اولا: دین ارثی از هیچ کس قبول نیست و بر همه واجب است بعد از بلوغ نسبت به اعتقادات خود تحقیق کند، حتی اگر شیعه باشد. شیعیان نیز اگر ایمان محکمی نداشته باشند، اعمال صالح نداشته و اهل گناه باشند، سرنوشت بدی خواهند داشت.
ثانیا: خداوند فقط انسانهای کافر و لجوج را وارد جهنم خواهند کرد؛ یعنی فقط آنهایی که با علم به بطلان یک آئین از آن پیروی می کنند و به همین صورت از دنیا می روند اهل جهنّم خواهند بود.
ثالثا: خداوند حکیم، هر شخصی را با توجه به دانش و امکاناتی که در اختیار او قرار داده، مورد تکلیف و بازخواست قرار خواهد داد. لذا بر مستضعفین فکری، و لو غیر شیعه که حق ستیز نیستند، حرجی نیست.

اولا: خدا ابلیس را از ابتدا شيطان نيافريد، ابلیس سالها همنشین ملائک مقرب و بر فطرت پاك بود، امّا با اختیار داده شده، بنای طغیان و سركشى را گذاشت و لقب شیطان گرفت. بنابراین خلقت اولیّه او پلید نبوده تا منافی عدالت باشد.
ثانیا: از منظر سازمان آفرينش، وجود شيطان براى افراد با ايمان و آنها كه مى خواهند راه حق را بپويند زيانبخش نيست، بلكه وسيله پيشرفت و تكامل آنها است؛ چرا که پيشرفت و تكامل، همواره در ميان تضادها صورت مى گيرد. بنابرین وجود شیطان برای حق پویان، رمز تكامل است و سدّ هدایت نیست، زیرا شيطان جز وسوسه کاری نمی کند.
ثالثا: خداوند در برابر وسوسه های اغواگرانه شیطان، ابزار هدایت، اراده و قدرت انتخاب را نیز در اختیار انسان قرار داده است. انسان گناهکار با اختیار از وسوسه شیطان پیروی می کند، لذا مستحقّ مجازات می گردد.

«تهذیب نفس» از دیدگاه قرآن داراى جایگاهى بلند است. این مسئله نزد خداوند از چنان اهمیتی برخوردار است که طولانى ترین و مهمترین سوگندهای خداوند که در سوره«شمس» است و سه بار در آن سوگند به ذات پاک خداوند تکرار شده است؛ سرانجام روى این مسأله تأکید می کند که: «فلاح و رستگارى در تزکیه نفس است». همچنین قرآن با این تعبیر بیان می کند که رستگارى انسان نه در گرو پندارها و خیال ها و نه در سایه مال و ثروت و مقام و نه وابسته به اعمال اشخاص دیگر است.

هر ملتى در هر زمانى براى برانگیختن عواطف و احساسات افراد خود و دعوت آنها به وظائف فردى و اجتماعى، شعارى داشته و دارد. اسلام اذان را برای مومنین تعیین کرده است. چه شعارى از این رساتر که با نام خداى بزرگ آغاز مى گردد، با اعلام وحدانیت و یگانگى آفریدگار جهان و گواهى به رسالت پیامبر(ص) اوج مى گیرد و با دعوت به رستگارى، فلاح، عمل نیک، نماز و یاد خدا پایان مى گیرد. عبارات کوتاه و موزون، محتویات روشن، مضمون سازنده و آگاه کننده از ویژگی های آن است.

«شُحّ» در لغت به معنى بُخل آميخته با حرص است كه به صورت عادت در آيد. «بخل» از موانع مهم رستگارى است و اهمّيّت آن تا جايى است كه امام صادق(ع) از سر شب تا صبح، در ضمن طواف كعبه، پيوسته دعا مي كند كه خدا نفسش را از «بُخل» نگاه دارد. در روايت شُح از «بُخل» شديدتر دانسته شده؛ چون «بخيل» به آنچه دارد «بُخل» مى ورزد، ولى «شحيح» هم به آنچه در دست مردم است و هم آنچه خود دارد «بُخل» مى ورزد، تا آنجا كه هر چه را در دست مردم ببيند، آرزو مى كند كه آن را به چنگ آورد، خواه از راه حلال باشد يا حرام و هرگز قانع به آنچه به او روزى داده شده، نيست.

تقّرب و رسیدن به خدا‌ مهم ترین دغدغه هر مؤمنی است که برای دستیابی به آن تلاش می کند. بهترین راه رسیدن به خدا و رضوان الهی، همان راهی است که خود خداوند بیان و مشخص کرده است. این امر محقّق نمی گردد جز با شناخت خداوند متعال، حرکت در مسیر بندگی، رعایت اخلاق و مراقبت از نفس. علاوه بر این، باید موانع قرب الهی را رفع نمود که ارتکاب گناه از جمله آن موانع است.

هر ملتى براى دعوت افراد خود به وظائف فردى و اجتماعى شعارى دارد. در اسلام براى این دعوت از «اذان» استفاده مى شود که به مراتب رساتر و مؤثرتر است. شعارى که با نام خداى بزرگ آغاز و با اعلام وحدانیت و یگانگى آفریدگار جهان و گواهى به رسالت پیامبر(ص) او اوج مى گیرد و با دعوت به رستگارى، فلاح، عمل نیک، نماز و یاد خدا پایان مى یابد. از نام خدا «اللّه» شروع مى شود و بانام خدا «اللّه» پایان مى پذیرد، جمله هایش موزون، عباراتش کوتاه، محتویاتش روشن و مضمونش سازنده و آگاه کننده است.

بحث اصلی سوره شمس «تهذیب نفس» است، در آغاز سوره به یازده موضوع مهم از عالم خلقت و ذات پاک خداوند، براى اثبات این معنى که فلاح و رستگارى در گرو تهذیب نفس است، قسم یاد شده؛ و در پایان سوره، به قوم «ثمود» که به خاطر ترک تهذیب نفس در شقاوت ابدى فرو رفتند، مى پردازد.