امام علی(ع) می فرماید: «خداوند یاد خویش را مايه ی جلاى قلبها قرار داد، كه بر اثر آن گوش دل شنوا و چشمش باز و بينا مى گردد و دل از لجاجت به اطاعت باز مى گردد». زیرا هنگامی که یاد خداوند با انديشه همراه شد، پرده های غفلت کنار می رود و انسان حق را می بیند و صدای رهبران الهی را به گوش جان می شنود.

در نظام تكوين، هر معلولي در حدوث و بقا از علت خود پيروي مي ‏كند و در ذات و صفت و فعل، فرمان آن را مي ‏برد. اما در نظام تشريع كه اساس هر آزمون و تكامل اختياري است، هيچ‏گونه جبر يا تفويضي راه ندارد و موجود مختار که در در چارچوب قانون قرار می گیرد در انتخاب راه و در ادامه آن و در قبول و رد آن و در ایمان یا نفاق به آن مخير است؛ زيرا بدون آزادي، آزمون و تكامل ممكن نخواهد بود. محدوده نظام تشريع از قلمرو تكوين كمتر است؛ چون در غير موجود آگاه آزاد راه ندارد، ليكن منطقه پيروي يا تمرد در حوزه تشريع بيشتر است.

اطاعت به معنای انقیاد، تسلیم و پیروی از امر و فرمان به کار می رود. برخی از لغت شناسان اطاعت را به معنای پیروی و انجام فرمان رهبر و مطاوعة را به معنای موافقت و هماهنگی معنا کرده اند.