«قلب» در اصل به معناى دگرگون ساختن چيزى است، و اصطلاحاً به دو معنا استعمال مى شود: 1- عضوى كه وسيله رسانيدن خون به تمام بدن است؛ 2- روح و عقل و علم و فهم و شعور انسان. ضمنا «قلب» به مركز و مغز هر چيزى نيز گفته مى شود و خالص هر چيزى را نیز قلب آن مى گويند.
اسلام برای لغو برده داری، از راهکارهای متفاوتی استفاده کرده است. در ابتداء راه های برده گیری را محدود کرد؛ از سوی دیگر آزادسازی بردگان را کفاره بسیاری از گناهان قرار داد. از سوی دیگر به مسلمانان توصیه کرد با بردگان همانند عضوی از خانواده خود رفتاری انسانی داشته باشند. اسلام برای بیان ثواب آزادسازی بردگان، ثواب بسیاری از اعمال صالح را به آزاد کردن بردگان تشبیه کرد تا مسلمانان را به این کار تشویق کند.
قالَ الرّضا عليه السّلام :
مَنْ جَلَسَ مَجْلِساً يُحْيى فيهِ اَمْرُنا لَمْ يَمُتْ قَلْبُهُ يَوْمَ تَمُوتُ الْقُلُوبُ.
هر کس در مجلسى بنشيند که در آن ، امر (و خطّ و مرام ما) احيا مى شود، دلش در روزى که دلها مى ميرند، نمى ميرد.
بحارالانوار، ج 44، ص 278