پاسخ اجمالی:
نزد شیعیان هیچ اختلافى نیست که آیه ولایت(آیه 55 سوره مائده) در حق على بن ابى طالب(ع) وارد شده است. همچنین بسیارى از علماى اهل سنت، شأن نزول این آیه را درباره حضرت على بن ابى طالب(ع) نقل کرده اند. جالب اینکه: در کتاب «غایة المرام» تعداد 24 حدیث در این باره از طرق اهل تسنن و 19 حدیث از طرق شیعه نقل شده است.
پاسخ تفصیلی:
خداى متعال در آیات 55ـ56 سوره «مائده» مى فرماید: «إنّما وَلِیُّکُمُ اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤتُونَ الزَّکاةَ وَ هُم راکعُونَ * وَ مَنْ یَتَوَلَّ اللهَ وَ رَسُولَهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا فَإنَّ حِزْبَ اللهِ هُمُ الْغالِبونَ»؛ (سرپرست و ولى شما، تنها خداست و پیامبر او و آنها که ایمان آورده اند؛ همان ها که نماز را بر پا مى دارند، و در حال رکوع، زکات مى دهند * و کسانى که ولایت خدا و پیامبر او و افراد با ایمان را بپذیرند، [پیروزند؛ زیرا] حزب و جمعیت خدا پیروز است).
امام ابو اسحاق ثعلبى در تفسیر کبیرش روایتى از ابوذر غفارى نقل مى کند که گفت: شنیدم از رسول خدا(صلى الله علیه وآله)با این دو گوشم ـ که اگر دروغ بگویم کر شوند ـ و دیدم با این دو چشمم ـ که اگر دروغ گویم کور شوند ـ که مى فرمود: «على رهبر خوبان و قاتل کافران است. هر که او را یارى دهد، خدایش یاور است و هر که از یاریش دست بردارد، خدایش یارى ندهد. هان! من روزى با رسول خدا(صلی الله علیه و آله) نماز خواندم، سائلى را در مسجد دیدم که از مردم درخواست کمک مى کرد و چیزى به او ندادند، على در آن وقت به رکوع رفته بود، با انگشت میانه اش به او اشاره کرد و سائل نزدیک آمد، پس انگشتر را از انگشت حضرت برداشت، آنگاه پیامبر(صلی الله علیه و آله) رو به سوى خداوند نمود و عرض کرد: بار خدایا، برادرم موسى از تو درخواست کرد و گفت: پروردگارا! سینه ام را بگشاى و امرم را آسان گردان و گره از زبانم برگیر تا سخنم را دریابند، و جانشینى از خاندانم برایم قرار ده، هارون برادرم را؛ با یارى او مرا تقویت کن و او فرمودى که هان اى موسى، حاجتت برآورده شد. خدایا! من هم بنده و پیامرسان توام، پس سینه ام را بگشاى و امرم را آسان گردان و از خاندانم، جانشینى برایم تعیین کن؛ على را که به وسیله او نیرویم بخشى. سپس ابوذر گفت: به خدا قسم، هنوز سخن پیامبر(صلی الله علیه و آله) تمام نشده بود که جبرئیل امین بر او فرود آمد و این آیه را آورد: «انمّا ولیّکم الله و رسوله...».(1)
جالب اینکه: در کتاب «غایة المرام» تعداد 24 حدیث در این باره از طرق اهل تسنن و 19 حدیث از طرق شیعه نقل شده است.(2)
نزد شیعیان هیچ اختلافى نیست که این آیه در حق على بن ابى طالب(علیه السلام) وارد شده و ائمه اهل البیت(علیهم السلام) آن را روایت کرده اند و این از اخبارى است که نزد آنان از مسلمات است و در بسیارى از کتابهاى معتبرشان نقل شده است، مانند: بحارالانوار علّامه مجلسى، اثبات الهداه حرّ عاملى، تفسیر المیزان علّامه طباطبائى، تفسیر الکاشف محمد جواد مغنیه، الغدیر علّامه امینى و بسیارى از علما و بزرگان شیعه .
همچنین بسیارى از علماى اهل سنت، شأن نزول این آیه را درباره حضرت على بن ابى طالب(علیه السلام) نقل کرده اند از جمله:
تفسیر کشّاف زمخشرى [ذیل آیه مورد بحث].
تفسیر طبرى، جلد 4، جزء 6، صفحه 289.
زاد المسیر فى علم التفسیر ابن جوزى [ذیل آیه مورد بحث].
تفسیر قرطبى [ذیل آیه مورد بحث].
تفسیر فخر رازى، جلد 12، صفحه 28.
تفسیر ابن کثیر، جلد 3، صفحه 129.
تفسیر نسفى [ذیل آیه مورد بحث].
شواهد التنزیل حسکانى حنفى [ذیل آیه مورد بحث].
الدّر المنثور سیوطى، جلد 3، صفحه 105.
اسباب النزول واحدى [ذیل آیه مورد بحث].
احکام القرآن جصّاص [ذیل آیه مورد بحث].
التسهیل لعلوم التنزیل کلبى.
ذخائر العقبى محب الدین طبرى.
تفسیر فتح الغدیر قاضى شوکانى [ذیل آیه مورد بحث].
لباب المنقول سیوطى.
تذکره سبط ابن جوزى، صفحه 15.
نور الابصار شبلنجى.
الکافى الشاف عسقلانى.
مفاتیح الغیب رازى.
مسند ابن مردویه.
مسند ابن الشیخ.
صحیح نسائى.
کتاب الجمع بین الصحاح سته.
مناقب خوارزمى، صفحه 248.
تاریخ دمشق، جلد 42، صفحه 357.
این تنها بعضى از علماى اهل تسنن هستند که اسامى آنان نقل شد، اما تعداد علماى اهل تسنن که در نزول این آیه (آیه ولایت) که درباره على بن ابى طالب(علیه السلام) وارد شده، با علماى شیعه اتفاق نظر دارند، خیلى بیش از آن است که بدان اشاره شد.(3)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.