راوندى در كتاب ارزشمندش «الخرائج و الجرائح» بابى گشوده و در آن به برخى از ايرادات معاندان قرآن پاسخ داده است. در اين باب نكاتى مختصر، امّا محقّقانه و دقيق آمده است كه شايسته يادكرد است.

بدعت اضافه کردن چیزی در دین یا کاستن از آن است. اما آیا موضوعی مثل عزاداری به عنوان امری فطری و منطبق بر روحیه بشری که دارای شواهد قرآنی(همچون سوگواری یعقوب در جدایی از یوسف) و روایی فراوانی است و نمونه های بی شماری - حتی به نقل از بسیاری از منابع اهل سنت - در سیره پیامبر اکرم(ص)، اهل بیت(ع)، همسران پیامبر، خلفای راشدین، صحابه، تابعین و علما و فقهای ادوار مختلف فریقین دارد، می تواند امری خارج از دین باشد؟!
آیا می توان انکار کرد که رسول خدا(ص) خود هنگام شهادت عموی شان حمزه گریستند و دیگران را نیز به این کار ترغیب کردند؟ آیا می توان این واقعه تاریخی را رد کرد که خلیفه اول و مردم مکه و مدینه هنگام رحلت پیامبر به سوگواری و عزاداری پرداختند؟ بی گمان چنین نیست. احتمالا از همین روست که حتی در میان فقهای اهل سنت نیز هیچ کس فتوا به تحریم اصل گریه کردن در رثای مرگ عزیزان و اطرافیان نداده اند و همه آنها تحت شرایطی آن را مجاز شمرده اند و فقط مالکیه و حنفیه، بر اين باورند كه گریه با صدا و شیون با صوت، اشکال دارد.

وقتی اميرمؤمنان(ع) محمّد بن ابى بكر را به عنوان والى مصر منصوب كرد در دستور العملى فرمود: «محبت خود را براى آنها بگستر و چهره ات را گشاده دار، مساوات را در ميان آنها حتى در نگاه هايت مراعات كن تا نه بزرگان به حمايت بى دليل تو طمع ورزند و نه ضعفا در اجراى عدالتت مأيوس شوند؛ با خواسته هاى دلت مخالفت كن و هرگز خدا را به خاطر رضاى احدى به خشم نياور كه خداوند جاى همه كس را مى گيرد ولی كسی جاى او را نمی گیرد؛ از منافقان سخت بپرهيز، چون خطر آنها از مشرکان بیشتر است و مزوّرانه در صدد فریب شمایند ...».

وقتي خبر شهادت «محمّد بن ابى بكر» به امام على(ع) رسيد؛ به قدرى متأثّر شد كه آثار اندوه در چهره شان نمايان شد و فرمود: «خدا رحمت كند محمّد را! جوان نورسى بود، من تصميم داشتم مرقال، «هاشم بن عُتبه» را والى مصر كنم [ولى گروهى مانع شدند] به خدا سوگند! اگر [مرقال] والى مصر شده بود، عرصه را بر عمرو عاص و يارانش تنگ مى كرد و [اگر شهيد مى شد] كشته نمى شد؛ مگر اين كه شمشير در دستش بود؛ با اين حال محمّد بن ابى بكر را نكوهش نمى كنم. او نهايت تلاش خود را كرد و آنچه بر او بود [و در توان داشت] ادا كرد».

حضرت علی(ع) در نامه ای به محمد بن ابی بكر درباره عزلش از فرماندارى «مصر» و قرار دادن مالك اشتر به جاى او نوشت: «اين كار من، به اين جهت كه تو در تلاش خود كُندى كرده اى و یا براى اينكه جديت بيشترى به خرج دهى نبوده [بلكه مصالح ديگرى داشته است] اگر من آنچه را در اختيارت قرار داده بودم مى گرفتم، [آن گاه] تو را والى جایی قرار مى دادم كه برایت خوشایندتر باشد. اما اكنون كه مالك به شهادت رسيده، تو را براى اين منصب از همه بهتر مى دانم پس محکم و با هوشیاری کامل برای مبارزه با دشمن آماده باش».

امام علی(ع) درباره علت شهادت «محمد بن ابي بكر» مى فرمايد: «من مردم را به ملحق شدن به او و كمك كردنش قبل از اين حادثه [بارها] امر كردم و تشويق نمودم و در آشكار و پنهان و از آغاز تا پايان، آنها را براى حركت به سوى او فرا خواندم؛ ولى [با نهايت تأسف] گروهى با كراهت آمدند و گروه ديگرى به دروغ به بيمارى و بهانه هاى ديگر متوسل شدند و جمعى ديگرى آشكارا از قيام براى جهاد سر باز زدند و دست از ياريش كشيدند». همین کوتاهی ها بود که باعث شد امام(ع) نتواند نیروی کمکی برای محمد بفرستد و او به شهادت رسید.

صحابه پیامبر(ص) و تابعین به اتفاق علی(ع) را به عنوان اولین مسلمان معرفی کرده اند. مثلا انس بن مالک در روایتی که در جامع ترمذی و مستدرک حاکم نیشابوری ذکر شده به این مساله اشاره می کند، عبدالله بن عباس آن را یکی از چهار خصلت اختصاصی علی می داند و آن را معنای آیه 10سوره حشر مبنی بر طلب مغفرت برای پیشی گرفتگان در اسلام می داند، سلمان فارسی، محمد بن ابی بکر و حتی عمر بن الخطاب نیز به این حقیقت اشاره کرده اند.

جمعی از علماى اهل سنت حدیث «علىٌّ مع الحق» را در کتاب های خود نقل کرده اند؛ چنان که خطیب بغدادى به سندش از ابى ثابت مولى ابى ذر نقل مى کند که می گوید: بر امّ سلمه وارد شدم، دیدم مشغول گریه است و مى گوید از پیامبر(ص) شنیدم که مى فرمود: «على با حق و حق با على است و این دو از هم جدا نمى شوند تا روز قیامت در کنار حوض بر من وارد شوند». هم چنین ابن قتیبه از محمد بن ابوبکر نقل مى کند که بر خواهرم عایشه وارد شدم و به او گفتم: آیا از پیامبر(ص) نشنیدى که مى فرمود: «على مع الحق و الحقّ مع على»، پس چرا بر ضد او خروج کرده و با او قتال نمودى؟».

محمد بن ابى بکر در ضمن نامه اش به معاویه، او و پدرش را ملعون و نفرین شده مى داند و خطاب به او مى گوید: «تو ملعون و نفرین شده و پسر نفرین شده اى، همواره تو و پدرت علیه رسول خدا(ص) طغیان نموده و در جهت خاموشى نور خدا تلاش مى کردید».

او در نامه ای شدید اللحن و سرزنش آمیز به معاويه نوشت: مى بينيم كه از همتايى با علی(ع) دم مى زنى، او پاک نيّت ترينِ و پاكْ نژادترينِ انسان ها است، داراى برترين همسر و پسر عمويش برترين پسر عموى عالَم است و تو لعنت شده فرزند لعنت شده ای که همواره در پى آشوبگرى در دين خدا بوديد. بدان كه تو با پروردگارت فريبگرى پيش گرفته اى و از تدبيرش در امان مانده اى و از رحمتش نااميد گشته اى، او در كمين توست، حال آن كه تو فريفته ى صبر او شده اى...