روايات متعددى از منابع شيعه و اهل سنت، رفعت مقام و عظمت جايگاه خاندان پيامبر(ص) را در پيشگاه خدا روشن ساخته است. در حدیثی پيامبر(ص) می فرماید: «جبرئيل(ع) به من گفت: اى محمّد!(ص) شرق و غرب جهان را گشتم كسى را از تو گرامى تر و خاندانى را از بنى هاشم گرامى تر نيافتم». همچنین در کتاب «صحیح مسلم» آمده که پیامبر(ص) در خطبه غدیر سه بار این جمله را تکرار فرمود كه: «به شما يادآورى مى كنم كه خدا را در مورد اهل بيت من فراموش نكنيد».

تلاش های حكومت عباسی در سامرا و بغداد برای کنترل زندگی امام حسن عسکری(ع) و جستجوی شدید سلطان وقت و کوشش بی امان برای یافتن آخرین حجّت خدا، ولادت آن حضرت را بر همگان مخفی ساخت. در روایات امامان(ع) به ولادت اسرارآمیز آن حضرت اشاره شده و حتی این مطلب یکی از دلایل شناخت وی تعیین شده بود. تلاش بی وقفه بنی عباس برای یافتن فرزندی از امام یازدهم، در بیشتر منابع تاریخی گزارش شده است.

برزنجى گفته: همه اخبار صريح هستند در اين که قلب ابوطالب مملوّ از ايمان به پيامبر(ص) بود.

در جنگ صفين هنگامی که معاويه احساس خطر کرد، ضمن نامه ای خطاب به امام على(ع) نوشت: گمان می کنم اگر مى دانستیم در این جنگ بین ما چه روی می دهد، هرگز با هم نبرد نمی کردیم. پس برای اینکه افراد بیشتری کشته نشوند، حکومت شام را به من بده تا مصالحه كنيم، ما همه فرزندان عبدمناف هستيم و برهم برترى نداریم. امام با رد درخواست معاویه و بیان دلیل و فلسفه نبرد با او و شرح حسب و نسب خویش، پاسخ نامه معاویه را دادند.

در سوره «احزاب» آياتى وجود دارد كه به گفته گروهى از مفسران درباره امام على(ع) نازل شده و نظر به فداكارى هاى بى نظير او دارد. «شواهد التنزيل» از امام علي(ع) نقل كرده كه فرمود: «آيه «رجال صدقوا ما عاهدوا الله عليه» درباره ما نازل شده است... و به خدا سوگند آن كس كه در انتظار [شهادت] است منم». بسيارى از مفسّران نيز گفته اند: «كفى الله المؤمنين الْقتال» اشاره به امام على(ع) و ضربه اوست كه بر پيكر عمرو بن عبدود زد و پيامبر(ص) نیز آن را برتر از عمل تمام امت خود برشمرد.

امام علی(ع) با اشاره به ارتباط نزدیک خود با پیامبر(ص) می فرماید: «شما منزلت و مقام مرا در نزد پیامبر(ص) مى دانيد، او مرا در دامان خويش در حالى كه كودك بودم مى نشاند و [همانند فرزندش] مرا به سينه خود مى فشرد و در بستر خويش در كنار خود مى خوابانيد، به گونه اى كه بدن خود را [همچون يك پدر بسيار مهربان] به بدن من مى چسبانيد و بوى خوش خود را به مشام من مى رساند و غذا را مى جويد و در دهان من مى گذاشت و ...».

معتمد چون شنيده بود كه از حضرت عسكرى(ع) فرزندى باقى مانده، در صدد يافتن او بر آمد و دستور داد عده ‏اى از قابله‏ ها، زنان و كنيزان آن حضرت را معاينه نمايند و اگر آثار حملى در آنان مشاهده شد، گزارش كنند. از طرفی براى آنكه شيعيان از وجود امام بعدى نوميد گردند، دستور داد ميراث آن حضرت ميان مادر و برادرش جعفر تقسيم شود.

روایات بسیاری دلالت بر گریه پیامبر(ص) بر اموات یا گریه دیگران در حضور آن حضرت دارد، نقل شده پیامبر(ص) قبل از آن که خبر شهادت زید و جعفر و ابن رواحه به مردم برسد شهادت آنان را خبر داد، پس فرمود: زید پرچم را به دست گرفت و به شهادت رسید، سپس جعفر پرچم، و پس از وی، ابن رواحه هم شهید شد، پیامبر در آن حال گریستند. هم چنین پس از نیرد احد، پیامبر(ص) فرمودند: «حمزه هیچ گریه کننده اى ندارد. سعد بن معاذ زنان را به خانه پیامبر آورد و آنها بر حمزه گریه کردند. پیامبر براى آن زنان دعا کرد و آنها را باز گرداند.

ابن شهر آشوب مى نويسد: اشعار ابوطالب که ايمان او را مى رساند بيشتر از سه هزار بيت. است از جمله در وصيتش اين چنين مي سرايد: «چهار نفر را به یارى پیامبرِ خوبى، سفارش مى کنم: فرزندم على و بزرگ قوم عبّاس و حمزه شجاع حامىِ حقیقت نبوى و جعفر را سفارش مى کنم در مقابل مردم از او دفاع کنید . مادرم و اولادش فداى شما باد! در یارى رساندن به احمد ، در مقابل مردم سپر باشید».

ابن اثیر می گوید: ابوطالب، پیامبر(ص) و على را در حال نماز دید و على در طرف راست آن حضرت بود، پس به جعفر گفت: در کنار پسر عمویت قرارگیر و در جانب چپ او نماز بخوان و اسلام جعفر کمى پس از اسلام برادرش على بود.