ریاضت 8 مطلب

«ریاضت» های مشروع و نامشروع از نظر اسلام

از نظر دین مبین اسلام، چه ریاضت هایی مشروع و کدام یک نامشروع است؟

از نظر اسلام بهترين رياضت، پرهيز از گناه و سپس بعضى از خواسته های نفسانىِ مباح است؛ كه در زندگانى معصومین(ع) نیز ديده مى شود. آنها گاه لباس خشن مى پوشيدند و به غذاهاى ساده قناعت مى كردند و به شب زنده داری مى پرداختند و اين رياضت ها نورى بر نورانيّت آنها مى افزود. البته بعضی از این روشها مربوط به افراد خاص بوده و به همه توصيه نشده است.

بررسی آراء مخالفان در علل پیدایش «حجاب»

آراء مخالفان «حجاب» درباره علل و اسباب پیدایش پوشش و حجاب زنان چیست؟

مخالفان حجاب، علل گوناگونی را ذکر کرده اند؛ از جمله: 1- برخی رهبانیت را انگیره حجاب می دانند. در پاسخ می توان گفت: در این اندیشه ممکن است حجاب را ثمره رهبانیت دانست، اما اسلام هرگز به چنین علتی استناد نکرده است. از سویی حجاب قبل از مسیحیت نیز وجود داشته است. 2- عدم امنیت علت تعیین حجاب است. اما اسلام  ناامنی را علت اساسی نمی داند زیرا در این صورت با برقراری امنیت، دیگر حجاب لازم نیست. 3- حسادت مرد سبب حجاب می شود. زیرا مرد نمی خواهد مرد دیگری به زن او نگاه کند. اما اسلام غیرت را علت اساسی حجاب نمی داند.

«ریاضت» در نگاه صوفیان

از منظر صوفیان «ریاضت» به چه معناست؟

از نگاه ابن عربى، رياضت و مجاهدت وادار كردن نفس بر كارهاى سخت و شاق بدنى و مخالفت هوا و هوس به طور دائم و هميشگى است. سالكان بنا به دستور مرشد، براى تهذيب اخلاق نفسانى به رياضت هاى مختلف مى پرداختند چنانكه برخى از سالكان به ترك مال و جاه و شغل، يا ديگر دلبستگي هاى زندگى مأمور مى شدند؛ حتی برخى از مريدان به گدايى! و خدمات خانقاهى از قبيل شستشو و رفت و روب مى پرداختند، با هدف اینكه از اسارت «خود طبيعى» آزاد شده و داراى اراده اى قوى گردند.

نمونه ای از «ریاضت» های صوفیه

«ریاضت» هایی که در مسلک صوفیه متداول است تا چه میزان منطبق بر موازین عقل و شرع است؟

كارهاي نامعقولی از بعضى صوفيان به عنوان رياضت نقل شده كه عقل انسان را حيران مى كند؛ از جمله در شرح حال «شبلى» مى نويسند: «شبلى، سردابى داشت و آغوشى چوب با خود می برد و هرگاه دچار غفلت مى شد با آنها بر بدن خود می زد تا چوب می شکست و برای بی خوابی جهت عبادت نمک در چشم می کرد» یا ابوسعید شبها معلق در چاه تا طلوع، قرآن می خواند یا هفت سال خار بيابان و سرگز می خورد و عبادت می کرد. آيا در حالات هيچ يك از انبياء و اولياى خدا و اصحاب ائمه(ع) چنين حركات ناشايست و جنون آميزى ديده شده است؟!

جايگاه «پشتكار در عمل» در تعاليم اسلامي

«مداومت و پشتكار در عمل» در تعاليم اسلامي از چه جایگاهی برخوردار است؟

مداومت در عمل، سخت تر از انجام خود عمل است. به فرموده امام على(ع): «با فضيلت ترين عمل، عملى است كه مداوم باشد گرچه كم باشد». مداومت بر عمل در ابتدا سخت است؛ ولی موجب ریاضت نفس می شود. در روایتی آمده است که می فرماید: «عمل كم مداوم، بهتر از عمل زيادى است كه موجب خستگى و افسردگى شود». در روايت دیگر آمده كه يك سال بر عمل مداومت كنيد، زيرا در هر سال يك شب قدر است مداومت كنيد تا آن شب را درك كنيد. در شرح حال علمایی مثل مرحوم کلباسی، شیخ انصاری و ... آمده که بر اعمال عبادی خود مداومت شدید داشته اند.

نقد و بررسی آرای مختلف درباره «فلسفه زندگی»

مکاتب دینی در تبیین هدف و فلسفه زندگی چه می گویند؟

دیدگاه های مختلفی از سوی مکاتب دینی در ارتباط با «فلسفه زندگی» ارائه شده است؛ مثلا هدف از زندگی در مکتب بودا ترک لذایذ و تن دادن به ریاضت ها برای وصول به «نیروانا»، یعنی انسانِ اعلی است. و نزد هدونیست ها پرورش غرایز طبیعی و استفاده از آنها برای تحصیل لذت می باشد. از سویی فلاسفه اسلامی می گویند: «فیاضیت مطلقه خدا ایجاب فیض بخشی دارد، و جهان آفرینش محصول عالیه فیض او است». همچنین جمعی از عرفا، هدف خداوند از خلقت موجودات را تجلّی خود در جهات ممکنات می دانند.

تاریخچه ی رهبانیت

رهبانیت از چه زمانی وارد مسیحیت شد؟

نهضت رهبانیت به جریان زهدگرایانه ای اطلاق می شود که از قرن چهارم در مناطق شرقی دنیای مسیحی و پس از آن در غرب آغاز شد. رهبانیت در نزد مسیحیان به معنای کناره گیری از امور متداول دنیوی برای اشتغال به عبادت و امور دینی است. در اوایل قرن چهارم، ثروت و رفاه به جامعه ی مسیحیان راه یافت و دنیا گرایی کام بسیاری را تغییر داد. به همین دلیل، برخی احساس کردند که زندگی فداکارانه ی مسیح(ع) را دنبال نمی کنند و باید با ریاضت و زهد به تقویت ایمان خود اهتمام کنند.

تفسیر وحی در میان فلاسفه قدیم و جدید

وحی در میان فلاسفه قدیم و جدید چگونه تفسیر شده است؟

جمعى از فلاسفه قديم مى گويند: سرچشمه وحى همان عقل فعّال است، آنها معتقدند پيامبران با عقل فعّال رابطه نزديك داشتند و از آن الهام مى گرفتند ولی دليلى بر این ادّعا نمی آورند. اما عقيده جمعى از فلاسفه امروز اين است كه وحى همان تجلّى شعور ناآگاه يا رابطه مرموزى با حقايق اين جهان است كه گاه از نبوغ باطنى و گاه رياضت و تلاش و كوشش هاى ديگرى از اين قبيل حاصل مى شود. اما هيچ كدام از این دو نظریه با حقيقت وحى، آن گونه كه از قرآن استفاده مى شود منطبق نيست.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمامُ عليٌّ(عليه السلام)

نِعْمَ الدَّواءُ الأجلُ

بهترين دارو اجل است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 44