عصر فَترَت و خالی بودن زمین از پیامبر!

در برخی از روایات بیان شده است که زمین هیچگاه خالی از حجت الهی نمی گردد، در حالی که آیه 19 سوره مائده بیانگر عصر فَترَت(عصری خالی از حجّت الهی) است! در این صورت، اگر زمين هيچگاه خالى از حجت نمي شود، بعد از حضرت عیسی و قبل از حضرت محمد(ص) چه کسی بر روی زمین حجت و پیامبر الهی بوده است؟

دوران فَترَت به معنای انقطاع آثار وحى و اخبار رسالت، با وجود کسانی که راه پیامبران قبلی را ادامه می دادند و حجت خدا بر روی زمین بودند، هیچ گاه محقق نشده و معنا ندارد. پس از عيسي(ع) علاوه بر 3 یا 4 پیامبر که در منابع آمده و پیامبرانی که ممکن است بوده اند و ما اطلاع نداریم، 12 تا 13 نفر حواريون و نيز پس از آنان كشيشاني كه شايستگي ابلاغ پيام مسيح را داشته اند، بوده اند و از اين جهت مردم بدون حجت نبوده اند.

وجود نقیب های دوازده گانه بنی اسرائیل بعداز موسی و نیز انبیای فراوانی که بعداز آنها تا صدها سال بودند، به این امر دلالت می کند که زمین هیچ گاه خالی از حجت نبوده است. ضمن اینکه حضور حجت الهی در زمین، نه لزوما با وجود رسل که با حضور اوصیای انبیا نیز محقق می شود. برای مثال می بینیم که وجود امامان معصوم بعد از پیامبر اسلام، خود دلیل روشنی بر وجود حجج الهی در زمین می باشد که در آیه انذار نیز به آن اشاره شده است.

لزوم بعثت انبياء بر اساس «قاعده لطف»

چگونه می توان لزوم بعثت انبياء را بر اساس «قاعده لطف» اثبات نمود؟

با مطالعه اسرار جهان هستى مى فهميم كه سازنده اين جهان براى رساندن هر موجودى به كمالِ ممكن خود، همه گونه وسايل لازم را در اختيار آنها گذارده و در اين راه، كوچك ترين مضايقه اى نكرده؛ حال چگونه مي شود چنين آفريدگارى، موضوع بعثت پيامبران را ـ كه نقش بسيار مؤثرى در تكامل نوع بشر از نظر مادّى و معنوى دارد ـ ناديده بگيرد و جامعه انسانيّت را از اين موهبت بزرگ محروم كند؟! خداوندي كه ساده ترين وسايل تكاملِ تكويني را در اختيار نوع انسان گذارده؛ آيا مي شود در عالَم تشريع، اساسى ترين ركن آن را ـ كه فرستادن پيامبران براى رهبرى بشر است ـ فراموش كند؟!

«برهمائي ها» مخالفان سرسخت «نبوّت عامّه»

نظر «برهمائي ها» در مورد لزوم بعثت انبياء(ع) چيست و با چه دلايلي «نبوّت عامّه» را انكار مي كنند؟ و چه پاسخي به ادلّه آنها داده شده است؟

برهمائي ها، بعثت پيامبران را بيهوده و غير معقول دانسته اند؛ چون: 1. پيامبران آنچه را كه مي آورند يا عقل دركش مي كند يا نمي كند. اگر عقل دركش كند ديگر نيازي به آنان نيست و اگر عقل درك نكند انسان زير بار امر غير معقول نمي رود. 2. چرا انسان بايد خود را بدون دليل در اختيار ديگري قرار دهد؟ و ... ؛ اما در پاسخ بايد گفت: 1. قسمت عمده تعليمات انبياء مربوط به خارج از قلمرو درك عقل است. 2. پيروى از انبياء بدون قيد و شرط نيست و آنها با احكام عقلى هماهنگ هستند و اگر قدمى برخلاف احكام مُسلّمِ عقلى بردارند، نشانه عدم صداقت آنها در دعوى نبوّت است و ... .

بعثت انبياء(ع) لازمه شناخت بهتر «عالَم»

بعثت انبياء چه نقشي در تعليم و آموزش مردم در جهت شناخت بهتر «عالَم» دارد؟

مي دانيم كه آسمان ها و زمين و موجودات بى هدف آفريده نشده است و از طرف ديگر مي دانيم كه هدف آفرينش نه به ذات مقدس خدا كه به ما مخلوقات بازگشت مى كند. حال ما چگونه مى توانيم در پيمودن اين راه، تنها به علم و دانش بشر تكيه كنيم؛ در حالى كه هنوز بعد از آن همه پيشرفت هاى شگرف علمى، بسيارى از مسائل ابتدايى بر ما مجهول است؟ اينجاست كه بايد صريحاً گفت: براى رسيدن به هدف آفرينش (پرورش و تكاملِ وجود ما در جهات مختلف) نيازمند وحى و تعليم پيامبران الهى هستيم.

