اسلام بيش از همه اديان براى «عقل» اهميت قائل است و آن را اساس دين معرفى می کند و نبودش را موجب محرومیت از تكليف می داند. تمام فقها و كارشناسان اسلامى در اين اصل اتفاق نظر دارند كه كليات اصول عقايد بايستى به استدلال عقلى مستند باشد. آيات قرآن نیز در موارد متعدد دستور به تفكر و تدبر مى دهند و حتی از زبان جهنمیان می فرماید: «اگر حقيقت را شنیده و تعقل مى كرديم از معذبين نبوديم».