اولا: متبادر از لفظ«ولىّ» همان معناى اولى به تصرف و امامت و سرپرستى است. ثانیاً: در این حدیث، پیامبر(ص) ولایت بعد از خودش را منحصر بر حضرت على(ع) کرده و مى دانیم که ولایت به معناى محبت و نصرت منحصر به یک شخص خاص نیست و براى همه مؤمنان ثابت است. ثالثاً: با در نظر گرفتن شأن صدور این روایت پى مى بریم این حدیث مربوط به معناى سرپرستى و اولى به تصرف بودن اوست.

1- کلمه«ولىّ» هنگام اطلاق و بدون قرینه، به معناى«مالک امر»و حاکم است. 2- در صدر روایت آمده: «انّ علیّاً منّى و أنا منه و هو ولىّ کلّ مؤمن بعدى». 3- اینکه پیامبر(ص) این جمله را در جواب اعتراض بریده و دیگران آورد، دلالت بر معناى خاص«ولىّ» دارد. 4- بزرگان اصولیین از اهل سنت مى گویند: هرگاه درلفظ مشترک قرینه اى بر یکى از معانى آن نباشد، آنرا باید حمل بر تمام معنایش نمود. 5- از قراین موجود در حدیث براى حمل بر معناى امامت، فهم بریده از کلام پیامبر(ص) است؛ لذا با ابوبکر بیعت نکرد.

در معنای لغوی«ولایت» (به کسر و فتح واو)، این موارد ذکر شده: نزدیکی، نصرت، متکفل شدن امر دیگری، مالک شدن شدن بر چیزی و قیام کردن بر آن و امارت و سلطنت. علامه طباطبایى در معناى اصطلاحى«ولایت» مى فرماید: اصل معناى ولایت، برداشته شدن واسطه اى است که بین دو چیز حائل شده باشد، به طورى که بین آن دو، واسطه اى باقى نماند. سپس براى نزدیکى چیزى به چیز دیگر به صورت: قرب نَسَبى، مکانى، منزلتى و... به کار گرفته شده است؛ به همین مناسبت بر هر یک از دو طرف وَلایت، ولىّ گفته مى شود.

ریشه واژه «ولىّ»، ولایت است. اصل این ماده بر قرب و نزدیکى دلالت مى کند. برای قرب معنوی نیز در نسبت خانوادگی یا دین، دوستی و یاری استعاره آورده می شود. وِلایت (بر وزن هدایت) به معناى نصرت، و وَلایت (بر وزن شَهادت) به معناى به دست گرفتن امر است. گفته شده هر دو یک معنا دارد و حقیقت آن همان تولّى امر و بدست گرفتن کار است. ولایت هنگام به کار رفتن در نزدیکی معنوی بر نوعى از نسبت قرابت دلالت مى کند و لازمه آن این است که ولىّ نسبت به آنچه بر آن ولایت دارد، داراى حقى است که دیگرى ندارد.