پيشينه مسأله «عدل الهی»

تاريخچه و پيشينه مسأله «عدل الهی» به چه زمانی بر مي گردد؟

قرائن نشان می دهد که از گذشته، طرفداران عدل الهى و مخالفان آن، كم و بيش در ميان فلاسفه يا افراد عادى وجود داشته اند. اين مسأله در بین مسلمانان، شكل ديگرى به خود گرفت. اشاعره مخالف عدل بودند؛ چون معتقد بودند: خدا مالك هستى است و هرگز ظلم در مورد او تصوّر نمى شود. در برابر اين گروه، معتزله معتقد بودند عدل و ظلم هر دو درباره خداوند تصوّر مى شود؛ ولى خدا هرگز ظلم نمى كند و عدالت را به تمام معني داراست. لذا به شيعه و پيروان مكتب اهل بيت(ع) و معتزله كه طرفدار عدل الهى اند، «عدليه» گفته مى شود.

 

منافات تقیه با «حکمت عصمت» امامان اهل بیت(ع)!

اگر امامان معصوم اهل بیت تقیه می کردند، بسیاری از معارف یا به دست شیعه نرسیده و یا تشخیص قول واقعی معصوم ممکن نبوده است؛ بنابراین ایصال(رساندن) به مطلوب و هدایت کامل که «حکمت عصمت» آنهاست محقق نشده است؛ در این صورت معصوم بودن آنها چه فایده ای دارد؟!

تقیه به عنوان عملی که موجب حفظ مصالح با اهمیت تر جامعه اسلامی می شود، موارد مشخصی دارد و هنگام از دست رفتن مصالح بسیار با اهمیت دین، مانند از بین رفتن ضروریات فقه یا آموزه های کلامی شیعه، نه تنها مطلوب نیست که حرام می باشد. ضوابط و قواعد تشخیص موارد تقیه ای هم برای علما و حدیث شناسان مدوّن(فراهم) و روشن است. علاوه بر آن، همیشه موارد تقیه ای کلام معصومین یک بار به صورت صحیح و غیرتقیه ای نیز بیان شده است. ائمه اهل بیت(ع) آنجا که لازم بوده تا ضرورت دینی را آموزش دهند، تقیه نکرده اند؛ ایشان در عین مراعات تقیه، هیچ وقت مأموریت و رسالت خود را در پیشوایی و راهبری امت فراموش نکرده و همواره وظیفه هدایت و دستگیری از مردم را با بیان ضروریات عقیده و فقه، به نحو احسن انجام داده اند. اگر امامان اهل بیت(علیهم السلام) همواره در بیان ضروریات عقیده و فقه، تقیه کرده اند، پس چرا مکتبی جدا از «مکتب خلافت» داشته و آن مکتب در طول تاریخ در دیگر مذاهب ادغام و هضم نشده و به ما رسیده است؟! اگر آنها همواره تقیه می کردند، مکتب فکری و تفسیری و قرائت آنها از اسلام به جای نمی ماند و تشیّع در تسنّن حل می شد.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ الصّادقُ عليه السّلام :

بَکى عَلىُّ بْنُ الحُسَينِ عليه السّلام عِشْرينَ سَنَةً وَ ما وُضِعَ بَيْنَ يَدَيْهِ طَعامٌ اِلاّ بَکى .

امام زين العابدين عليه السّلام بيست ساله (به ياد عاشورا) گريست و هرگز طعامى پيش روى او نمى گذاشتند مگر اينکه گريه مى کرد.

بحارالانوار، ج 46، ص 108