قرآن، از حسن خلق پيامبر(ص) به عنوان يکی از عوامل پيشرفت در رسالت نام برده و می فرمايد: «به خاطر رحمت الهى در برابر آنها مهربان شدى، و اگر خشن و سنگدل بودى از اطراف تو پراكنده مى شدند». آيه 4 سوره قلم، با اشاره به حسن خلق عجيب پيامبراسلام(ص) از آن به اخلاق عظيم تعبير کرده، و مى فرمايد: «و انَكَ لَعَلى خُلُق عَظيم». مفسرين تعبیر «علی» در آیه را نشانه تسلط كامل پيامبر(ص) بر فضائل اخلاقى خويش دانسته، آن چنان كه اين فضائل جزيى از وجود آن حضرت شده بود.

امام علی(ع) در بیان جلب و جذب دوستان و ياران می فرماید: «كسى كه ساقه درخت وجودش نرم است، شاخه هايش فراوان است»، امام در این تعبیرِ کنایی، انسان را به منزله درختی دانسته كه با نرمش و انتخاب محبت به جای خشونت، می تواند دوستان بسیاری را جذب نماید، در حالى كه خشونت در رفتار، سبب انزوا انسان می شود، بر این اساس خداوند به پیامبر می فرماید: «به سبب رحمت الهى در برابر مؤمنان، نرم و مهربان شدى و اگر خشن و سنگدل بودى، از اطراف تو پراكنده مى شدند».