از ويژگی های قرآن، عدم وجود اختلاف و تناقض در آن است. با اين وجود از ديرباز كسانى مى پنداشتند در قرآن، اختلاف و تناقض هست و در اين باره پرسش‌هايى مطرح مي كردند. ضمن اینکه از احاديث فراوان به دست مى آيد كه در آن دوران، شبهه وجود تناقض در قرآن، به طور گسترده مطرح بوده و بدين جهت تأكيد شده: كه پيرامون آن نگرديد؛ چون گمانى بيش نيست كه بدخواهان رواج داده‌اند و در دستورات بزرگان دين، پاسخ هاى فراوان ارائه شده است.
«جریر بن عبدالله» از صحابه مشهور پيامبر(ص) و از قبيله «بجيله» از قبايل يمن بود كه در سال دهم در محضر پیامبر(ص) اسلام آورد. او به همراه قبيله خود در فتح قادسيه حضوری موثر داشت و از سوی عثمان فرماندار همدان شد. وي بعدها در دوران حكومت امام علي(ع)، مأمور رساندن نامه حضرت به معاویه شد؛ اما نتوانست نقش خود را به خوبى ايفا كند و این موضوع باعث بدبینی مردم عراق به او شد و آنها او را طرفدار معاويه شمردند. جرير از اين بدبينى دلگير شد و به جزيره قرقيسا رفت و تا آخر عمر از كارهاى سياسى و اجتماعى دورى گزيد.
از امتیازات فوق العاده نهج البلاغه، مسأله جامعیّت آن است. از جمله دانشمندانی که به این ویژگی نهج البلاغه اشاره کرده اند، عبارتند از: «شیخ محمّد عبده»، «ابن ابى الحدید معتزلى» و «آیة الله خویى» که در این باره مى گوید: «هنگامى که على(ع) در خطبه هاى نهج البلاغه وارد بحثى مى شود، جایى براى سخن دیگرى باقى نمى گذارد تا آن جا که افرادى که از تاریخ زندگى امیرمؤمنان على(ع) آگاهى کافى ندارند گمان مى کنند که او تمام عمرش را تنها درباره همان موضوع صرف کرده است». و... .
کمتر صفتى مانند «حسد» در طول تاریخ سبب حوادث دردناک و مشکلات عظیم در جوامع بشرى شده است. نخستین خونى که در جهان بشریت ریخته شد، خون هابیل بود که صرفاً به خاطر حسد بود. بسیارى از حوادث دردناک صدر اسلام، مخصوصاً حوادث عصر خلافت امیرمؤمنان على(ع) نیز ناشى از حسادت حسودان بود که در خطبه 33 نهج البلاغه، به آن اشاره شده است. به همین جهت است که در روایات، حسد منشأ فساد جامعه شمرده شده است.
طلحه و زبیر در مکّه، عایشه را که از بیعت مردم با آن حضرت علی(ع) ناراضى بود با خویش همراه کردند و به عنوان هوادارى از خون عثمان به سمت بصره حرکت نمودند و با نیرنگ بصره را تصرف کرده و با گمراه ساختن مردم بصره براى خود بیعت گرفتند. امیرمؤمنان(ع)، با لشکرى به سوى بصره حرکت کرد. این جنگ تنها چهار ساعت طول کشید و طلحه و زبیر هر دو به قتل رسیدند و على(ع) عایشه را به خاطر پیامبر(ص) محترمانه به مدینه فرستاد. در این جنگ به گفته بعضى ده هزار نفر و به روایتى هفده هزار نفر از طرفین کشته شدند.
عبدالله بن زبير، كه فردى جاه طلب و ظاهر الصلاح بود، با وجود اینکه با خاندان اميرمؤمنان(ع) ميانه اى نداشت و در برپايى فتنه «جمل» نقش مهمى داشت، پس از شهادت امام حسين(ع) در برابر يزيد اعلام مخالفت كرده خود را خليفه خواند. او پس از شهادت امام حسین(ع) روی مقاصد سیاسی، عراقیان را سرزنش می کرد که امام را دعوت کردیه و سپس از یاری او خود داری ورزیده اند و از یزید نیز بدگوئی می کرد و او را شراب خوار و سگ باز و فاجر می خواند و مردم را دعوت به خلع او می کرد.
میزان صرفا ترازوی مادی نیست، بلکه به هر گونه وسیله سنجش اطلاق مى شود، چنان که در حدیثى مى خوانیم: «امیرمؤمنان و امامان از دودمانش ترازوهاى سنجشند». هم چنین امام صادق(ع) می فرمایند: «ترازوى سنجش همان عدل است». در حقیقت وجود اولیاء اللّه یا قوانین عدل الهى، مقیاس هائى هستند که انسان ها و اعمالشان را بر آنها عرضه مى کنند، وزن شان به همان اندازه است که با آنها شباهت و مطابقت دارند.
قال الصادق (عليه السلام) :
مَنْ حَجَّ يُرِيدُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لا يُرِيدُ بِهِ رِيَاءً وَ لا سُمْعَةً غَفَرَ اللَّهُ لَهُ الْبَتَّةَ
کسى که حجّ انجام دهد و خدا را اراده کند و قصد ريا و شهرت طلبى نداشته باشد قطعاً خداوند او را خواهد بخشيد
وسائل الشيعة: 11/109