از مسائلی که در بُعد تاریخی حماسه عقیدتی کربلا سهم بسزایی دارد، مسأله «غیب» است. امری که موجب شد تا در بررسی این واقعه تاریخی اختلافاتی پیش آمده و بیشتر بصورت مقابله یک امر کلامی با یک مسأله تاریخی عنوان شود. در این زمینه روایات بسیاری وجود دارد که در بیشتر آنها آمده است که رسول خدا(ص) از شهادت امام حسین(ع) خبر داده بودند. علامه امینی بخشی از این نقل‌ها را در کتاب «سیرتنا و سنتنا» فراهم آورده‌اند. کتاب‌های اهل سنت مملو از این اخبار و آثار است. علاوه بر این روایات، اخباری نقل شده که به صراحت یا اشارت، وقوع حادثه کربلا را قبل از اتفاق افتادن آن، خبر داده است.
امّا طبیعی است که نه تنها امام حسین(ع)، بلکه پیامبر(ص) نیز در زندگی سیاسی خویش، از عنصر «غیب» استفاده نمی ‌کرد، جز در مقام اثبات نبوّت یا امامت؛ «رفتار پیامبر(ص) و ائمه مطابق ارزیابی سیاسی موجود بود». آگاهی از غیب را خداوند به طریقی به آنها داده است - به وسیله جبرئیل یا خواب و امثال آن- چرا که اصل غیب جز در اختیار خداوند نیست. اسوه بودن پیامبر(ص) و امام(ع) هم مبتنی بر وضع موجود و ارزیابی ظاهری است، نه بر غیب.

معاويه، ضحّاك بن قيس فهرى را با سه يا چهار هزار نفر نيروى زبده، روانه  اطراف كوفه کرد و به او گفت: بر باديه نشينانی كه  در اطاعت على(ع) هستند شبيخون بزن و از شهری به شهر دیگر حرکت کن و مبادا با سپاهى كه به سوى تو فرستاده مى شود، نبرد کنی. ضحّاك با چپاول اموال و کشتن باديه نشينان، به ثعلبيه رسيد، سربازانش در راه حج اموال حاجيان را غارت کردند و در قُطقُطانه، عمرو بن عميس بن مسعود برادر زاده عبد الله بن مسعود صحابى پیامبر(ص) و همراهانش را كشتند.