یکی از انواع توسّل، توسّل به حقّ پیامبران و رسولان است. مقصود، حقّى است که خداوند از روى تکریم به آنان لطف کرده و آنان را صاحبان حق قرار داده است؛ آنگونه که خود مى فرماید: «و کان حقّا علینا نصر المؤمنین». معناى این سخن آن نیست که بندگان و صالحان، حقّى ذاتى بر خدا دارند که خدا باید آن را ادا کند، بلکه همه حق از آنِ خداست. در کتب اهل سنت نیز روایاتى وجود دارد که بر این نکته دلالت دارد.
در مورد انگیزه مأمون از پیشنهاد ولایتعهدى به امام رضا(ع) نظرات و احتمالات گوناگونى ذکر شده است، لکن مهمترین انگیزه هاى سیاسى مأمون از اتخاذ این سیاست را می توان به این موارد خلاصه کرد:
1- جلب رضایت ایرانیان ؛ 2- فرونشاندن قیامهاى علویان ؛ 3- خالى کردن صحنه از وجود امام رضا (ع) ؛ 4- مشروعیّت بخشیدن به حکومت خویش
درباره توسل به حضرت رسول در زمان حیات ایشان روایات بسیار زیادی نقل شده اند، مانند توسل شخص نابینایی به حضرت رسول و شفا گرفتن او، دعای حضرت و توسل به وجود خود و دیگر پیامبران هنگام طلب رحمت برای فاطمه بنت اسد که درگذشته بود و توسل به قبر پیامبر در زمان خلیفه دوم و هنگام قحطی برای بارش باران که نشان از توسل اصحاب در زمان بعد از حیات حضرت رسول هم دارد.
قال علي (عليه السلام):
جَعَلَهُ سُبْحَانَهُ لِلاِْسْلامِ عَلَماً وَ لِلْعَائِذِينَ حَرَماً
خداوند حجّ و کعبه را نشان و پرچمى براى اسلام قرار داد و براى پناه آورندگان، آنجا را خانه امن ساخت
وسائل الشيعة: 11/15