«ریاضت» در نگاه صوفیان

از منظر صوفیان «ریاضت» به چه معناست؟

از نگاه ابن عربى، رياضت و مجاهدت وادار كردن نفس بر كارهاى سخت و شاق بدنى و مخالفت هوا و هوس به طور دائم و هميشگى است. سالكان بنا به دستور مرشد، براى تهذيب اخلاق نفسانى به رياضت هاى مختلف مى پرداختند چنانكه برخى از سالكان به ترك مال و جاه و شغل، يا ديگر دلبستگي هاى زندگى مأمور مى شدند؛ حتی برخى از مريدان به گدايى! و خدمات خانقاهى از قبيل شستشو و رفت و روب مى پرداختند، با هدف اینكه از اسارت «خود طبيعى» آزاد شده و داراى اراده اى قوى گردند.

نقش اراده در پرورش فضائل اخلاقی

اراده چه نقشی در آراسته شدن انسان به فضائل اخلاقی دارد؟

هر كاری هنگامى به ثمر مى رسد كه انسان با اراده قوى و خلل ناپذير و عزمى راسخ وارد آن شود؛ در طريق تهذيب اخلاق و سير سلوك الى اللّه نيز اراده و نيّت قاطع لازم است. قـرآن در سوره آل عمران، آيه 159، خطاب به پيامبر اسلام(ص) مى گويد: «هنگامى كه تصميم گرفتى؛ توكّل بر خدا كن!». در حديثی از امام صادق(ع) مى خوانيم: «هنگامى كه نيّت محكم و قوى باشد، بدن ضعيف و ناتوان نخواهد شد». همچنین از على(ع) نقل شده است: «عطاياى الهى به اندازه نيّت انسان است».

نقش آزادی اراده انسان در اخلاق

آیا آزادی اراده انسان در رعایت و پایبندی به اخلاق موثّر است؟

رابطه بسيار نزديكى ميان اعتقاد به آزادى اراده انسان و «مسائل اخلاقى» وجود دارد؛ بهین خاطر اديان الهى كه عهده دار تربيت نفوس و تهذيب اخلاق اند؛ سرسخت ترين مدافع آزادى بشرند.
در قرآن آياتى كه آزادى اراده انسان را تثبيت نموده و جبر را نفى مى كند بالغ بر صدها آيه مى شود.
اعتقاد به جبر و سلب آزادى انسان مى تواند عامل هرگونه بى بندوبارى اخلاقى باشد. به همین دلیل پيامبران الهى، و پيامبر اسلام(ص) قبل از هر چيز آزادى اراده انسان را تثبيت مى كردند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام عليٌّ(عليه السلام)

الإيثارُ أعلى الإحسانِ

ايثار، بالاترين نيکوکارى است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 22