سلطان 11 مطلب

حضرت یوسف(ع) و پذیرفتن ولایت و منصب طاغوت!

با اینکه خداوند از پذیرش ولایت طاغوت نهی فرموده، چرا حضرت یوسف(ع) تحت ولایت طاغوت زمانش در آمده و یکى از کارگزاران او بود؟! و حتی درباره عزیز مصر از کلمه «ربّ» - «انَّهُ رَبِّى أَحْسَنَ مَثْواىَ» - استفاده نموده است؟!

رسیدگی به اوضاع اقتصادی محرومین و رفع ستم هایی که به آنها شده آن قدر مسئولیت و مأموریت مهمی است که یوسف(ع) به خاطر انجام آن حاضر به همکاری با چنان حکومتی شد تا - چنانکه در روایات ما نیز آمده - شخص صالح در دستگاه حکومت جور پناهگاهی برای محرومان گردد.
همچنین بسیاری از مفسران استفاده از واژه «رب» را برای عزیز مصر بی اشکال می دانند؛ چون این واژه - همان طور که مثال های زیادی در خود سوره یوسف دارد - فقط برای خداوند به کار نمی رود.

منظور از کرسی و عرش الهی؟

در آیات قرآن بیش از 20 مرتبه به «عرش الهی» اشاره شده است؛ همچنین در آیه 255 سوره بقره، سخن از «کرسی» به میان آمده است. منظور از «عرش» و «کرسی» در این آیات چیست؟ مگر خداوند بلندمرتبه منزه از جا و مکان نمی باشد؟!

با توجّه به معنای لغوی «عرش» و مناسبتی که با «عظمت و قدرت» پیدا می کند، شایسته ترین معنای «عرش الهی» همان «حاکمیّت و قدرت» بی پایان و مطلق خداوند یا «مجموع جهان هستی» است که با تدبیر خداوند به وجود و حیات خود ادامه می دهد.
کرسی نیز به معنایی همچون «منطقه قلمرو حكومت» و یا «منطقه نفوذ علم الهی» و یا وجودی وسيع تر از تمام آسمان ها و زمين و محیط بر آنها تفسیر شده است.
بدیهی است هیچ کدام از این معانی عرش و کرسی موجب «جسم انگاری» خدا نمی شود.

منظور از واژه قرآنی «ملکوت»

منظور از واژه «ملکوت» چیست؟

«ملكوت» به گفته راغب در مفردات مصدر «مَلَكَ» مى باشد كه «تا» به آن اضافه شده است؛ و تنها در مورد مالكيت خداوند به كار مى رود؛ در مجمع البحرين و لسان العرب آمده است كه «ملكوت» به معناى عزّت و سلطان است. بعضى نيز گفته اند: از ريشه «مُلك» به معناى حكومت و مالكيت است و «واو» و «تا» آن براى تأكيد و مبالغه مى باشد.

«توکّل» جناب طالوت بر خداوند

قرآن درباره «توکّل» نمودن جناب طالوت بر خدا چه مي فرمايد؟

قرآن با اشاره به داستان قوم بنی اسرائیل مي فرمايد: در آن زمان که بني اسرائيل زیر سیطره سلطان جباری به نام «جالوت» قرار داشتند به ناچار نزد پیامبر زمان خود «اشموئیل(ع)» آمدند و از او تقاضا كردند كه فرمانده ‏اى لايق براى آنها تعيين كند، تا براى به دست آوردن سرزمين خود با جالوت بجنگند، اشموئيل(ع)، طالوت را براى اين امر برگزيد و لشکر طالوت با توان اندک خود و با اینکه ساز و برگ جنگی قابل ملاحظه ای در اختیار نداشت، با ایمان و توکّل بر خدا و تکیه بر صبر و استقامت بر لشکر جالوت پیروز شد.

«عجله» پيامبر(ص) در نزول وحی

خداوند در قرآن چگونه پیامبر(صلى الله عليه و آله) را از «عجله» در دریافت وحی نهی نموده است؟

خداوند در آیه 114 سوره «طه» پيامبر اسلام(ص) را از «عجله و شتاب» باز مى دارد و مى فرمايد: «در مورد قرآن عجله مكن، پيش از آن كه وحى آن بر تو تمام شود و بگو پروردگارا! علم مرا افزون كن». دقت در این آیه و آیات دیگری که در این خصوص نازل شده است ما را متوجه این حقیقت می کند که گرچه عجله پیامبر(ص) در دريافت وحى يا تلاوت بر اصحاب يا تقاضاى نزول وحى، همه به خاطر عشق و شوق او به هدايت انسان ها بود، ولى حتّى در اين كار نيز بايد با صبر و حوصله گام برداشت.

