تفسیر کبیر

معرفی کتاب «تفسیرکبیر»

نام اصلى این کتاب، «مفاتیح الغیب» است که با نام «تفسیر کبیر» و «تفسیر رازى» شناخته شده است و یکى از مهم ترین منابع اهل سنت در تفسیرقرآن به شمار مى رود. این کتاب توسط «فخر الدین محمد بن عمر رازى» در اواخر قرن ششم به نگارش در آمده است. فخر الدین رازى که به فخر رازى معروف است، مفسر و متکلمى زبردست مى باشد که در فقه، تابع فقه شافعى بوده و از ابوحنیفه نیز تاثیر پذیرفته است. جایگاه این تفسیر در میان اهل سنت به قدرى بلند و والا تلقّى شده است که بسیارى از مفسّران متاخر اهل سنت مثل «آلوسى»، «ابوحیان اندلسى»، «نیشابورى»، و «طنطاوى» از شیوه تفسیرى او پیروى کرده و در بسیارى از مباحث به مطالب فخر رازى استناد کرده و مطالب وى را نقل نموده اند. تفسیر رازى بر اساس مباحث کلامى و اعتقادى ترتیب یافته و آراء و اندیشه هاى بیشتر فرقه هاى اسلامى در آن نقل شده و مورد نقد و بررسى قرار گرفته است؛ لذا این تفسیر بسیارى از نظرات فرقه ها را به دست مى دهد. بر این اساس، و با توجه به اینکه بسیارى از نظرات و عقاید علماى شیعه را نقل و ردّ کرده و در برخى از موارد نیز آنها را پذیرفته است، این تفسیر مورد توجه مفسران و دانشمندان شیعه نیز قرار گرفته است.

 

معرفی فخر رازى

فخر رازی که بود؟

محمد بن عمر عبدالله فخرالدین الرازى (544 ـ 606 ق) یکى از دانشمندان بزرگ اهل سنت است که در رى متولّد شده و به همین جهت او را رازى نامیده اند. سپس به خراسان قدیم مسافرت کرده و در خوارزم سکونت یافت. او در همه علوم عقلى مثل کلام و فلسفه و علوم نقلى مثل اصول فقه، تفسیر و فقه زبردست بود، به گونه اى که در خوارزم و هرات به «شیخ الاسلام» معروف گشته بود و جایگاه بلندى در میان خوارزمشاهیان داشت.  وى در عقاید و علم کلام تابع ابوالحسن اشعرى بوده و اندیشه هاى جبرگرایانه را در کتاب‌هایش تقریر و تبیین کرده است. در فروع دین (احکام شرعى) نیز پیرو شافعى و ابوحنیفه بوده است. فخر رازی در شبهه پراکنى بر ضدّ عقاید شیعه و مسائل فلسفى معروف بوده و به «امام المشکّکین» لقب یافته است. و البته جهت اصلى این لقب، شک هاى بى اساس او در مسائل فلسفى و کلامى مى باشد که در کتاب‌های فلسفى و کلامى خود ابراز داشته است؛ خواجه نصیرالدین طوسى بسیارى از شبهات و اشکالات او را در «شرح الاشارات و التّنبیهات» و «تلخیص المحصّل» پاسخ داده و رد کرده است. اما فخر رازى به طور کامل با عقاید شیعه مخالف نبوده بلکه به دلیل تبعیت او از ابوالحسین بصرى معتزلى ـ که به شیعه نزدیک بود ـ برخى از عقاید شیعه را پذیرفته و همچنین شرحى بر نهج البلاغه نوشته است.
 

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمامُ علىٌّ(عليه السلام)

مَن أکثَرَ مِن ذِکرِ الآخِرةِ قَلَّتْ مَعصيتُهُ

هر کس که زياد به ياد آخرت باشد، گناه و نافرمانى او کم شود!

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 56