تخت 8 مطلب

منظور از کرسی و عرش الهی؟

در آیات قرآن بیش از 20 مرتبه به «عرش الهی» اشاره شده است؛ همچنین در آیه 255 سوره بقره، سخن از «کرسی» به میان آمده است. منظور از «عرش» و «کرسی» در این آیات چیست؟ مگر خداوند بلندمرتبه منزه از جا و مکان نمی باشد؟!

با توجّه به معنای لغوی «عرش» و مناسبتی که با «عظمت و قدرت» پیدا می کند، شایسته ترین معنای «عرش الهی» همان «حاکمیّت و قدرت» بی پایان و مطلق خداوند یا «مجموع جهان هستی» است که با تدبیر خداوند به وجود و حیات خود ادامه می دهد.
کرسی نیز به معنایی همچون «منطقه قلمرو حكومت» و یا «منطقه نفوذ علم الهی» و یا وجودی وسيع تر از تمام آسمان ها و زمين و محیط بر آنها تفسیر شده است.
بدیهی است هیچ کدام از این معانی عرش و کرسی موجب «جسم انگاری» خدا نمی شود.

«روحانی» یا «جسمانی» بودن نعمت های بهشت

نعمت ها و لذائذ بهشتی «روحانی» هستند یا «جسمانی»؟

آياتى از قرآن وجود دارد كه درباره انواع نعمت هاى مادّى بهشت و انواع لذائذ جسمانى سخن مى گويد. درست است كه ميوه ها، شراب ها و غذاهاى بهشتى با آنچه در اين دنياست فرق بسيار دارد و ما نمى توانيم افق هاى وسيع آخرت را درك كنيم؛ ولى هر چه هست اين نعمت ها، نعمت هايى است مادى كه فقط تناسب با معاد جسمانى دارد. البته در كنار اين نعمت ها، مواهب معنوى و روحانى نيز وجود دارد. به تعبير ديگر چون معاد هم جنبه جسمانى دارد و هم جنبه روحانى، نعمت هاى بهشت نيز جنبه روحانى و جسمانى دارد.

معنای عبارت قرآنی «اسْتوى عَلَى العَرْشِ»

منظور از «عرش» در جمله «استوى على العرش» چیست؟

«عرش» در لغت به معنى سقف یا چیزى که داراى سقف باشد آمده و به تخت هاى بلند مثل تخت سلاطین و داربست هائى که براى برپا نگه داشتن بعضى از درختان مى زنند نیز گفته شده. اما هنگامى که در مورد خداوند به کار مى رود منظور، مجموعه جهان هستى است که در حقیقت تخت حکومت خداست و جمله «استوی علی العرش» کنایه از احاطه کامل پروردگار و تسلط او بر تدبیر امور آسمان ها و زمین بعد از خلقت آنها است.

معنای عبارت قرآنی «وَسِعَ کُرسِیُّهُ»

منظور از «کرسى» در آیه (وَسِعَ کُرسِیُّهُ السَّمواتِ وَ الأرْضِ) چیست؟

«کرسى» در لغت به معنی اصل و اساس است و به هر چیز به هم پیوسته و به تخت های کوتاه کرسی گفته می شود و گاهی کنایه از علم و حکومت هم آمده است. کرسی در آیه به معنی منطقه حکومت، یا منطقه نفوذ علم و یا موجودی که وسیع تر از تمام آسمان ها و زمین است می باشد. این سه تفسیر منافاتی با هم ندارند؛ لذا حکومت و قدرت پروردگار، همه آسمان ها و زمین را فرا گرفته و کرسى علم و دانش او به همه این عوالم احاطه دارد.

منظور از واژه «العَرْش»، در آیات قرآن

منظور از «عرش» در آیات قرآن چیست؟

عرش در لغت به معنی سقف یا تخت پایه بلند است و عرش پروردگار را به علم بی پایان خدا، مجموعه عالم هستی، مالکیت و حاکمیت خدا و تدبیر عالم هستی، صفات کمالیه و جلالیه و... معنا کرده اند. عرش گرچه بر معانی مختلفی اطلاق شده اما همه آنها ریشه مشترکی دارند و بیانگر عظمت پروردگار می باشند. بنابراین در هر مورد، باید از قرائن فهمید که منظور از «عرش» کدام یک از معانى آن است.

رابطه «علم» و «قدرت»

آیا علم با قدرت رابطه ای دارد؟

علم سرچشمه قدرت، دانايى و توانايى است. در سوره «نمل» آنجا که به ماجرای حضرت سلیمان(ع) و ملکه سبأ اشاره شده، پس از آن که حضرت سلیمان(ع) امر به حاضر کردن تخت ملکه سبأ می نماید، دو نفر برای انجام این فرمان اعلام آمادگی کردند، در اینجا خداوند قدرت کسی را که از علم و دانش کتاب بهره مند بود، بیشتر از دیگری می داند.

طی الارض امام علی(ع) از مدینه به مدائن

آیا علی (علیه السلام) در یک شب از مدینه به مدائن آمد؟
در برخی از کتابها می خوانیم امیرمؤمنان(علیه السلام) هنگام وفات سلمان در یک شب از مدینه به طی الارض به مدائن آمد و سلمان فارسی را در مدائن غسل داد و دفن کرد و تا صبح به مدینه برگشت، آیا با این که فاصله مدینه تا مدائن بیش از صد فرسخ می باشد این امکان پذیر است؟

طی الارض امر ممکنی است که برحسب مدارک قاطع دینى در مورد معراج جسمانى پیامبر(ص) و حاضر شدن بلقیس در محضر سلیمان(ع) واقع شده؛ آری خداوند متعال مسلما قدرت دارد یک فرد را که مورد عنایت و توجّه مخصوص اوست، در یک شب از مدینه تا مدائن که متجاوز از صد فرسخ است ببرد و برگرداند.

بیان نعمت های بهشتی سوره واقعه(آیات 15-26)

خداوند متعال در آیات 15 ـ 26 سوره «واقعه» نعمت هاى بهشتى را چگونه توصیف کرده است؟

خداوند متعال در آیات 15 تا 26 سوره واقعه به بخشی از نعمت های بهشتی اشاره نموده است، از جمله: 1- تخت هائى به هم پیوسته. 2- نوجوانانى که همواره در شکوه و طراوت جوانى به سر مى برند گرداگرد بهشتیان مى گردند.3- این نوجوانان زیبا با قدح ها، و کوزه ها، و جام هاى پر از شراب طهور، آنان را سیراب مى کنند. 4- آن ها هر نوع میوه اى که بهشتیان مایل باشند به آنها تقدیم مى کنند. 5- و گوشت پرندگان از هر نوع که بخواهند. 6- همسران پاک و زیبا. 7- در بهشت نه لغو و بیهوده اى مى شنوند، نه سخنان گناه آلود.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ الصّادقُ عليه السّلام :

اِنَّ النَّبىَّ لَمّا جائَتْهُ وَفاةُ جَعْفَرِ بنِ اَبى طالبٍ وَ زَيْدِ بنِ حارِثَةَ کانَ اَذا دَخَلَ بَيْتَهُ کَثُرَ بُکائُهُ عَلَيْهِما جِدّاً وَ يَقولُ: کانا يُحَدِّثانى وَ يُؤ انِسانى فَذَهَبا جَميعاً.

من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 177