سلطه 6 مطلب

تبيين «آیات متشابه» قرآن راجع به «عرش»، «کرسی» و «استواء»

«آیات متشابه» قرآن راجع به «عرش»، «کرسی» و «استواء» چگونه قابل تبیین است؟

«عرش» به معنی تخت و سریر بوده اما معمولا در معنی کنایی به کار می رود و در قرآن نیز با عبارت «استواى بر عرش» و «تدبير امر» قرین شده است، از این رو «عرش»، كنايه از تدبير می باشد. همچنین واژه «كرسى» نیز كنايه از سلطه كامل خداوند بر جهان هستى است. از سویی واژه «استواء»؛ اگر با «على» استعمال شود، به معناى استيلا و فراگيرى است همانند: «ثُمَّ اسْتَوى عَلَى الْعَرْشِ». در واقع در نتيجه آياتى كه در آن ها واژه هاى عرش، كرسى و استواء به كار رفته، همان معناى كنايى متعارف آن منظور بوده و نبايد در معانى حقيقى استعمال شود.

منظور از کرسی و عرش الهی؟

در آیات قرآن بیش از 20 مرتبه به «عرش الهی» اشاره شده است؛ همچنین در آیه 255 سوره بقره، سخن از «کرسی» به میان آمده است. منظور از «عرش» و «کرسی» در این آیات چیست؟ مگر خداوند بلندمرتبه منزه از جا و مکان نمی باشد؟!

با توجّه به معنای لغوی «عرش» و مناسبتی که با «عظمت و قدرت» پیدا می کند، شایسته ترین معنای «عرش الهی» همان «حاکمیّت و قدرت» بی پایان و مطلق خداوند یا «مجموع جهان هستی» است که با تدبیر خداوند به وجود و حیات خود ادامه می دهد.
کرسی نیز به معنایی همچون «منطقه قلمرو حكومت» و یا «منطقه نفوذ علم الهی» و یا وجودی وسيع تر از تمام آسمان ها و زمين و محیط بر آنها تفسیر شده است.
بدیهی است هیچ کدام از این معانی عرش و کرسی موجب «جسم انگاری» خدا نمی شود.

منظور از توحيد در مالکيّت

منظور از توحيد در مالکيّت چيست؟

مالكيّت بر دو گونه است: مالكيّت حقيقى(تكوينى)، و مالكيّت حقوقى(تشريعى)؛ مالك حقيقى كسى است كه داراى سلطه خارجى بر چيزى باشد. مالكيّت حقوقى، همان قراردادى است كه سلطه قانونى را بر چيزى امضاء مى كند؛ مثل مالكيّت انسان نسبت به اموال خود. هر دو نوع مالكيّت، از نگاه يك موّحد از آن خدا است. او است كه داراى سلطه وجودى بر همه اشياء جهان است. از نظر مالكيّت قانونى، نيز همه چيز از آن او است.

عیسی «خداوند» یا مولا!

چرا مسیحیان عیسی را خداوند می خوانند؟

عیسی «خداوند» یا مولا خوانده شده است.  این لقب به کسی داده می شود که قدرت و سلطه دارد و به عقیده مسیحیان، هنگامی که خدا عیسی (ع) را از مردگان برخیزاند، این لقب را به وی عطا کرد. همچنین لقب مذکور به این اعتقاد مسیحی اشاره دارد که عیسی (ع) تنها میانجی بین خدا و بشر است. علاوه بر این، لقب «خداوند» بر اعتقاد مسیحیان مبنی بر آوردن عیسی(ع) در واپسین روز و نشستن وی بر طرف راست خدا برای داوری انسانها، دلالت می کند.

راهکار دین برای حل اشکال تضاد بین «سلطه» و «آزادی»

راهکار دین برای حل اشکال تضاد بین «سلطه» و «آزادی» چیست؟

یکی از بارزترین اشکالات در علم سیاست، تضاد بین سلطه و آزادی است؛ زیرا سلطه منشأ سلب آزادی است، در حالی که آزادی حق طبیعی هر انسانی است. از این رو بشر تلاش کرده از سلطه دیگران بگریزد. زیرا از لحاظ علمی نمی توان بین آزادی نامحدود انسان و تضییق ها جمع کرد. همچنین از لحاظ عملی، چه ضمانتی دارد که همه مردم مطیع حاکم سلطه گرا باشند؟ دین در حل این تضاد، آزادی مطلق را حق طبیعی انسان نمی داند، بلکه انسان را به عبودیت الهی سفارش می کند تا از طریق بندگی به مقام خلیفه اللَّهی برسد.

محورهای «اتحاد» بین پیروان ادیان آسمانی

قرآن چه محورهایی را برای اتحاد در حوزه پیروان ادیان آسمانی معرفی کرده است؟

قرآن کریم محورهایی را برای وحدت در حوزه پیروان ادیان آسمانی معرفی کرده است. از قبیل: 1- پرستش خداوند سبحان، که در این زمینه می فرماید: «ما پیش از تو هیچ پیامبری را نفرستادیم مگر این که به او وحی کردیم که: معبودی جز من نیست، پس تنها مرا پرستش کنید». 2- قرآن نفی شرک را یکی از محورهای اتحاد قرار داده و می فرماید: «فقط مرا مى پرستند و چیزى را همتاى من قرار نخواهند داد». 3- قرآن نفی سلطه را محور اتحاد قرار داده و می فرماید: «و بعضى از ما، بعض دیگر را - غیر از خداى یگانه - به ربوبیت نپذیرد».

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الصادق (عليه السلام) :

مَنْ حَجَّ يُرِيدُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لا يُرِيدُ بِهِ رِيَاءً وَ لا سُمْعَةً غَفَرَ اللَّهُ لَهُ الْبَتَّةَ

کسى که حجّ انجام دهد و خدا را اراده کند و قصد ريا و شهرت طلبى نداشته باشد قطعاً خداوند او را خواهد بخشيد.

وسائل الشيعة: 11/109