دنیا 82 مطلب

جایگاه عدل الهی در کامیابی های دنیوی بی دینان و ناکامی های دینداران؟!

آیا درست است که افراد بی دین در زندگی موفق باشند، اما دینداران ناموفق؟! در این صورت جایگاه عدل الهی کجاست؟!

اولا: اینکه همه انسانهای بی دین لزوما انسان هایی موفق باشند و همه انسانهای دیندار ناموفق باشند، ادعایی بدون دلیل است؛ چرا که سنت الهی این گونه است که امور زندگی بر اساس قانون اسباب و مسببات جریان یابند؛ بنابراین هر کسی مقدمات رسيدن به موفقیت ها را بتواند برای خود فراهم آورد، می تواند از آنها بهره مند گردد و برعکس هر کسی که تدبیر صحیحی برای زندگی و سرمایه های مادی و غیرمادی اش نداشته باشد، به هیچ موفقیتی نائل نمی گردد.

ثانیا: موفقیت فقط منحصر در پیشرفت های مادی، علمی و شغلی نیست؛ کسانی که با بی تقوایی و بی دینی، مکررا خطوط قرمز الهی و احکام شرعی را نقض می کنند، حتی اگر در این دنیا به توفیقاتی برسند، پس از مرگ متوجه می گردند که آنچه کامیابی و پیشرفت می پنداشتند، تنها سرابی بی حاصل بوده و آورده ای برای بهره مندی از نعمات جاویدان آخرت به همراه ندارند.

ثالثا: خداوند متعال از آنجایی که وجودش سراسر عدل و داد است، ممکن است بندگان عاصی را نیز از نعمات و توفیقات دنیا بهره مند سازد؛ زیرا چنین انسان هایی نیز ممکن است حسناتی داشته باشند. در این صورت از آنجا که خداوند هیچ عملی را بی پاداش نمی گذارد موفقیت های علمی و شغلی انسان های بی تقوا در دنیا پاداش همان حسنات شان به حساب می آید.

رابعا: بعضی از ناکامی انسان های دیندار و باتقوا اسباب گوناگونی دارد: گاهی چنین انسان هایی با تنبلی فرصت های خود برای پیشرفت علمی و اجتماعی را از دست می دهند؛ گاهی نیز رسیدن به چنان موفقیت هایی به صلاح آنها نیست؛ گاهی نیز بعضی از ناکامی های انسان نتیجه اعمال بد خود اوست.

روند شقاوت و سعادت انسان در بطن جوامع دنیوی

آیا این سخن رسول خدا(ص) که فرمود: «شقی کسی است که در رحم مادرش شقی شد»، دلیل جبر و بی عدالتی نیست؟!

طبق آموزه های اسلامی خداوند انسان را بر اساس اختیار و حق انتخاب بین شقاوت و سعادت آفریده و این خود انسان است که عاقبتی پرسعادت یا مملو از شقاوت برای خود رقم می زند.
این حدیث نیز یا به معنای علم خداوند به سعادت و شقاوت فرد از زمان پیش از تولدش و یا به معنای اختلاف استعدادها و زمینه های هر انسان برای قدم گذاشتن در مسیر سعادت و شقاوت است.
طبق تفسیر و معنای دیگری «ام» به معنای کانون جامعه یا رحم دنیاست؛ یعنی همان جایی که سعادت و شقاوت او بر اساس انتخاب های آزاد و آگاهانه اش شکل می گیرد.
بنابراین با توجه به این تفسیرها و آموزه های مسلّم فراوان دیگری که دلالت بر اختیار آدمی در اعمالش دارند، شائبه هیچ گونه جبر و ظلمی از طرف خدا پدید نمی آید.

بی اعتباری «دنیا» در کلام امام علی(ع)

امام علی(علیه السلام) در نامه 45 نهج البلاغه، بی اعتباری «دنیا» را چگونه به تصویر می کشد؟

امام علي(ع) سه حكمت براى ساده زيستى خود بيان كرده است؛ اول: به ياد حساب و كتاب روز قيامت بودن و در نتيجه، زاهدانه زيستن. دوم: مسئوليّت زمامدارى و اينكه در زمانى كه وضع مادّى مردم خوب نيست، پيشوا ساده ترين زندگى را انتخاب كند، تا لااقل تقويت روانى براى محرومان باشد و او را به فكر حل مشكلات آنها بيندازد. سوم: اينكه با قطع نظر از مسائل روز رستاخيز و مسئوليت پيشوايان الهى، مسائل عاطفى به انسان اجازه نمى دهد كه سفره هاى رنگين براى خود بچيند در حالى كه در همسايگى آنها گرسنگانى هستند كه نان شب را هم ندارند.

