تخصّص 3 مطلب

تقلید از مجتهد از منظر عقل؟

تقلید از مجتهد از منظر عقل چه وضعیتی دارد؟ آیا می توان دلیلی عقلی برای تقلید از مجتهد اقامه کرد؟

هر مکلفی برای اینکه ذمّه اش از احکام الهی فارغ شود، باید ابتدا آن احکام را بشناسد. شناخت این احکام یا از راه «اجتهاد» مقدور است یا «احتیاط» و یا «تقلید». اجتهاد در دین نیازمند احاطه بر منابع دینی و مسلط بودن به علومی متنوع است که فراگیری همه آن برای همه مردم امکان پذیر نیست؛ زیرا موجب صرف زمان بسیار زیادی است و بدیهی است که در چنین وضعیتی توصیه عمومی به اجتهاد موجب معطل شدن سایر امور می شود. گام نهادن در راه احتیاط نیز مستلزم سختی ها و دانش هایی است که کم از سختی های اجتهاد ندارد. بنابراین در فراگیری احکام دین وظیفه عقلایی مردم عادی همچون سایر رشته های علمی رجوع به متخصّص است؛ این حکم عقل و سیره عقلاست.

شرایط «تقلید جایز و ممدوح»

در چه صورتی تقلید، جایز و ممدوح خواهد بود؟

در تعريف تقليد مى گويند: «تقلید عبارت است از قبول گفتار ديگرى بدون دليل تفصيلى» و گاه بعضى آن را توسعه داده، و پيروى عملى را نيز جزء آن دانسته اند. از سویی تقلید در صورتى مى تواند ممدوح باشد كه از يك سو شخص مورد تقليد داراى دو شرط اصلی «آگاهی و صداقت» باشد. از سوى ديگر موضوع مورد تقليد بايد از موضوعات «تخصّصى» باشد تا تقليد در آن جايز گردد، امّا در مسائل عمومى، هركس بايد به سهم خود تحقيق كند. از سوى سوم مقلِّد نيز نبايد قادر به استنباط باشد، زیرا در صورت توانایی در استنباط، تقليد ممنوع است.

انواع تقلید و تقلید مورد تایید اسلام

نظر اسلام در مورد تقلید چیست؟

پيروى از ديگران، از چهار صورت خارج نيست: تقليد جاهل از عالم، تقليد عالم از عالم، تقليد عالم از جاهل، تقليد جاهل از جاهل. روشن است از اين چهار قسم تنها قسم اوّل است كه مى تواند منطقى و ممدوح باشد. اصولا محور زندگى انسان ها را در مسائل تخصّصى اين گونه پيروى هاى عاقلانه و منطقى تشكيل مى دهد. اين مساله یعنی رجوع جاهل به عالم و رجوع غیرمتخصص به متخصص، اصلى عقلایی است. درباره اطلاع از احکام شرعی نیز همین قاعده حاکم است.

قرآن و تفسیر نمونه
مفاتیح نوین
نهج البلاغه
پاسخگویی آنلاین به مسائل شرعی و اعتقادی
آیین رحمت، معارف اسلامی و پاسخ به شبهات اعتقادی
احکام شرعی و مسائل فقهی
کتابخانه مکارم الآثار
خبرگزاری رسمی دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی
مدرس، دروس خارج فقه و اصول و اخلاق و تفسیر
تصاویر
ویدئوها و محتوای بصری
پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی مدظله العالی
انتشارات امام علی علیه السلام
زائرسرای امام باقر و امام صادق علیه السلام مشهد مقدس
کودک و نوجوان
آثارخانه فقاهت

الإمامُ عليٌّ(عليه السلام)

أصدَقُ شيء الأجلُ

راست ترين چيز، اجل و مرگ است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 44