شيخ صدوق 13 مطلب

تاریخچه اعتقاد به «رجعت»

سابقه اعتقاد به «رجعت» به چه زمانى بر مي گردد؟

اعتقاد به «رجعت» از مباحث بسيار مهمي است كه سرچشمه قرآنى داشته و در احاديث پیامبر(ص) نيز به آن اشاره شده است و در کتب اهل سنت از اماميه با اين اعتقاد ياد مى كنند و اصحاب امامان(ع) نيز با مخالفان خود بر سر اين عقيده مباحثات زيادى داشته اند؛ مانند مناظرات مؤمن الطاق با ابوحنيفه. بعدها علماى شيعه سعى زيادى در راه تثبيت اين عقيده داشته اند به حدى كه برخى در اين باره كتاب تأليف كرده اند.

انتساب «دعای ندبه» به علماي شيعه!!

این شبهه که «دعای ندبه» را منتسب به علماي شیعه و ساخته و پرداخته آنها می داند چگونه پاسخ داده می شود؟

به چند جهت «دعای ندبه» منتسب به علماي شیعه نيست: 1- «بزوفرى» در ادامه روايت این دعا آورده است: «و يستحب أن يدعى به فى الاعياد الاربعة»؛ در حالی که حکم کردن هر کاری به وجوب، استحباب و ... اختصاص به معصومین(ع) دارد. 2- تعيين زمان قرائت اين دعا (اعياد اربعه) خود دليل بر صدور آن از جانب معصوم(ع) است. 3- روش علما اين بوده كه وقتي دعا يا زيارتى را از جانب خود انشاء مى كردند، متذكر مى شدند تا بر مردم مشتبه نگردد. 4- اگر جمله «انه الدعاء لصاحب الامر» انشاء از جانب امام زمان(عج) باشد مى توان آن را از توقيعات حضرت مهدي(عج) به «بزوفرى» دانست و... .

کتب اربعه

معرفی کتب «اربعه»

کتب اربعه حدیثی به مجموعه کتاب‌های چهار گانه ای اطلاق می شود که مهمترین منابع استنباط فقها و مجتهدان در مذهب شیعه‌ی اثنی عشری است. این کتابها عبارتند از: 1- الکافی که توسط  مرحوم کلینی تالیف شده است. 2- من لا یحضره الفقیه که توسط  شیخ صدوق  تالیف شده است. 3-تهذیب الاحکام که توسط شیخ طوسی تالیف شده است. 4- الاستبصار فیما اختلف من الاخبار؛ این کتاب نیز توسط شیخ طوسی  تالیف شده است.

اصول اربعمائة (کتاب‌های چهار صدگانه)

معرفی «اصول اربعمائه (کتاب‌های چهار صدگانه)»

از زمان امام علی(ع) تا زمان امام حسن عسکری(ع) بیش از شش هزار و ششصد کتاب توسط شاگردان ائمه و غالبا با املاء و انشای آن بزرگواران نوشته شده است که تعداد چهارصد کتاب از این مقدار به عنوان «اصول» تلقی شده و آنها را اصول اربعمائه، یعنی کتاب‌ های چهار صد گانه نامیده اند. این کتاب‌ها در واقع مستقیماً توسط خود امامان شیعه به اصحاب املاء شده و آنها نیز آن روایات را نگاشته و تنظیم کرده اند. بنابراین این اصول منبعی مورد اعتماد برای محدثان تراز اول اسلام مثل کلینی، شیخ صدوق، شیخ مفید و شیخ طوسی بوده است.

من لا یحضره الفقیه

معرفی کتاب «من لا یحضره الفقیه»

کتاب «من لا یحضره الفقیه» یکی از مهمترین منابع و جوامع حدیثی شیعه و دومین کتاب جامع از کتب اربعه است. این کتاب توسط ابو جعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق (306 ق ـ 381 ق) تالیف و تصنیف شده است. این کتاب را به درخواست و سفارش استادش ابو عبدالله محمد بن حسن علوی معروف به نُعمه در بلخ و متاثر از سبک و روش «کتاب من لا یحضره الطبیب» زکریای رازی نوشته است تا اگر کسی به فقیه و دانشمند مسائل شرعی دسترسی نداشت با وجود این کتاب که کتابی جامع و کامل در باب مسائل و احکام شریعت اسلام است، بی نیاز باشد. شیخ صدوق این کتاب را تماماً مبتنی بر اصول اربعمائه به نگارش درآورد.