ترک دلبستگی به «دنیا» در کلام امام علی(ع)

امام علی(عليه السلام) در نامه 47 نهج البلاغه، درباره تقوا و ترک دلبستگی به «دنیا» چه می فرمایند؟

امام علی(ع) در نامه 47 نهج البلاغه، زمانی که در بستر شهادت است، به تقوا و ترك دلبستگی به دنيا وصيت كرده و می فرماید: «من شما را به تقوا و پرهيزكارى توصيه مى كنم و سفارش مى كنم در پى زرق و برق دنيا نباشيد، هرچند دنيا به سراغ شما بيايد و بر آنچه از دنيا از دست مى دهيد تأسف نخوريد و زندگى دنيا جز متاع و سرمايه فريب نيست». به يقين دنبال اين بخش از دنيا رفتن انسان را از خدا و آخرت دور ساخته و آلوده انواع گناهان مى كند.

وضعیّت حیات برزخی انسانها از نگاه منابع دینی اسلام؟

با توجه به اینکه از برخی آیات و روایات استفاده می شود، اموات در عالم بزرخ، در حالتی شبیه به خواب هستند و هیچ اطلاعی از اتفاقات برزخ و همچنین اطلاعی از عالم دنیا و احوالات اقوام و نزدیکان خود پیدا نمی کنند، چرا در برخی دیگر از آیات و روایات به زندگی و حیات اموات اشاره شده است؛ به شکلی که حالت خواب آنها، نقض می شود؟!

برخی از آیات و احادیث نشان از حیات و هوشیاری ارواح مؤمنان و کافران محض دارند ولی روایات دیگری مربوط به سؤال قبر وجود دارد که مردگانی که خارج از دایره «ایمان محض» یا «کفر محض» هستند، تا روز قیامت در حالتی شبیه به «خواب» روزگار می گذرانند؛ از اخبار متعددى كه در زمينه سؤال قبر وارد شده استفاده مى شود كه در قبر از دو گروه سؤال مى شود. گروهى كه ايمانى خالص دارند و گروهى كه صاحب كفر خالصند اما افراد مستضعفى كه در ميان اين دو قرار گرفته اند، حداقل در این مرحله مورد سؤال قرار نمی گیرند.
امّا مقصود از افراد «مستضعف» افرادی هستند که در مرز بین کفر و ایمان هستند. افرادی که در اثر دور ماندن از فضای ایمان و اسلام یا مرز اصلی برای تشخیص مذهب حق، شناخت لازم جهت هدایت شدن را کسب نکرده و به همان عقیده گذشته خود باقی مانده اند. این افراد گر چه مؤمن به دین اسلام یا مذهب راستین نبوده اند اما به جهت عدم اتمام حجت بر آن ها تا زمان تمام شدن حجت خداوند بر آن ها مورد مؤاخذه قرار نمی گیرند و سؤال قبر ندارند.
منظور از «مؤمن خالص» در روایات سؤال قبر، کسی است که به دین اسلام ایمان داشته و اگر چه در «عمل» مؤمنی متوسط الحال بوده ولی اصل ایمان او خالص و پذیرفته شده می باشد و بنابراین مشمول کسانی که «در قبر کسی متعرض سؤال از آنها نمی شود» نمی گردند.
حتی درباره افراد مستضعف هم می گوییم که به هیچ وجه مفهوم احادیث سؤال قبر این نیست که آنها برزخ ندارند بلکه فقط موضوع «سؤال قبر» از آنها منتفی شده است و شاید به روز قیامت موکول شده باشد. اتفاقا از روایات فشار قبر استفاده مى شود که رنج در قبر عمومیت دارد و همه به آن گرفتار مى شوند. رنج وقتی معنی پیدا می کند که ما شعور را برای مرده پذیرفته باسیم.

تناقض آيات قرآن درباره «برابری مقدار عذاب با گناه»!

آيا اين سخن صحيح است كه "قرآن كريم درباره برابری عذاب با گناه دارای تناقض است"؟!