لزوم «بعثت» از نظر تربيت و اخلاق جامعه بشري

«بعثت» انبياء چه نقشي در تربيت و اخلاق جامعه بشري دارد؟

گرچه فلاسفه يونان قديم قائل به تأثير علم در اخلاق بوده اند؛ اما امروزه اين عقيده رد شده است؛ چراكه افراد بسياري ديده شده اند كه از روي علم و عمد كارهاي خلاف كرده و با علم به عواقب اعمال خود، مرتكب آنها شده اند. بنابراين مشكل اساسي، تعديل غرائز و بهره برداري صحيح از آنها در راه هاي مفيد و سودمند است و اين كار نيازمند مربّي كامل و مورد اطمينان و علاقه مي باشد و اين ممكن نيست مگر از ناحيه مبدأ مطمئن و او كسي جز پيامبر معصوم نيست؛ پيامبري كه از جنس بشر است.

واجدین صلاحیّت «قانون گذاري»؟!

چه كسانی صلاحيت لازم را براي «قانون گذاري» در جامعه بشري دارا می باشند؟

قوانين و مقرّرات مربوط به زندگى انسان ها آن قدر پيچيده و اسرارآميز است كه دانشمندان را سرگردان و حيران ساخته و آشكارترين دليل آن، تحوّلاتى است كه هميشه در قوانين كشورهاى جهان صورت مى گيرد و هر روز مشكل تازه اى را مقابل حقوقدان ها قرار مى دهد؛ چراكه نمي توانند قانوني وضع كنند كه بي نياز از تغيير باشد. اگر تمام دنيا را بگرديم فردى كه داراى تمام شرايط يا بعضي از شرايط باشد پيدا نمي كنيم؛ جز آفريدگار بشر و يا كسى كه مستقيماً با او ارتباط دارد، صلاحيت چنين مقامى را دارد. پس اصول قوانين صحيح اجتماعى را تنها بايد از مكتب انبياء و از مجراى وحى آموخت.

برهمائی ها و انکار بعثت انبیاء ــ توجیهات برهمائیها در انکار بعثت

پیروان مذهب برهمائی برای انکار بعثت انبیاء چه توجیهی دارند؟

پیروان مذهب «برهمائی» بعثت پیامبران را به کلى نفى کرده، و حتّى آن را محال و غیر معقول دانسته اند! و معتقدند همان وظایفى را که عقل براى انسان تعیین مى کند کافى است !امّا نکته قابل توجه این است که برهمائى ها نه انبیاء و برنامه آنها را به درستى شناخته اند، و نه میزان قدرت عقل را.

تبیین نیاز بشر به انبیاء با وجود عقل، در کلام امام علی(ع)

آیا از منظر امام علی(علیه السلام) بعثت انبیاء با وجود عقل ضروری است؟

امام علی(ع) درباره نیاز بشر به دین می فرمایند که اگر پیامبران نبودند شرک و بت پرستى سراسر جهان انسانیّت را فرا مى گرفت و شیاطین، آنها را از معرفت خدا و بندگى او باز مى داشتند، چرا که عقل انسانها به تنهایى براى تشخیص همه اسباب سعادت و موانع راه کافى نیست. در توضیح این مطلب باید گفت: مطالبى که به ما عرضه مى شود سه حالت دارد: یا موافق با حکم عقل است یا مخالف و یا مجهول. و به جرأت مى توان گفت قسمت عمده مطالب، جزء گروه سوّم است و فعالیّت پیامبران در همین بخش می باشد.

ضرورت بعثت انبیاء در کنار عقل؟

پیامبر اسلام(ص) فرمودند: «عقل حجّت باطنی است، و برتر از حجّت ظاهری است که همان پیامبران الهی اند. اگر عقل رسول باطني و برتر از رسولان ظاهری است»؛ پس خدواند چرا هزاران پيامبر را برای هدایت بشر فرستاده است؟ بشر با وجود عقل، چه نیازی به انبیاء دارد؟

در روایات از عقل به عنوان «حجت باطنی»، و نه «رسول باطنی» نام برده شده است؛ با این حال این حجت باطنی دارای محدودیت هایی است. عقل به تنهایى قادر نیست که همه مصالح و مفاسد انسان‏ها را درک کند و بر اساس آن قانون وضع کند. همچنین، آگاهی بر بخشى از علوم به ویژه مسائل مربوط به امور ماوراء ماده و بسيارى از حقايق مربوط به جهان بعد از مرگ و قيامت، جز از طريق وحى و پیامبران ممكن نیست.

ضرورت دین؟ علت نیاز به دین؟

انسان چه نیازی به دین دارد؟ وجود دین چه ضرورتی دارد؟

بر اساس آیات و روایات، هدف خداوند از خلقت انسان، پرورش یک مخلوق کامل است که پرتوى از صفات حق باشد و لایق قرب او گردد. بدیهی است که تربیت چنین موجودى بدون یک برنامه ‏ریزى دقیق امکان‏ پذیر نیست. اما از آنجا که بعضی علوم لازم برای شناخت و حرکت به سوی این هدف خارج از دسترس عقل بشر بوده و یا ممکن است عقل در آن گرفتار خطا شود؛ لذا نیازمند منبعی هستیم که این آگاهی را فراهم کند. از این رو خداوند رسولانی برای بشر فرستاد تا راه و روش سعادت و کمال را به او بیاموزند. این راه و روش همان دین الهی است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمامُ علىٌّ(عليه السلام)

لِکُلِّ شيء مِن الآخرةِ خُلودٌ وَ بقاءٌ

هر چيز آخرت جاودانه و ماندگار است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 54