مدرنيسم 8 مطلب

«پست مدرنیسم» و ویژگی های آن

تاریخ پیدایش «پست مدرنیسم» و ویژگی هایی آن چیست؟

اصطلاح «پُست مدرنیسم» نخستین بار توسط «آرنولد توین بی» به کار گرفته شد. لکن اندیشه ظهور فضایی پس از «مدرنیسم»، از مدت ها قبل به ذهن وی خطور کرده بود. این اصطلاح که به دوران افول «مدرنیسم» اشاره دارد، دارای ویژگی هایی است مانند: نفی کلّیت و جامعیت از هر گونه عقیده و اندیشه، و این که باید از اندیشه های متکثّر سخن گفت، همچنین انکار حقیقت ثابت و عینی؛ «پُست مدرنیسم» نقّادانه به هر گونه مفهومی از حقیقت عینی نظر می کند و در تلاش است تا بیان کند هیچ معیار حقیقی و عینی از باور وجود ندارد ...

تاکید قرآن بر نفی «توسعه غربی»

دیدگاه قرآن در رابطه با «توسعه غربی» چیست؟

افرادی با استناد به آیات قرآن قصد دارند مطلوبیت «توسعه غربی» را از منظر اسلام نتیجه گیری کنند. به عنوان مثال از قرآن نقل می کنند: «بهره ات را از دنیا فراموش مکن». همچنین می فرماید: «از آنچه خدا بر تو بخشیده، سرای آخرت را بجوی و بهره ات را از دنیا هم فراموش مکن». در واقع دنیا و نعمت های دنیوی به مثابه بستری برای حیات اخروی است. از سویی قرآن می فرماید: «این زندگانی دنیا جز سرگرمی و بازیچه نیست و بی گمان سرای آخرت، سرای زندگانی است». در واقع اسلام توسعه ای را می پذیرد که در مسیر آخرت باشد.

دین گریزی در جوامع اسلامی!؟

چرا دین گریزی غرب نمی تواند الگوی عملی برای جوامع اسلامی بشود؟

هرگز دین گریزی در غرب نمی تواند الگوی عملی جوامع اسلامی باشد؛ زیرا جوامع اسلامی، هیچ گاه رمز پیشرفت های علمی و صنعتی خود را در دست شستن از اصالت های دینی و فرهنگی نمی داند. در واقع اگر دین به صورت ناب و بدون کوچک ترین تحریفی در اختیار بشر قرار گیرد، بشر درک خواهد کرد که چگونه دین و علم می توانند توأمان مسیر سعادت مادی و معنوی انسان را ترسیم کنند. از سویی علم و تکنیک در اسلام، تا حدی مطلوب است که انسان را از اهداف خلقتش؛ یعنی تعالی روحی باز ندارد. در واقع علم و تکنیک در راستای اهداف خلقت است.

بحران اخلاقی جلوه ناگوار «مدرنیسم غربی»

چگونه «مدرنیسم غربی» دچار بحران اخلاقی شد؟

در جوامع غربی، «نوگرایی» با اصلاح گرایی دینی و گریز از دین و معنویت و نیز جدایی دین از زندگی و سیاست آغاز شد. لکن پس از طی چندین سده و عبور از بیراهه های «لیبرالیسم»، «سکولاریسم» و ... ثابت شد که «مدرنیسم» نمی تواند جایگزین مناسبی برای دین و گرایش های معنوی باشد. در واقع رواج مفاسد اخلاقی و جنسی، از هم پاشیدگی نظام خانواده و افزایش نوجوانان و جوانان خیابانی رانده شده از کانون خانواده و نظایر آن، از جمله رویدادهای ناگواری است که بر اثر بی توجّهی به دین و معنویت در جوامع غربی شکل گرفته است.

پیامدهای روحی و معنوی «مدرنیسم»

منتقدان درباره بحران روحی و معنوی که «مدرنیسم» غربی در پی داشته است چه می گویند؟

تجدد با اصول و مبانی فکری خود، و با ره آوردهای علمی و مادی اش، «تعالی زدایی» را از اندیشه و عمل بشر جدید، آغاز کرد که نتیجه آن، بحران روحی و معنوی در جوامع بود. از این رومنتقدانی مانند «آندره مالرو» می نویسد: «تمدن ما نخستین تمدن در تاریخ است که به پرسش "معنی زندگی چیست؟" پاسخ داده است: "نمی دانم!"». همچنین «روژه دوپاسکیه» می نویسد: «اندیشه این عصر، انسان شناسی قابل قبولی برای عرضه ندارد، و...، در هیچ تمدنی مانند تمدن جدید، این گونه کامل و نظام واره از این نکته ها غفلت نشده است که دنیا برای چیست؟ و...».

«مدرنیسم» عامل آلودگی محیط زیست

چگونه «مدرنیسم» در صده های اخیر سبب آلودگی محیط زیست شده است؟

تمدن جدید و تکنولوژیک، بلای جان محیط زیست شده، آنچنان که راه هر گونه بازگشت را سد کرده و آینده بشر را مبهم ساخته است. مهمترین عامل آلودگی محیط زیست، استفاده از سوخت های فسیلی است که لازمه تداوم تمدن صنعتی است. در واقع نابودی محیط زیست بهایی است که بشر برای تغییر الگوی تمدن خود می پردازد. از این رو «جیمز هانس» می گوید: «گرم شدن آب و هوای کره زمین، فاجعه زیست محیطی است که می تواند باعث از هم گسیختگی شدید هر نظام زیست بومی طبیعی بشود». هم چنین گرم شدن کره زمین سبب بروز خشکسالی، قحطی، و... می شود.

مفهوم «مدرنیسم»

مفهوم اصطلاح «مدرنیسم» چیست؟

در تعریف «مدرنیسم» گفته شده؛ اصطلاح «مدرن» از ریشه لاتین اقتباس گردیده است. این واژه در ساختار اصلی خود به مفهوم «به روز بودن» و یا «در جریان بودن» است. لذا بیانگر تمایزی است که پدیده های مدرن نسبت به امور کهنه و قدیمی یا امور به وقوع پیوسته در دوران گذشته دارد. همچنین «مدرنیسم» به طور مشخص، به اندیشه عقلانی معاصر و تمدن جدیدی که در ابتدای قرن بیستم در اروپا و آمریکای شمالی روی کار آمد نیز اشاره دارد.

خاستگاه «مدرنیسم»

مورخین و دانشمندان، جغرافیای پیدایش «مدرنیسم» را چگونه ترسیم می کنند؟

بدون تردید خاستگاه و جایگاه «مدرنیسم» را باید در غرب جست و جو کرد. «هالینگ دیل» یکی از تئوریسین های مدرنیسم، عواملی نظیر شکست قدرت دینی کلیسا و تزلزل سلطه نهادهای مذهبی، ظهور و پیدایش علوم تجربی و احیای دانش و معرفت شناسی دینی به سبک نوین را از جمله عوامل زمینه سازی می شناسند که فضای مناسبی را برای شکوفایی فلسفه نوین در غرب فراهم آورد. به نظر وی، «تفکر از قیمومیت جزمیت مسیحی آزاد شد و به راه های اصلی اش بازگشت».

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام علىٌّ(عليه السلام)

کيفَ يَعْملُ للآخِرةِ المَشْغولُ بالدُّنيا؟!

کسى که سرگرم دنياست، چگونه مى تواند براى آخرت کار کند؟

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 58