«عقل» قوه اى است كه صلاح و فساد را تشخيص مي دهد و حكم قاطع مى كند؛ و «عشق» ميل و كششى است كه در طبع انسان نسبت به چيزی وجود دارد. عقل چراغ راه است و عشق قوه حرکت؛ عقل به جلو نمى راند مگر با عشق و عشق بى عقل، طغيان شديد غرائز به سمت گناه است و چه بسا بدون عقل، شهوات و امیال منطقی جلوه مى کند. علماى اخلاق و فلاسفه بشر را تنها از راه عقل و با غذاى علم می پرورانند و عارفان و صوفيان او را با عشق تربيت می کنند، در حالی که براى سعادت بايد عشق و عقل همگام شوند.