پیامبر(ص) در سال دهم با افراد بسیارى براى حج راهى مکّه شدند. بعد از حج در روز هجدهم ذى حجّه، پیامبر(ص) به فرمان الهی در هوایی بسیار گرم در غدیر خم توقف کرد و دستور داد رفتگان باز آیند و آیندگان برسند، سپس از چگونگى انجام رسالت، و صداقت خود در ابلاغ و بر اولویّت خود بر آنان و از ثقلین، گواهى گرفت آنگاه دست على(ع) را بالا آورد و فرمود: مَن کُنتُ مَولاه، فعلىٌّ مولاه.

طبق نقل بسیاری از صحابه و تابعین، پیامبر(ص) پس از حجة الوداع، در سرزمینى به نام غدیرخم توقف کرد تا پیام الهی در آیه تبلیغ را به مسلمانان برساند، سپس بر فراز منبر از مردم در مورد اصول سه گانه دین (توحید، نبوت و معاد) اعتراف گرفت و بعد دست على(ع) را گرفت و بالا برد و فرمود: من کنتُ مولاهُ فعلىٌ مولاه.

در روز 18ذی الحجه سال 10هجری هنگامی که پیامبر به منطقه غدیر خم رسید آیه 67 سوره مائده بر ایشان نازل شد و او را خطاب قرار داد که اگر به صورت کامل آنچه بر او نازل شده را به مردم نرساند، رسالتش را به اتمام نرسانده. بعد از آن پیامبر(ص) با درخواست بازگشت پیشگامان کاروان و صبر برای رسیدن عقب افتادگان و تشکیل آن اجتماع عظیم، حضرت علی را به جانشینی خود برگزید. این مطلب نزد شیعیان اجماعی است و علامه امینی نیز در الغدیر 30 حدیث از منابع اهل سنت را در این باره ذکر کرده است.

از آیاتی که در روز غدیر بر پیامبر نازل شد، آیه 3 سوره مائده بود که با خطاب قرار دادن پیامبر، دین اسلام را تکمیل شده اعلام کرد. بسیاری از صحابه و کسانی که شأن نزول آنرا دانستند آنرا دلیل بر ولایت على دانستند و بسیارى از علماى اهل سنّت در این مطلب با امامیّه همراهند. روایاتی که از صحابه درباره نزول این آیه در روز غدیر و نه روز عرفه، نقل شده آنقدر زیادند که چاره اى جز پذیرش آن باقی نمی گذارد.

ابو سعید خدرى، ابو هریره، براء بن عازب، زید بن ارقم و عبد الله بن عمر، از جمله صحابی هستند که طی نقل روایاتی از واقعه غدیر به آن اقرار کرده اند.