امام علی(ع) در جهت تحریک نیروهای خود برای جهاد، یادی از دوستان شجاع خود کرده، می فرماید: «كجايند آنان كه اسلام را با جان و دل پذيرفته و هنگام جهاد عاشقانه حركت كرده، و سرانجام بعضى شهيد و بعضى رهايى يافتند». در واقع امام(ع) ايمان و درک آنان را انگيزه اصلى حركت شان بسوى جهاد دانسته و در بیان زهد آنان مى فرمايد: «چشمان آنها بر اثر گريه از خوف خدا ناراحت، و به خاطر روزه و شب زنده دارى رنگ چهره هایشان پريده بود». سپس مى فرمايد: «برادران من، آنها بودند كه رفتند پس سزاوار است كه تشنه ديدار آنها باشم».

از نظر امام علي(ع) محبوب ترين بندگان نزد خداوند كسى است كه خدا او را در راه غلبه بر نفسش يارى كرده، پس او اندوه را لباس زيرين و ترس از خدا را لباس رويين خود قرار داده است؛ چراغ هدايت را در قلبش روشن و وسيله پذيرايى را براى روز مرگش فراهم ساخته است؛ دور را براى خود نزديك و سختى را آسان كرده و به ياد خداست و به اين دليل، اعمال نيك فراوان بجا آورده و از آب گوارايي كه به آسانى در اختيارش قرار گرفته سيراب شده و راه مستقيم را پيموده است؛ جامه شهوات را از تن در آورده و از تمام غم ها خود را تهى كرده است.

قرآن در آیه 39 سوره احزاب، به یکی از مهمترین برنامه های عمومی انبیاء پرداخته و می فرماید: «پیامبران پیشین کسانى بودند که تبلیغ رسالت هاى الهى مى کردند و از او مى ترسیدند، و از هیچ کس جز خدا واهمه نداشتند». در واقع آنان بدون اعتنا به غوغاى عوام وتوطئه فاسدان، به تبلیغ دستورات الهي و ابطال سنتهاي غلط همت گماشته و پاداش تلاش های خود را از خداوند می خواهند.
 

مصادیق «شرّ» در قرآن و روايات عبارتند از: 1. بخل 2. افرادى كه تعقل نمى كنند. 3. پيشواى ظالمى كه گمراه شده و گمراه مى كند. 4. كسى كه از ترس شرّش اكرام شود. 5. ظالم 6. كسى كه عذرخواهی نمی پذیرد. 7. كسى كه از مردم مى ترسد ولی از خدا نمى ترسد. 8.كسى كه نسبت به مردم سوء ظن دارد و مردم هم به خاطر عملكرد بدش به او اعتماد ندارند و ...

علمای اخلاق براى «ذكر» سه مرحله برشمرده اند که شامل این موارد است: 1- «ذکر زبانی»؛ یعنی زبانش دائماً مشغول اذكار شرعى باشد، تا غفلت را از خود دور كند. 2- «ذکر قلبی»؛ یعنی دلش به ياد الطاف و نعمت و نقمت خدا باشد و مواظب باشد تا دلش نلغزد. 3- «ذکر عملی»؛ یعنی عملش براى خدا باشد طوری که هر كس ببيند متذكر خدا گردد.

اگر انسان از خدا ترسيد و به خدا علاقه ‏مند بود، بهشت براي او لازم است؛ چون گاهي انسان خدا را وسيله قرار مي دهد تا به بهشت برسد، اين ناشي از همّت هاي پست است كه خدا از آن كراهت دارد و گاهي از خدا چيزي نمي ‏طلبد، فقط او را مي‏ طلبد و حُبّ و لقاي او را مسئلت مي كند، در اينجا خداوند سبحان او را به اين نعمت عظيم متنعّم مي كند.

ترس از خدا یا به معنى خوف از مواقف قیامت و حضور در پیشگاه او براى حساب است، و یا به معنى خوف از مقام علمى خدا و مراقبت دائمى او نسبت به همه انسان هاست. و یا منظور، ترس از خدا تنها به خاطر «مقام پروردگار و جلال او» است نه به خاطر آتش دوزخ و طمع در نعیم بهشت. و یا ترس از مقام عدالت خداوند است و ترس از عدالت نیز، بازگشت به ترس از اعمال خود انسان مى کند.