در قرآن نسبت به برابری مجازات با جرم هيچ تناقضي وجود ندارد.  چون آیه برابرى مجازات با جرم (وَ جَزَاؤُاْ سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِّثْلُهَا)، درباره مجازات های حیات دنياست؛ مانند قصاص و مجازات‌هاى جزايى.
اما آیه چند برابر بودن مجازات در مقابل جرم (يُضَاعَفُ لَهُمُ الْعَذَابُ)، درباره آخرت است؛ چرا که متناسب با آثار سوء اجتماعى زمان ارتكاب جرم يا پس از ارتكاب، مجازات نيز افزايش مى يابد.

 

 

هشدار امام علی(ع) نسبت به «دنیاپرستی»

امام علی(عليه السلام) درباره «دنیا» به پیروانش چگونه هشدار می دهد؟

ایشان می فرماید: «آگاه باشيد دنيا به آخر رسيده و پايان يافتن خود را اعلام كرده [یعنی بسيار كوتاه و زودگذر است] و زيبايى هايش به سرعت دور مى شود. او ساكنان خود را به سوى مرگ و فنا مى راند. از دنيا چيزى باقى نمانده مگر به اندازه ته مانده ظرف آبى كه به اندازه اى كم است كه اگر تشنه اى آنرا بنوشد عطش او فرو نمى نشيند. حال كه وضع دنيا چنين است، نكند آرزوها بر شما چيره شود و بپندارید عمرتان طولانی است [سعى كنيد از فرصتى كه داريد براى اندوختن زاد و توشه آخرت بهره بگيريد]».

زرق و برق دنیا عامل فراموشی «مرگ»

چرا انسان با اینکه «مرگ» را باور دارد ولی کارهای خلاف باور خویش انجام می دهد؟

در اين جهان كسي اعتقاد به زندگى جاويدان ندارد و همه مى دانند چراغ زندگى دير يا زود خاموش مى شود؛ ولى زرق و برق زندگى و شيرينى لذّات دنيا به قدرى است كه پرده بر روى اين واقعيت مى اندازد و گاه انسان، مرگ را به كلّى فراموش مى كند و يا خود را به فراموشي مى زند. حركات و تفكراتش طوری است كه گويى جاودانه در اين جهان مى ماند. با مرگ يكی از دوستان يا عزيزانش، در لحظات كوتاهى تكانى مى خورد، ولى وقتى كه به زندگى عادى برگشت همه چيز را فراموش می كند و به موجودى هوسباز و خطرناك تبديل مى شود.

راه نجات از «غفلت» از زبان امام علي(ع)

از ديدگاه امام علي(علیه السلام) راه نجات از «غفلت» چيست؟

امام علي(ع) درباره راه نجات از غفلت مرگبار دنياپرستان می فرمایند: «هر كس بايد از [مواهب و امكانات] خويشتن بهره گيرد؛ چرا كه شخص بصير و بينا كسى است كه [با گوش خود] بشنود و بينديشد و [با چشم خود] ببيند و عبرت گيرد؛ سپس در جاده روشنى گام نهد كه در آن از راه هايى كه به سقوط و گمراهى و شبهات اغواگر منتهى مى شود دورى جويد، گمراهان را از طريق سازشكارى در حقّ يا تحريف در سخن يا ترس از راستگويى بر خود مسلّط نكند».

سفارش امام علی(ع) به «عثمان بن حنیف»

امام علی(عليه السلام) چگونه در نامه خود «عثمان بن حنیف» را به زهد و بی اعتنایی به دنیا دعوت می کند؟

ایشان می فرمايد: «امام شما از دنيايش به دو جامه كهنه و از غذاهايش به دو قرص نان قناعت كرده ... اگرچه شما نمى توانيد اين چنين باشيد؛ ولى مرا با پرهيزكارى و پيمودن راهِ درست يارى دهيد ... اين دنيا در چشم من بى ارزش تر از شيره تلخ درخت بلوط است! ... آيا همان گونه كه گوسفندان، شكم را از علف ها پر مى كنند و استراحت مى كنند، علی هم بايد از زاد و توشه خود سير شود و به استراحت پردازد؟ در اين صورت چشمش روشن باد كه پس از سال ها عمر، به چهارپايان اقتدا كرده است».

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

رسول الله (ص)

لکل شيء زکاة و زکاة الابدان الصيام

هر چيزي زکاتي دارد و زکات بدن ها روزه است

ميزان الحکمة 6 / 392