امام علي(ع) در آغاز خطبه 108 به مهمترین دلایل خداشناسی؛ یعني «برهان نظم»، «برهان فطرت» و «برهان اِبداع» اشاره کرده، می فرماید: «ستايش مخصوص خدایی است كه با آفرينش خود بر انسان ها تجلى كرده، و با حجّت و دليل خود، بر قلب بندگان آشكار شده است، آفريده ها را بدون نياز به فكر و انديشه آفريد؛ چرا كه انديشه مخصوص كسانى است كه داراى روح و ضمير باطن هستند و او چنين نيست! ...».
انسان برای رسیدن به کمال مطلق، احتیاج به واسطه و راهنما دارد، علاوه براینکه در وجودش نیز تمایل به این واسطه را احساس می کند. این تمایل بیانگر وجود آن واسطه می باشد؛ چرا که در غیر این صورت وجود این تمایل در انسان بیهوده خواهد بود. پس هر گاه انسان عشق به کمال مطلق داشته باشد باید انسان کامل معصوم که واسطه بین او و آن کمال مطلق می باشد وجود داشته باشد تا بتواند او را به کمال برساند.
«برهان فطرت» اين است كه انسان در اعماق جان خود اعتقاد به حقيقتى را مى يابد و ايمان به وجود جهان ديگر و رستاخيز عظيم انسان ها و دادگاه عدل الهى را احساس مى كند. امام صادق(ع) در پاسخ سؤال از معناى فطرت در آيه 30 سوره «روم» فرمود: «منظور از اين فطرت، اسلام است». پيامبر(ص) نيز فرمود: «فطرتى كه خداوند مردم را بر آن آفريد، دين خداست» و در حديث معروفی آمده كه: «همه انسان ها بر فطرت (اسلام) متولّد مى شوند، مگر اينكه والدينشان، آنها را به آيين يهوديگرى يا نصرانيّت و مجوسيّت متوجّه سازند».
ايمان به حتميت ظهور منجى عالم در فكر عموم انسان ها وجود دارد و منشاء اين فكر يك رشته اصول قوى و متين است كه از سرشت و فطرت اصيل انسانى سرچشمه گرفته است؛ زيرا بشر فطرتاً طالب رسيدن به كمال در تمام زمينه هاى مربوط به خود است و او مى داند كه اين كمال، تنها در سايه حكومت عدل توحيدى تحقق مى يابد.
الإمامُ عليٌّ(عليه السلام)
قولا بالحَقِّ، و اعْمَلا للأجْرِ
حق بگوييد و براى پاداش (آخرت) کار کنيد
ميزان الحکمه، جلد 1، ص 30