اوصاف «انسان کامل» در نهج البلاغه

امام علی(عليه السلام) در نامه 45 نهج البلاغه، چه صفاتی را درباره انسان هاى كامل برشمرده است؟

ایشان مى فرمايد: «خوشا به حال آن كس كه وظيفه واجب خود را در برابر پروردگارش انجام داده و مشكلات را با تحمل از ميان برداشته و خواب را در [بخشى از] شب كنار گذارده و آن گاه كه بر او غلبه كند روى زمين دراز كشد و كف دست را بالش خود كند. [اين انسان] در زمره گروهى است كه خوف معاد، خواب را از چشم شان ربوده و پهلوهايشان براى استراحت در خوابگاهشان قرار نگرفته و همواره لب هايشان مشغول به ذكر پروردگار است و بر اثر استغفارهاى طولانى، گناهانشان از ميان رفته است».

نکوهش «خشم» در کلام معصومين(ع)

معصومين(علیهم السلام) چگونه از خشم و غضب نکوهش کرده اند؟

در روايات تعبيرات تكان دهنده اى درباره خشم و غضب وارد شده، پیامبر(ص) می فرمایند: «غضب، آتش سوزانی از سوى شيطان است». همچنین امام علی(ع) می فرماید: «غضب سخت ترين دشمن انسان است». امام صادق(ع) در این باره می فرماید: «خشم و غضب كليد تمام بدى ها است». امام علی(ع) می فرمایند: «از غضب بپرهيز كه آغازش ديوانگى و آخرش پشيمانى است». همچنین می فرمایند: «كسى كه خشم خود را کنترل کند خداوند عيوب او را مستور مى دارد» و ...

«فقر» از نگاه اسلام

«فقر» از نگاه اسلام مطلوب است یا مذموم؟

انواعی از فقر مايه افتخار است، مانند: فقر الى الله، يا فقری که به معنای زندگى ساده و خالى از تشريفات باشد یا فقری که بر اثر انجام وظيفه دامنگير انسان مى شود، مثل وضعیت مسلمانان در شعب ابی طالب. اما آنجا که به معناى تهيدستى باشد مخصوصاً كه بر اثر تنبلى و كوتاهى حاصل شود سبب ذلّت و خوارى و آلودگى به انواع گناهان است و در متون اسلامی از آن نکوهش شده است، مانند سخن امام علی(ع): «كسى كه فقیر می شود به چهار عيب بزرگ مبتلا مى گردد: ضعف در يقين، نقصان در عقل، كمبود در دين و كمى حيا».

جایگاه «امانتداری» در روايات

معصومین(علیهم السلام) در سخنان خود چگونه ارزش و جایگاه «امانتداری» را تبیین نموده اند؟

سخنان معصومين(ع) در موضوع امانتداری، نشان از اهميت آن دارد، حفظ امانت جزء مهم ترین تعالیم همه ادیان، اساس اسلام و نشانه ایمان دانسته شده، که سبب جلب روزی، اعتماد مردم و سلامت دین و دنیا می شود. پيامبر(ص) در لحظات آخر عمر، به امام علی(ع) فرمودند: «امانت را چه مربوط به شخص نيكوكار و چه بدكار، كم باشد يا زياد، حتى در نخ و سوزن به صاحبش برسان»، آن حضرت در حدیث دیگری می فرمایند: «كسى كه امانت را رعايت نمى كند ايمان ندارد». اين روايات حاکی از جايگاه امانتداری در بين آموزه های اسلامى می باشد.

شیوه های درمان «دروغ گویی»

راهکارهای درمان «دروغ گويی» چیست؟

نخستین شیوه درمان دروغ گويی، شناخت ريشه ها و پيامدهای آن است. در اين مسير بايد با تقویت پايه های ايمان و از بین بردن عواملی مانند حسد، بخل و خود کم بینی به درمان دروغ گویی پرداخت. از دیگر راهکارها، پرهیز از دوستان دروغ گو و محيط های آلوده است. همچنین بازخوانی پيامدهاى زيانبار دروغ، همانند تيره روزى، رسوايى در دنيا و آخرت و امثال اینها علاوه بر دقت در آیات و روایاتی که راست گويان را در صف انبياء و هم نشین شهداء قرار می دهد، تأثير مهم و بازدارنده در دروغ گویی دارد.

توصيه به وفای به «عهد» در کلام معصومين(ع)

در کتب روايی چه تعابيری از معصومين(ع) راجع به وفای به «عهد» وجود دارد؟

معصومين(ع) در اهمیت «وفای به عهد» تعابیر جالبی دارند. پيامبر(ص) می فرماید: «کسي که به عهد خود پايبند نيست، دين ندارد». امام علی(ع) می فرماید: «كسى كه رعايت عهد خويش را نكند، به خدا ايمان نیاورده است». و روایات فراوان دیگری، که در آنها حقائق مهمى درباره اهميت وفاى به عهد آمده، به گونه اى كه آن را به عنوان اساس دين، نشانه يقين، سبب قرب به پيامبر(ص) و سپر مهم در برابر حوادث اجتماعى شمرده؛ اضافه بر اين روايات اسلامى تصريح دارد كه وفاى به عهد يك قانون جهان شمول است و مسلمان و كافر را در بر مى گيرد.

وسعت و محدوده «حق»

از دیدگاه امام علی(ع) محدوده «حق» تا چه اندازه است؟

امام علی(ع) قاعده اى كلّى و بسيار فراگير در مورد «حق» در فرهنگ اسلامى بیان می فرمايد و آن اینکه: «حق در مرحله بيان، از هر چيز وسيع تر است و همه از آن دفاع مى كنند، ولى در مرحله عمل از هر چيز سخت تر و پيچيده تر است؛ چرا كه حق به نفع كسى جريان نمى يابد، مگر اينكه در برابر آن حقى به گردن او قرار مى گيرد و مسئوليتى براى او به وجود مى آورد و حق بر گردن كسى نمى آيد مگر اينكه به نفع او حقى بر ديگرى خواهد بود».

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

عَن الرّضا عليه السّلام :

يا دِعبِلُ! اِرْثِ الحُسَيْنَ عليه السّلام فَاَنْتَ ناصِرُنا وَ مادِحُنا ما دُمْتَ حَيّاً فَلا تُقصِرْ عَنْ نَصْرِنا مَا اسْتَطَعْتَ.

اى دعبل ! براى حسين بن على عليه السّلام مرثيه بگو، تو تا زنده اى ، ياور و ستايشگر مايى ، پى تا مى توانى ، از يارى ما کوتاهى مکن .

جامع احاديث الشيعه ، ج 12، ص 567