انتساب کتاب «مونس الحزین» به «شیخ صدوق»!

چرا برخی از دانشمندان کتاب «مونس الحزین» را به شیخ صدوق(رحمه الله) نسبت داده اند؟

احتمال دارد كه قضيه «ساخت مسجد مقدس جمكران» به جهت تناسب آن با موضوع كتاب «تاريخ قم» در حاشيه اين كتاب نوشته شده و سپس به مرور زمان از حاشيه به داخل متن كتاب وارد شده است و از آنجا كه فتال نيشابورى در سال 508 به شهادت رسيده و دو قرن بعد از نويسنده كتاب «تاريخ قم» بوده كه معاصر شيخ صدوق است، لذا اين كتاب به شيخ صدوق نسبت داده شده است. مؤيد اين مطلب اينكه در زمان قديم چاپ نبوده و از روى هر كتاب رونويسى مى كرده اند و افرادى بودند كه حرفه آنها رونويسى بوده است هر چند خودشان عالم به مباحث آن كتاب نبوده اند.

کتاب الاعتقادات

معرفی کتاب الاعتقادات

کتاب «الاعتقاد»، «اعتقادات الامامیه»، یا «دین الامامیه» یکی از مهم ترین منابع عقاید مذهب شیعه است که توسط شیخ صدوق ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی (م 381 ق) تالیف شده است. شیخ صدوق که از متبحرترین و بزرگترین محدثان و راویان جهان اسلام به شمار می رود، این کتاب را در نیشابور و به درخواست عده‌ای از توده مردم و علمای شیعه و سنی در یک مجلس املاء کرده و همه عقاید خود را بر اساس روایات وارد شده در زمینه های مختلف اعتقادی مثل توحید، نبوت، امامت، معاد، خلقت، مرگ، عوالم برین و فرشتگان، در چهل و پنج باب تنظیم و تدوین و تبیین کرده است.

علل الشرایع

معرفی کتاب «علل الشرایع»

کتاب «علل الشرایع» توسط شیخ ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق (م 381 ق) تالیف شده است. نام کامل کتاب «علل الشرایع و الاحکام» است و شیخ صدوق آن را برای تبیین و توضیح، مصلحت‌ها، حکمت‌ها و اسباب احکام شرعی و حقایق هستی تنظیم و تالیف کرده است.

التوحید

معرفی کتاب «التوحید» صدوق

کتاب التوحید که کتابی حدیثی در زمینه روایات معتبر در باب مسائل توحیدی است، توسط شیخ ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق(م 381 ق) تالیف شده است. این کتاب بر اساس احادیث اصول اربعمائه در یک مقدمه و شصت و هفت باب و به صورت حدیثی تنظیم و تصنیف شده است. این کتاب از زمان تالیف مورد توجه دانشمندان حدیث و کلام شیعه بوده و تعالیق و حواشی متعددی بر آن نوشته شده است. همچنین این کتاب از منابع و مستندات متاخرانی مثل علامه مجلسی، علامه حلی و فیض کاشانی برای تدوین مجموعه‌های حدیثی و کلامی به شمار می رود.

معانی الأخبار

معرفی کتاب «معانی الاخبار»

کتاب «معانی الاخبار» که کتابی حدیثی درباره معنای الفاظ و کلمات مشکل و پرکاربرد قرآن و احادیث می‌باشد، توسط شیخ صدوق ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی (م 381 ق) تالیف شده است. شیخ صدوق این کتاب را بر اساس احادیث موجود در اصول اربعمائه (یعنی منابع حدیثی معتبر شاگردان ائمه علیه السلام)، به ویژه آثار احمد بن محمد بن خالد برقی، مثل معانی الاحادیث و تفسیرالحدیث و همچنین کتاب جامع الاحادیث النبویه استادش شیخ ابو محمد جعفر بن احمد بن علی قمی رازی معروف به ابن الرازی، تدوین و تالیف کرده است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الامام الصادق (ع)

من فطر صائما فله مثل اجره

هر که روزه داري را افطار دهد اجرش همانند اجر او باشد

ميزان الحکمة 6/394