معنی عبارت «یاتی بسلطان جدید» درباره امام زمان(عج)؟!

منظور از تعبیر «یاتی بسلطان جدید» که درباره امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) وارد شده است، چیست؟

درباره تعبیر «یاتی بسلطان جدید» درباره امام زمان(عج) دو احتمال وجود دارد: 1. مقصود اسلوب و روش جديد در اداره حكومت و شؤون اجتماع باشد كه بشريت نظير آن را در هيچ نوع از حكومت ها نديده است. 2. مقصود سلطنتى است كه نسبت به سلطنت ها و حكومت هاى سابق بر خود جديد است؛ ولى تجديد كننده حكومت و سلطنت رسول خدا(ص) می باشد.

منظور از واژه ملک

واژه ملک به چه معناست؟

«ملك» در اصل به معناى قوّت بر چيزى است؛ و به همين جهت تمليك به معناى تقويت آمده است. سپس اين تعبير در آنجايى كه انسان صاحب چيزى مى شود به كار رفته؛ چرا كه انسان قوّت و قدرت بر آن دارد. به همين جهت به آبى كه همراه مسافر است «مَلَكَ» (بر وزن سبب) گفته مى شود؛ چرا كه هنگامى كه مسافر آب همراه دارد نيرومند و مسلّط بر كار خويش است. «مَلِك» (بر وزن خشن) به سلطان و پادشاه گفته مى شود؛ به خاطر قوّت و قدرتى كه در كشور خود دارد.

معناى بیعت در لغت و اصطلاح

معناى لغوى و اصطلاحى بیعت چیست؟

بیعت که هم خانواده بیع(مبادله و خرید و فروش) است، در لغت به معنای دست دادن برای اطاعت از سلطان یا معاهده یا دست دادن در امضای معامله است. اما در اصطلاح به معنای پیمان بستن شخصی با شخص دیگر برای فرمان بری و اطاعت و تسلیم نظر وی بودن است، خواه تکالیفی که بیعت شونده بر عهده بیعت کننده می گذارد موافق میل او باشد یا مخالف آن.

اهل سنت و وجوب اطاعت از پیشواى ستمگر

نظر اهل سنت درباره وجوب اطاعت از پیشواى ستمگر چیست؟

اجماع اهل سنّت بر این است که سلطان با فسق، از خلافت عزل نمى شود. این اجماع از امثال امام نووی، قاضی عیاض و قاضی ابوبکر باقلانی نقل شده است. مستمسک آنها در چنین اعتقادی روایاتی از پیامبر و صحابه است که در آنها اطاعت از حاکمان فاسق لازم شمرده شده است. امام نووى مى گوید: «اهل سنّت اجماع نموده اند که سلطان و خلیفه، با فسق از خلافت عزل نمى شود...». قاضى عیاض مى گوید: «جماهیر اهل سنّت از فقیهان، محدّثان و متکلمان معتقدند که سلطان، با فسق، ظلم و تعطیل حقوق از خلافت عزل نمى شود».

نگرشي در معانى لغوى مولى

کلمه مولى چند معنى دارد و در حدیث غدیر کدام یک از آنها مى تواند مراد باشد؟

مولی نزد اهل لغت معانی بسیاری دارد مانند سید و سلطان. از طرفی آنان اجماع دارند بر اینکه ولی و مولی به یک معنا هستند و بر «اولویت به امر» دلالت دارند. و بدیهی است وقتی واژه مولی درباره رسولی الهی یا جانشین وی استفاده شود، اشاره به وسیع ترین دایره محل اعمال آن سیادت و سلطنت دارد؛ لذا اراده سایر معانی درباره حدیث غدیر یا موجب کذب بستن به پیامبر(ص) یا کفر می گردد و یا با توجه به وضعیت مردم و دستور پیامبر به تجمع مردم، امری بی فایده می گردد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمامُ عليٌّ(عليه السلام)

مَنْ آثَرَ على نَفْسِهِ استحَقَّ اسمَ الفضيلةِ

هر که ايثار کند، برازنده نام فضيلت است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 26