براى اسارت مى توان شاخه هاى بسيارى در حدّ هر صفت رذيله و روش نادرست به حساب آورد، از جمله اقسام اسارت: اسارت در چنگال هوى و هوس، تشريفات و آداب و رسوم غلط، طمع، بخل و ... است؛ و رهایی از هر يك از اينها، شاخه اى از آزادى محسوب می شود. امام صادق(ع) با آوردن مثالی از زندگی حضرت یوسف(ع)، آزادی حقیقی را رهایی از چنگال رذایل معرفی کرده و می فرماید: «يوسف راستگو و امين، حرّيتش با بردگى و اسارت خدشه دار نشد ...».
مهم ترین عوامل تقليدهای كوركورانه عبارتند از: 1- عدم بلوغ فكرى؛ 2- شخصيت زدگى؛ 3- علاقه شديد به نياكان و پيشينيان. 4- گروه گرايى يا تعصّب هاى قبيله اى.
«بدعت» در لغت به معناى انجام یک امر بى سابقه و شرعا به معناى کاستن یا افزودن چیزى بدون هیچ دلیل معتبر، بر دین است. بدعت شامل اختراعات و ابداعات در علوم و فنون و نوآوریهایى که در صحنه فرهنگ و ادبیات یا آداب و رسوم زندگى صورت می گیرد یا تطبیقات فقها در زمینه مسائل مستحدثه، نمی شود. بدعت آن است که حلالى را حرام و یا حرامى را حلال کنند و چیزى از آیین خدا بکاهند و یا بر آن بیفزایند یا آیین جدیدى اختراع و مردم را به آن دعوت نمایند. که از عظیمترین گناهان کبیره است.
چشم و هم چشمى ها، ارزش هاى موهوم، رسوم و عادات غلط، هوس هاى زودگذر، کسب افتخار و شخصیت و آبروهاى خیالى و خلاصه هفت خوان توقّعات نامحدود و رؤیایى، اشکال تراشى هاى بى مورد والدین و اقوام، مهریه هاى کمرشکن، تشریفات زاید و هزار گونه «مقدّمات» و «مخلفات» و رقابت های کشنده، ایرادگیرى بی مورد در مورد هم شأن بودن دو خانواده، عشق هاى آتشین و غیر قابل کنترل و درعین حال حساب نشده و وسواس و عدم اعتماد و احتمال خیانت یکدیگر در آینده، از موانع جدی ازدواج است.
هر انسانی بر مبنی فطرت، خود و جهان هستی را نیازمند خالقی نیرومند و جاودانه می بیند. ندای فطرت، ندایی پاک و سرشار از مهر و محبت است که با استحکام و منطق، فرمان اعتقاد به خدا را صادر می کند. البته شدّت و ضعف تأثیر فطرت، بستگی به شرایط محیط، تربیت و تبلیغات دارد. به عنوان مثال؛ اشخاص در هنگام قدرت هیچ توجهی به خدا ندارند اما در تنگنای شکست و ناتوانی با رغبت به این مبدء مقدس توجه می کنند.
عادات و رسوم، امورى متغیر و ناپایدارند که در سراسر تاریخ و در بین تمام اقوام، در حال دگرگونی است، حال اگر موضوعى در بین تمام اقوام و ملّتها و در هر عصر و زمان بدون استثناء وجود داشته باشد آن موضوع ریشه در فطرت دارد. همانند علاقه مادر به فرزند. جامعه شناسان و مورّخان معتقدند، ایمان و مذهب در هر عصر و زمانی در بین بشر وجود داشته و خود دلیل روشنى است بر این که خداپرستى فطری است، نه آن که نتیجه رسم و عادت باشد، زیرا نتایج رسم و عادت، نمی تواند عمومى و جاودانى باشد.
قال الصّادق عليه السّلام :
... رَحِمَ اللّهُ دَمْعَتَکَ، اَما اِنَّکَ مِنَ الَّذينَ يُعَدُّوَنَ مِنْ اَهْلِ الْجَزَعِ لَنا وَالَّذينَ يَفْرَحُونَ لِفَرَحِنا و يَحْزَنُونَ لِحُزْنِنا، اَما اِنّکَ سَتَرى عِنْدَ مَوْتِکَ حُضُورَ آبائى لَکَ... .
وسائل الشيعه ، ج 10، ص 397