كلام علي(ع) درباره «پایان جهان»؟!

کلام امام علی(علیه السلام) درباره «پایان جهان» را چگونه می توان با آیات قرآن تطبیق داد؟

عده اي خواسته اند بگويند: كلام امام علی(ع) در ارتباط با فنای دنیا كه می فرماید: «پس از فنای جهان تنها خداوند باقى مى ماند و چيزى با او نخواهد بود همان گونه كه قبل از آفرينش جهان تنها بود و دیگر زمان و مکانی وجود ندارد» با ظاهر آیات قرآن ناسازگار است. در پاسخ بايد گفت: شاید جهان پس از ويرانى، به طور كلى محو شود، سپس آنچه فانى شده به صورت اعاده معدوم، به صحنه حیات باز گردد.

شبهه «محال بودن اعاده معدوم» در معاد جسمانی

با توجه به «محال بودن اعاده معدوم» چگونه معاد جسمانی امکان پذیر است؟

این نزاع فلاسفه با معتقدین به معاد جسمانی در حقيقت نزاعي لفظى است؛ چون فلاسفه می گويند: «معدوم با تمام خصوصيات باز نمى گردد» و اینها می گويند: «با تمام خصوصيات منهاى زمان بر مى گردد». بي شك طرفداران معاد جسمانى هم بر این باورند که جسمى كه در دنيا بود با همان قيد زمان گذشته بر نمى گردد؛ بلكه در زمان ديگر باز مي گردد كه از جهتى عين وجود گذشته و از جهتى مثل آن است. ضمن اینکه معاد به هيچ وجه اعاده معدوم نيست؛ زيرا روح که معدوم نمى شود؛ و جسم هم كه متلاشى مى شود تنها از صورتی به صورت دیگر در می آید.

قيامت روز «تجسم اعمال» انسان

کدام یک از آیات قرآن «تجسم اعمال» آدمی در قیامت را ترسیم نموده است؟

قرآن در يكجا در سوره «نبأ» مى فرمايد: «عذاب الهى روزى است كه انسان آنچه را از قبل با دست هاى خود فرستاده مى بيند!» در آن روز انسان تمام آنچه را از پيش فرستاده با چشم خود مى بيند؛ يعنى اعمالش در نظام آفرينش از بين نرفته و از نو جان مى گيرند و به صورت هاى مناسب مجسّم مى شوند. در جاي ديگر در سوره «آل عمران» فرموده: «روزى كه هركس آنچه از كار نيك انجام داده مى بيند و دوست دارد ميان او و اعمال بدى كه انجام داده است فاصله زيادى باشد» پس به تصريح قرآن، اعمال انسان در قيامت مجسم مي شود.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الصّادق عليه السّلام لِلفُضَيل :

تَجْلِسُونَ وَ تُحَدِّثُونَ؟ فَقالَ: نَعَمْ، قالَ: اِنَّ تِلْکَ الْمَجالِسَ اُحِبُّها فاءَحْيُوا اَمْرَنا، فَرَحِمَ اللّهُ مَنْ اَحْيى اَمْرَنا.

وسائل الشيعه ، ج 10، ص 392