص»؛ كه همه جوارح انسان از گناه فاصله مي گيرد. روزه «اخص الخواص»؛ كه علاوه بر اعضاي بدن، قلب هم روزه است.

«سفر» حیله ای برای فرار از روزه؟!

آیا «سفر کردن» در ماه رمضان برای فرار از روزه جایز است؟

مشهور بين فقها جواز «سفر» در ماه رمضان است، منتهى آن را مكروه دانسته اند و عموم و اطلاق اين حكم (کراهت)، شامل كسانى كه به قصد فرار از روزه به سفر مى روند، نيز مىشود. ضمن این که مقتضاى قاعده اوّليّه، جواز مسافرت است. طبق آیه 184 سوره بقره مسلمانان بر دو دسته اند: عدّهاى در ماه رمضان حاضر هستند، و برخى نيز مسافر؛ آنها كه مسافرند روزه بر آنها واجب نيست؛ بلكه بايد قضاى آن را در ماههاى ديگر به جاى آورند. مقتضاى اين تقسيم بندى دوگانه جواز مسافرت است.

سفارش‌ رسول خدا(ص) هنگام ورود به ماه «رمضان»

پيامبر اكرم(ص) هنگام ورود به ماه «رمضان» چه سفارشی به مومنین می فرمایند؟

در ميان روايات مربوط به ماه رمضان، جامع‌ترين روايت، حديث معروف پيامبر خدا(ص) است كه مى‌فرمايد: «بر فقرا و مستمندان صدقه دهيد و بزرگانتان را اكرام كنيد و بر كوچكترهايتان ترحّم كنيد و صله رحم كنيد و زبانتان را حفظ كنيد و چشم‌هايتان را از آنچه كه نظر به آن حرام است بپوشانيد و گوش‌هايتان را از آنچه كه شنيدن آن حرام است حفظ كنيد، به يتيم‌هاى مردم محبّت كنيد تا به يتيم‌هاى شما محبّت كنند و به سوى خدا از گناهان‌تان توبه كنيد و دست‌هايتان را براى دعا در اوقات نماز به درگاهش بلند كنيد».

لزوم رعایت «تقوی» و «عمل صالح» از زبان امام علي(ع)

امام علی(علیه السلام) در خطبه 190 نهج البلاغه در مورد لزوم رعایت «تقوی» و «عمل صالح» چه فرموده است؟

امام علی(ع) در ارتباط با لزوم رعایت «تقوی» و «عمل صالح» می فرماید: «مراقب چيزى باشيد كه پيروزمندان با رعايتش به پيروزى مى رسند، و بدكاران با ضايع ساختنش گرفتار خسران مى شوند، با اعمال صالح بر مرگ خود پيشى بگيريد؛ زيرا جزای شما در گرو كارهايى است كه از پيش فرستاده ايد، گويى مرگ وحشتناك به سراغ شما آمده، که توان بازگشت و پوزش از هيچ لغزشى را ندارید».

دعا برای «مادیات» در ماه رمضان

در ماه رمضان از خدا چه بخواهیم و آنچه شایسته است در ماه رمضان از خداوند طلب كنيم چيست؟

امام سجاد(ع) در دعای وداع ماه مبارک رمضان می فرماید: «سلام ما بر تو اي ماهي كه آرزوها در آن نزديك شد» و ما فهميديم كه چه بخواهيم و آرزوهاي طولانی و دور و دراز نداشته باشیم. دلیل و حکمت این سخن با توجه به فرمایش ایشان در دعای سحر، روشن می شود، ایشان می فرماید: «خدايا آنها كه تو را نمي ‏شناسند و عبادت نمي كنند، روزي مي‏ دهي». پس حيف است كه تمام حاجتها را در محور مادّه و مادّيات خلاصه كنيم. لذا شایسته است آرزوهاي طولاني دنیوی را کنار گذاشته و تقرب به خداوند و توفیق عبادت را از او بخواهیم.

راه نجات از «قساوت قلب»

با توجه به سخن امام سجاد(علیه السلام) در دعای وداع ماه رمضان، راه رهایی از «قساوت قلب» چیست؟

امام سجاد(ع) در دعای وداع ماه مبارک رمضان فرمود: «سلام بر تو اي همسايه عزيز كه ما در جوار رحمت تو بوديم. همسايه ‏اي بودي كه در اين مدّت در اثر حُسن همجواري با تو دلها رقيق و گناهان كم شد». آري، انجام مكروهات و گناهان كوچك، كم كم راه انسان را مي‏ بندد. همانطور که آبهای دارای املاح معدنی و رسوبی، کم کم مسیر خود را مسدود می کند و سنگهای رسوبی ایجاد می کند. افكار و انديشه‏ ها نیز چنين است. اگر زلال باشد از عمق جان مي‏ جوشد و در دلهاي ديگران جاري مي‏ شود. امّا افكار باطل كم كم دل را سخت می کند.

تعابیر امام سجاد(ع) در وداع با ماه رمضان

امام سجاد(ع) با چه تعابيري با ماه مبارک رمضان وداع مي نمايد؟

امام سجاد(ع) هنگام وداع ماه مبارک رمضان از این ماه با تعابیر بلند و والایی یاد نموده و فرمودند: «سلام بر تو [اين سلام، سلام توديع است] اي بزرگترين ماه، كه به خدا انتساب داري و سلام بر تو اي عيد اولياي الهي. سلام بر تو اي همنشینی كه وقتي بودي گرامي بودي و حال كه در آستانه رفتن هستي، رفتنت فاجعه بار است. سلام بر تو اي تكيه ‏گاه اميد كه در هنگام مفارقت، ما را غمگین و رنجور كردي. سلام بر تو اي دوست با الفت كه وقتي آمدي ما را مسرور و وقتي رفتي ما را گداختي و ...».

اولیای الهی و احساس فراق پس از ماه رمضان

چرا اولیای الهی پس از ماه رمضان احساس فراق می کنند؟

امام سجاد(ع) در دعای وداع ماه رمضان فرمود: «ما با ماه رمضان وداع مي‏ كنيم. این وداع با دوست عزيزي است كه مفارقتش توان فرساست. ما دوست مهرباني را از دست مي دهيم، و از فراقش به وحشت افتاده، احساس غربت مي كنيم. این ماه عید اولیاء الهی و ارزشمندترین زمان بود. او مصاحبی گرانمایه بود که فراقش دردناک است و ... ». با توجه به این سخنان که فرمایش شخصي است كه با باطن روزه اين ماه و شب قدر در تماس بوده است، می توان فهمید که دلیل احساس فراق اولیای الهی بعد از ماه رمضان چیست.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

رسول الله(صلى الله عليه وآله)

إذا اسْتَأجَرَ أحدُکُمْ أجِيراً فَلْيُعلِمْهُ أجْرَهُ

هر گاه فردى از شما مزدور بگيرد، مزدش را براى او مشخص کند

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 40