قضا و قدر دو قسم است: 1) «تکوینی» یعنی همه امور بر اساس علل و ویژگی های خاصّی محقّق می شوند. 2) تشریعی به معنى فرمان الهى در تعيين وظائف انسان و مقدار و حدود اين وظائف. قضا و قدر به هر دو معنی با اختیار انسان منافات ندارد. سرنوشت هر معلولی، تابعِ علل و عواملی است؛ و چون خداوند انسان را مختار آفریده، اراده اش نقش مهمّی در سرنوشت او داشته و عامل موثّری در تأمین سعادت او است. اراده انسان در طول اراده و قضا و قدر الهی است و با آن منافاتی ندارد. اگر انسان در اعمالش اختیاری نمی داشت، آمدن پيامبران، نزول كتب آسمانى و كيفر و پاداش همه بى فايده و ظالمانه بود.

امام علي(ع) که به خاطر فریب خوردن مردم عراق از لشكر معاويه در جنگ «صفین»، دل پرخونى از آنان داشت، در كلامي كوتاه و پر معنا آنان را مورد نكوهش شديد قرار داده، فرمودند: «امّا بعد اى مردم عراق! شما به زن باردارى مى مانيد كه در آخرين روزهاى دوران حملش، جنين خود را ساقط كند و با اين حال قيّم و سرپرستش نيز بميرد و بيوه گى او به طول انجامد [سپس از دنيا برود] و ميراثش را دورترين بستگانش ببرند [چرا كه نتوانست فرزند سالمى به دنيا آورد]».

علمای اهل سنت نقل کرده اند: ابوبکر در جاهلیّت (کلمه جاهلیت از اضافات خود راوی است) شراب نوشید و شعری سرود؛ رسول خدا(ص) خبردار شد و در حالى که از ناراحتی جامه اش به زمین کشیده مى شد نزد ابوبکر رفت و او را با عمر یافت و آنها را توبیخ کرد.

خداوند در سوره «بقره» هدف از نزول آيات الهى را تعقّل و انديشه ذكر مى كند و تعدادی از آيات قرآن، با لحن سرزنش بارى مردم را به خاطر عدم تفكر و تعقّل، مورد مؤاخذه قرار می دهد. قرآن می گوید: خداوند، نيروى تعقّل را در اختيار انسان نهاده كه براى درك واقعيّت ها از آن استفاده كند، و اگر نكند در خور ملامت و توبيخ است. قرآن عقل و خرد انسان را به عنوان يكى از منابع اصيل معرفت شناخته و همگان را به تعقّل و تفكّر بيشتر در همه مسائل دعوت مى كند.

بطور كلّى مى توان گفت وظايف عمده و اصلى يك مدير عبارت است از: تصميم گيرى، برنامه ريزى، سازماندهى، هماهنگى و كنترل، ايجاد انگيزه و ابتكار، چاره جوئى و پيشگيرى، بررسى و ارزيابى عوامل پيروزى و ناكامى، جمع آورى اطّلاعات و آمار لازم، جذب نيروهاى صالح، و تشويق و توبيخ، از مهم ترین وظایف مدیر می باشد.،.

خداوند در قرآن بیش از 120 بار مشتقّات «انذار» و بیش از 40 بار مشتقّات «بشارت» را بکار برده است. و از دو خصوصیت «مبشر»؛ (امید دهنده) و «منذر»؛ (بیم دهنده) بودن، به عنوان بارزترین خصوصیات رسولان خود یاد می فرماید. قسمت مهمّى از آيات قرآن توصيف نعمتهاى معنوى و مادّى بهشت است كه تشويقى براى حركت به سوى نيكيها و پاكيهاست و در بخش عظيمى از آيات از مجازاتهاى روحانى و جسمانى دوزخيان سخن مى گويد كه خود يك عامل بازدارنده است.

«عتاب» و«عفو» که خداوند در آیه 43 سوره توبه، به پیامبر(ص) نموده، با مقام عصمت پیامبر(ع) منافاتی ندارد، چون در واقع این عتاب از باب «به تو مى گویم، ولى اى همسایه تو بشنو» است. یعنی در اصل، این عبارت توبیخ منافقین است به خاطر فرار از جهاد ولی با عتاب و خطاب به پیامبر(ص) که چرا به آن ها اجازه دادی؟.